Trong quý 1/2025, Kho bạc nhà nước đã tổ chức gọi thầu trái phiếu Chính phủ tổng cộng 159,5 nghìn tỷ đồng, tăng 19,5% so với quý trước và tăng 34,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, tổng giá trị trái phiếu Chính phủ trúng thầu là hơn 110,4 nghìn tỷ đồng - tương đương tỷ lệ trúng thầu 69% và tăng mạnh 87,3% so với quý 4/2024, theo thống kê từ Chứng khoán Phú Hưng (PHS).

Nhu cầu đầu tư trái phiếu Chính phủ quay trở lại ngay trong quý đầu tiên của năm 2025, đặc biệt là trong giai đoạn tháng 3. Riêng lượng trái phiếu Chính phủ trúng thầu trong tháng 3 đã chiếm hơn 59% tổng lượng trái phiếu Chính phủ trúng thầu trong cả quý 1. 

Sự tăng trưởng vượt bậc trong nhu cầu trái phiếu Chính phủ theo PHS là do: Thứ nhất, lãi suất liên ngân hàng giảm. Lãi suất trúng thầu tín phiếu Ngân hàng Nhà nước đã giảm đáng kể từ cuối tháng 2. Từ ngày 20/02, lãi suất này liên tục giảm từ 4%/năm xuống còn 3,7%/năm. Đến đầu tháng 3/2025, lãi suất tiếp tục giảm, đạt mức 3,1%/năm đồng thời giảm dần khối lượng phát hành, đến ngày 5/3, Ngân hàng Nhà nước đã chính thức dừng phát hành Tín phiếu. Song song với việc dừng phát hành tín phiếu, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện bơm OMO với kỳ hạn lên đến 91 ngày nhằm bơm thanh khoản dài hạn hơn cho hệ thống ngân hàng.

Việc Ngân hàng Nhà nước giảm lãi suất tín phiếu nhằm hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống ngân hàng và thiết lập mặt bằng lãi suất liên ngân hàng thấp hơn. Động thái này diễn ra trong bối cảnh tỷ giá USD/VND bớt áp lực hơn, cho phép Ngân hàng Nhà nước điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt hơn để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tính đến cuối tháng 3, lãi suất ON-1W đã giảm về quanh 3,1-4,1%, tương ứng giảm từ 25-50 bps từ đầu năm, đây cũng là mức thấp nhất kể từ đầu năm đến nay.

Lãi suất liên ngân hàng giảm và thanh khoản dồi dào hơn đã thúc đẩy các Ngân hàng Thương mại có nhu cầu đầu tư vào thị trường trái phiếu Chính phủ. 

Thứ hai, tăng trưởng tín dụng còn khiêm tốn. Tính đến ngày 21/03, tăng trưởng tín dụng tăng 2,17%, cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái ( 1,42%), nhưng vẫn thấp hơn cùng kỳ các năm trước đó trong giai đoạn 5 năm trở lại đây. Điều này cho thấy, tăng trưởng tín dụng vẫn còn khá khiêm tốn. Trong bối cảnh này, hoạt động đầu tư trái phiếu Chính phủ cũng được đẩy mạnh.

Thứ ba, chênh lệch lợi suất giữa thị trường sơ cấp và thứ cấp: Kho bạc cũng đã nâng mạnh lợi suất trúng thầu trái phiếu Chính phủ lên 5-20 bps, đặc biệt là ở kỳ hạn 10 năm (20 bps) để phù hợp với nhu cầu của thị trường. Theo đó, chênh lệch lợi suất trên thị trường sơ cấp và thứ cấp cũng gần như tiệm cận với nhau ở các kỳ hạn trên 10 năm. Điều này cũng phần nào khiến cho các phiên đấu thầu trái phiếu Chính phủ trở nên hấp dẫn hơn so với giai đoạn trước.

