NIM mỏng dần, ngân hàng căng mình giữ đà tăng trưởng lợi nhuận
14/09/2022, 08:29
Theo thống kê từ 26/27 ngân hàng đã niêm yết, kế hoạch tăng trưởng lợi nhuận sau thuế của nhóm này lên tới 33% trong năm 2022. Tuy nhiên, giới chuyên môn đánh giá, các ngân hàng phải xoay sở rất khéo mới có thể hoàn thành kế hoạch đề ra...
Khi nhìn vào báo cáo tài chính của các ngân hàng trong 6 tháng đầu năm 2022, nguồn lợi nhuận có được chủ yếu tập trung tại mảng tín dụng với động lực là biên lãi ròng (NIM) duy trì ở mức cao. Trong nửa cuối năm, chắc chắn động lực trên sẽ bị suy giảm bởi xu hướng lãi suất cho vay tăng chậm hơn lãi suất huy động đang ngày càng nổi bật.
LÃI SUẤT HUY ĐỘNG TĂNG NHANH
Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho biết, tính đến hết ngày 31/8, tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế đạt 9,91%, cao hơn rất nhiều so với cùng kỳ năm ngoái. Thậm chí, các ngân hàng đã sử dụng hết hạn mức tăng trưởng tín dụng (room) được giao hồi đầu năm.
Tăng trưởng tín dụng bứt tốc mạnh mẽ góp phần làm nhu cầu huy động tăng, thúc đẩy tần suất điều chỉnh tăng lãi biểu lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại.
Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) tổng hợp trong 8 tháng đầu năm 2022, các ngân hàng thương mại nhà nước đã tăng lãi suất từ 0,1-0,3 điểm phần trăm, chủ yếu ở giữa năm. Các kỳ hạn dài hơn được điều chỉnh tăng nhiều hơn so với kỳ hạn ngắn.
Còn các ngân hàng tư nhân lớn cũng điều chỉnh lãi suất niêm yết lên trung bình 0,72 điểm phần trăm. Mức tăng đáng kể nhất tại một ngân hàng là 1,9 điểm phần trăm trong 8 tháng đầu năm.
“Chi phí tiền gửi đã tăng trung bình 0,15 điểm phần trăm trong 6 tháng 2022 ở tất cả các nhóm. Trong đó, các ngân hàng thương mại nhà nước tăng 0,10 điểm phần trăm trong khi các ngân hàng tư nhân lớn tăng 0,22 điểm phần trăm so với năm ngoái”, nhóm nghiên cứu tại VDSC tổng hợp.
Điều đáng nói, ngày 7/9 vừa qua Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh room tín dụng cho khoảng 15 ngân hàng có đơn đề nghị. Với việc được nới room, hoạt động giải ngân bị ùn ứ hơn 3 tháng nay chính thức được khơi thông.
Tiền chảy ra thị trường và phải cần một thời gian để quay về hệ thống ngân hàng. Trong khi, tình trạng thanh khoản căng thẳng đang hiện hữu. Thể hiện rõ nhất ở diễn biến lãi suất liên ngân hàng tăng dựng đứng. Chỉ khoảng hơn chục phiên giao dịch, lãi suất VND liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm từ mức 1,99%/năm (16/8), đến ngày 7/9 đã chạm 6,48%/năm.
Ngoài ra, thời điểm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn giảm từ 40% xuống 37% cũng không còn xa. Điều này càng khiến lãi suất huy động thị trường 1 (ngân hàng với dân cư) chịu áp lực tăng để củng cố thanh khoản và đáp ứng các quy định mới.
So với cùng kỳ tháng 8/2022, biểu lãi suất tiền gửi tiết kiệm tháng 9/2022 tại một số ngân hàng thương mại tư nhân tiếp tục tăng như Sacombank, ACB, BacABank, MB, NamABank… Mức lãi suất lên tới 8,8%/năm đã xuất hiện tại ABBank cho kỳ hạn 13 tháng.
