Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 17/9 quyết định áp thuế quan bổ sung 10% lên các mặt hàng Trung Quốc có tổng kim ngạch nhập khẩu 200 tỷ USD vào Mỹ mỗi năm. Ông cũng tuyên bố mức thuế bổ sung này sẽ tăng lên 25% vào đầu năm sau.

Theo tin từ CNBC, động thái này đánh dấu một bước leo thang quan trọng trong cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Trước khi quyết định của ông Trump được đưa ra, Trung Quốc thời gian qua đã nhiều lần cảnh báo sẽ trả đũa bất kỳ hàng rào thương mại mới nào được Mỹ dựng nên.

Danh sách áp thuế 200 tỷ USD hàng Trung Quốc mà Nhà Trắng vừa chính thức đưa ra được cắt giảm khoảng 300 mặt hàng so với danh sách đề xuất trước đó. Trong số những mặt hàng được đưa khỏi danh sách có đồng hồ thông minh, một số sản phẩm hóa chất, mũ bảo hiểm xe đạp, ghế dựa…

Tuyên bố của ông Trump nói mức thuế bổ sung 10% sẽ được áp dụng từ ngày 24/9 cho tới hết năm 2018. Từ ngày 1/1/2019, mức thuế bổ sung sẽ tăng lên 25%.

Tuyên bố này cũng cảnh báo "nếu Trung Quốc có hành động trả đũa nhằm vào ngành nông nghiệp hoặc các ngành công nghiệp khác của Mỹ, thì chúng tôi sẽ ngay lập tức áp thuế bổ sung lên thêm 267 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc".

Động thái cứng rắn này của ông Trump được đưa ra giữa lúc Mỹ và Trung Quốc đang chuẩn bị nối lại cuộc đàm phán thương mại, với vòng đàm phán tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra ở Washington sau vài ngày nữa với sự dẫn đầu của Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Steven Mnuchin và Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc.

Mấy ngày trước, Trung Quốc đã cảnh báo sẽ hủy kế hoạch đàm phán nếu ông Trump nhất quyết triển khai kế hoạch áp thuế lên 200 tỷ USD hàng Trung Quốc.

"Chúng tôi đã nói rất rõ ràng về những thay đổi cần phải có, và chúng tôi đã cho Trung Quốc mọi cơ hội để đối xử với chúng tôi bình đẳng hơn", ông Trump nói trong tuyên bố. "Nhưng cho đến nay, Trung Quốc vẫn không muốn thay đổi hành vi".

Ông Trump luôn bảo về các kế hoạch áp thuế quan, bất chấp sự chỉ trích ngày càng lớn từ chính Đảng Cộng hòa của ông và rủi ro việc áp thuế có thể gây thiệt hại chính trị cho đảng này.

Sáng ngày thứ Hai, ông Trump đăng một dòng trạng thái (tweet) trên mạng xã hội Twitter: "Thuế quan đã đặt nước Mỹ vào một vị thế mặc cả rất mạnh. Hàng tỷ USD và việc làm đã chảy vào đất nước chúng ta (nhờ thuế quan), trong khi sự gia tăng chi phí đến nay hầu như không đáng kể. Nếu các quốc gia khác không chịu có những thỏa thuận thương mại bình đẳng với chúng ta, thì họ sẽ bị áp thuế!"

Trước khi áp thuế lên 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, Mỹ đã áp thuế lên 50 tỷ USD hàng Trung Quốc, và Bắc Kinh đã đáp trả bằng cách áp thuế lên 50 tỷ USD hàng Mỹ. Trong số những mặt hàng Mỹ bị Trung Quốc áp thuế bổ sung có đậu tương và nhiều nông sản khác, đặt ra những lo ngại về thiệt hại đối với ngành nông nghiệp của nước này.

Một số quan chức chính quyền ông Trump đã tìm cách thúc đẩy đàm phán thương mại với Trung Quốc nhằm xuống thang căng thẳng giữa hai nước. Tuy nhiên, tuần trước ông Trump tuyên bố Mỹ "chẳng chịu áp lực gì" về việc phải đạt một thỏa thuận.

Hôm thứ Hai, cố vấn kinh tế Nhà Trắng Lary Kudlow nói ông Trump "chưa hài lòng với cuộc đàm phán với Trung Quốc về thương mại".