Cuối cùng, lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ sụt giảm: Kể từ đầu năm đến nay, lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ đã giảm hơn 35 bps khi Fed vẫn duy trì dự báo của mình về việc sẽ có 3 lần cắt giảm lãi suất trong năm nay. Cùng với đó, Một số báo cáo kinh tế gần đây cho thấy tăng trưởng kinh tế Mỹ đang có dấu hiệu chậm lại, đặc biệt là trong chi tiêu tiêu dùng và sản xuất. Nếu tăng trưởng kinh tế chững lại, Fed có thể giảm lãi suất sớm hơn và nhiều hơn để hỗ trợ nền kinh tế, làm lợi suất trái phiếu Chính phủ giảm.

Theo PHS, tâm lý lo ngại, thận trọng của thị trường về các chính sách của ông Trump cũng thúc đẩy các nhà đầu tư chuyển vốn vào trái phiếu chính phủ – một tài sản an toàn.

Tỷ lệ trúng thầu trái phiếu Chính phủ trong giai đoạn Quý 1 đạt 69%, cao hơn hẳn so với các quý trước cũng cho thấy sự sôi động trở lại của thị trường sơ cấp. Trong đó, tỷ lệ trúng thầu của kỳ hạn 10 năm vẫn duy trì mức tỷ lệ trúng cao nhất (79,5%), khối lượng đăng ký/ khối lượng gọi thầu cũng lớn hơn. Để phù hợp với nhu cầu của thị trường, khối lượng gọi thầu của kỳ hạn 10 năm cũng chiếm gần 80% tổng khối lượng gọi thầu trong Quý 1 ở tất cả các kỳ hạn.

Theo PHS, với kế hoạch đề ra của quý 1 của Kho bạc là 111 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, Kho bạc Nhà nước đã hoàn thành mục tiêu ở mức cao ở kỳ hạn 10 năm (241%), các kỳ hạn còn lại vẫn khó để hoàn thành khi mức lợi suất chưa thực sự hấp dẫn và tính thanh khoản của các kỳ hạn lớn vẫn chưa cao.

So với kế hoạch đề ra trong kế hoạch Quý 1 thì Chính phủ đang cho thấy được sự linh hoạt của mình trong việc phát hành theo xu hướng của thị trường khi tăng lượng phát hành cho kỳ hạn 10 năm và nâng dần lợi suất một cách phù hợp. 

Năm 2025 cũng chứng kiến mức kế hoạch gọi thầu trái phiếu Chính phủ lớn nhất đến nay với 500 nghìn tỷ đồng cho tất cả các kỳ hạn, điều này phù hợp với nhu cầu giải ngân đầu tư công kỷ lục của Chính phủ trong năm nay. Vì vậy, PHS cho rằng việc phát hành trái phiếu Chính phủ sẽ tiếp tục được đẩy mạnh trong năm nay. Lợi suất trên thị trường sơ cấp tiếp tục được điều chỉnh tăng mạnh hơn ở các kỳ hạn dưới 10 năm và trên 10 năm ( 20 bps) để phù hợp hơn với cung – cầu của thị trường. Đối với kỳ hạn 10 năm, lợi suất có thể tăng thêm 10-15 bps.

Đối với lãi suất điều hành, Ngân hàng Nhà nước sẽ đối mặt với nhiều khó khăn hơn khi các đòn áp thuế mới của Trump có thể làm cho Fed bối rối trước các quyết định lãi suất của mình.

Tuy nhiên PHS vẫn thiên về khả năng tăng trưởng kinh tế Mỹ sụt giảm mạnh sẽ thúc đẩy Fed phải cắt giảm nhiều hơn dự kiến, theo đó Ngân hàng Nhà nước có thể tiếp tục duy trì lãi suất điều hành ở mức thấp và tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ một cách linh hoạt, chủ động. Mục tiêu là kiểm soát tỷ giá, ổn định lạm phát và đảm bảo thanh khoản hệ thống. Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ tiếp tục sử dụng các công cụ thị trường mở để điều tiết thanh khoản ngắn hạn trên thị trường liên ngân hàng.