Thậm chí, thời gian tới, khi chênh lệch tăng trưởng tín dụng - tiền gửi giữ ở mức cao, mặt khác tiền gửi từ Kho bạc Nhà nước có thể không còn dồi dào (nếu đầu tư công bắt đầu được đẩy mạnh), nhiều khả năng việc tăng lãi suất huy động sẽ có thêm sự tham gia của nhóm ngân hàng thương mại nhà nước gồm Vietcombank, Agribank, BIDV, VietinBank.
CỐ GIỮ NHỊP TĂNG TRƯỞNG
Trái với diễn biến lãi suất huy động, lãi suất cho vay về cơ bản tăng chậm hơn. Bởi lẽ, ngành ngân hàng đang cố gắng giữ ổn định lãi suất cho vay do sức chịu đựng của doanh nghiệp còn hạn chế sau dịch bệnh. Đặc biệt Việt Nam đang thực hiện Chương trình phục hồi kinh tế 2022-2023 và chương trình này yêu cầu các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí để phấn đấu giảm lãi suất cho vay.
Vì vậy, chuyên gia kinh tế Lê Xuân Nghĩa đánh giá, NIM của ngân hàng đang có xu hướng co lại, mỏng dần. “Diễn biến lãi suất hiện nay không còn có lợi cho các ngân hàng như giai đoạn trước. Cụ thể, năm 2020 và năm 2021, các ngân hàng “kiếm bộn” từ mảng tín dụng do lãi suất huy động giảm mạnh, trong khi lãi suất cho vay chỉ giảm từ từ, giúp hệ số NIM tăng cao. Nhưng bước sang năm 2022, chi phí đầu vào tăng theo lãi suất huy động, NIM giảm dần và ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh”, ông Nghĩa nói.
Cũng theo ông Nghĩa, việc tăng lãi suất là không thể tránh khỏi. Song với đặc thù chênh lệch kỳ hạn (nguồn huy động chủ yếu là ngắn hạn) lớn, nên cho dù lãi suất huy động tăng nhanh hơn lãi suất cho vay, vẫn có một vài ngân hàng duy trì được mức NIM ổn định. Hiểu đơn giản, NIM sẽ phân hóa và lợi thế nghiêng về nhóm ngân hàng có tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) ở mức cao, tỷ lệ vốn ngắn hạn dùng để cho vay trung và dài hạn thấp.
Hệ số NIM (Net Interest Margin) hay biên lãi ròng là sự chênh lệch phần trăm giữa thu nhập từ lãi và chi phí lãi phải trả của ngân hàng. NIM cho biết hiện các ngân hàng đang thực sự hưởng chênh lệch lãi suất giữa hoạt động huy động vốn và hoạt động tín dụng, đầu tư là bao nhiêu.
Cùng quan điểm, TS. Lê Duy Bình, Giám đốc điều hành Economica Vietnam, nhìn nhận giống như các doanh nghiệp, có ngân hàng hoạt động mạnh, tiềm lực tài chính tốt, nhưng có ngân hàng không được như vậy. Đơn cử như về lãi suất huy động, có ngân hàng đặt lãi suất huy động cao nhất tới 8%/năm nhưng cũng có ngân hàng chỉ từ gần 6%/năm mà vẫn đảm bảo được khả năng thanh khoản...
Tương tự, về khía cạnh tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn, các ngân hàng đang có tỷ lệ này ở mức cao sẽ phải giảm bớt, hoặc có thể các ngân hàng đó không còn nhiều dư địa để tăng tỷ lệ này lên và ổn định NIM. Mặt khác, các ngân hàng có tỷ lệ vốn ngắn hạn dùng để cho vay trung và dài hạn thấp vẫn còn dư địa có thể cho vay và từ đó tăng NIM.
Do đó, trong trường hợp “sức khỏe” chưa tốt, NIM bị ảnh hưởng nhưng vẫn muốn giữ nhịp tăng trưởng, ông Bình khuyên các ngân hàng nên nâng cao năng lực quản trị về tài chính. Việc quản trị tốt cũng góp phần giúp ngân hàng tiết giảm chi phí hoạt động, cải thiện NIM.
“Ngoài ra, các ngân hàng cũng cần đẩy mạnh đầu tư công nghệ thông tin, chuyển đổi ngân hàng số, tăng trải nghiệm cho khách hàng… Hoạt động này sẽ mang lại lợi ích lâu dài, giảm bớt chi phí giao dịch cho chính ngân hàng, tăng hiệu quả lợi nhuận biên. Đi kèm với đó là tăng thu từ mảng dịch vụ”, ông Bình nói.
Trao đổi với VnEconomy, một lãnh đạo ngân hàng thương mại cho biết NIM giảm khiến ban điều hành ngân hàng chịu áp lực rất lớn, phải căng mình tìm giải pháp để không thất hứa với cổ đông. Những giải pháp trước mắt được ngân hàng áp dụng bao gồm: cắt giảm quy mô nhân viên, bán bảo hiểm, triển khai thêm nhiều dịch vụ để tăng thu ngoài lãi… Thế nhưng, cải thiện NIM từ việc cắt giảm chi phí nhân công rồi cũng phải đến một giới hạn nếu không muốn quy mô ngân hàng giảm sút. Bán bảo hiểm lại bị người dân nói ép mua. Tăng thu từ dịch vụ cũng không thể một sớm một chiều.
“Chúng tôi đang tiếp tục tìm thêm giải pháp trong lúc chờ NIM tăng trở lại. Thông thường, phải mất từ 1-2 quý để lãi suất cho vay điều chỉnh lại hoàn toàn theo lãi suất huy động. Hiện tại nguồn thu chính đóng góp vào lợi nhuận vẫn đến từ hoạt động cho vay nên lợi nhuận nửa cuối năm cũng phụ thuộc nhiều vào room tín dụng. Cũng may Ngân hàng Nhà nước vừa cấp thêm room. Không thể giữ NIM như trước thì phải cho vay nhiều lên. Ban lãnh đạo ngân hàng cũng bớt đi phần nào áp lực về kế hoạch kinh doanh đề ra hồi đầu năm”, vị lãnh đạo ngân hàng nói.
Lợi nhuận ngân hàng niêm yết quý 2/2022 ước tăng 36%
Gam trầm trong bức tranh lợi nhuận ngân hàng
Quý 1/2022: Lợi nhuận ngân hàng Bản Việt tăng 14%, bám sát mục tiêu cả năm tăng 44%
Đọc thêm
Ninh Bình công khai 83 doanh nghiệp nợ thuế hơn 835 tỷ đồng
Thuế tỉnh Ninh Bình vừa công bố danh sách 83 doanh nghiệp nợ thuế và các khoản phải nộp ngân sách tính đến ngày 30/6/2025, với tổng số tiền hơn 835,7 tỷ đồng. Trong đó, 10 doanh nghiệp lớn chiếm tới trên 93% tổng số nợ.
Đà Nẵng lập Hội đồng tư vấn, sẵn sàng vận hành Trung tâm tài chính quốc tế
Ủy ban Nhân dân Thành phố Đà Nẵng vừa công bố quyết định thành lập Hội đồng Tư vấn Xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại thành phố Đà Nẵng.
Lý do thu ngân sách từ sử dụng đất của Quảng Trị tăng gần 60%
Lũy kế đến hết tháng 7/2025, số thu ngân sách nhà nước từ sử dụng đất trên địa bàn Quảng Trị đạt hơn 2.760 tỷ đồng, bằng 93,6% dự toán trung ương giao và 75% dự toán tỉnh giao, tăng 59,9% so với cùng kỳ.
Vì sao chính sách thuế không đổi nhưng số thuế phải nộp lại tăng thêm?
Theo chuyên gia, nguyên nhân khiến số thuế phải nộp tăng lên không phải do Nhà nước thay đổi thuế suất mà là xuất phát từ sự thay đổi từ phương thức quản lý thuế khoán sang kê khai, khiến doanh thu thực tế của hộ kinh doanh được phản ánh chính xác hơn…
Thị trường giao dịch hàng hóa Việt Nam 2024: Năm của sự bứt phá và phát triển chuyên nghiệp
Ngày 22/8, Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) đã long trọng tổ chức Lễ Vinh danh Thành viên xuất sắc năm 2024, sự kiện có ý nghĩa đặc biệt khi diễn ra ngay trước thềm kỷ niệm 15 năm thành lập MXV (2010-2025).
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: