Phát triển du lịch gắn với bảo tồn sinh cảnh rừng và tạo lập sinh kế bền vững

Cánh cửa đã mở, hứa hẹn đưa “nàng công chúa ngủ quên” thức dậy sau giấc dài, trở thành điểm đến hấp dẫn bậc nhất miền Trung.

TIỀM NĂNG TỪ VÙNG NON THIÊNG

Vườn quốc gia Bạch Mã nằm trên địa bàn xã Phú Lộc, thành phố Huế, với diện tích tự nhiên hơn 37.000 ha. Độ cao gần 1.450 m, khí hậu mát lành quanh năm, khiến nơi đây được ví như Đà Lạt của miền Trung. Từ năm 1932, người Pháp đã chọn Bạch Mã làm nơi nghỉ dưỡng, xây dựng hơn 130 biệt thự, khách sạn, rạp chiếu bóng, bưu điện, bể bơi. Cái tên Bạch Mã nhanh chóng nổi tiếng khắp Đông Dương như một “thiên đường trên núi”.

Thời gian qua, những dấu tích kiến trúc Pháp cổ vẫn còn hiện diện, tạo nên sức hút riêng. Nhưng giá trị của Bạch Mã không dừng lại ở ký ức kiến trúc, mà còn ở kho tàng thiên nhiên phong phú. Vườn quốc gia ghi nhận hơn 2.400 loài thực vật, 1.700 loài động vật, trong đó có nhiều loài quý hiếm như voọc chà vá chân nâu, sao la, gà lôi lam mào trắng. Cảnh quan thác Đỗ Quyên, Ngũ Hồ, Hải Vọng Đài hay đỉnh Bạch Mã mờ sương cũng là những điểm nhấn khó quên.

Đề án phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí giai đoạn 2024 - 2030 đặt mục tiêu đón hơn 300.000 lượt khách mỗi năm, doanh thu từ 100- 150 tỷ đồng, đồng thời tạo việc làm cho hàng trăm lao động địa phương.

Ông Nguyễn Vũ Linh, Giám đốc Vườn quốc gia Bạch Mã, khẳng định: “Bạch Mã có đầy đủ yếu tố để trở thành trung tâm du lịch sinh thái hàng đầu. Điều quan trọng là phát triển đi đôi với gìn giữ giá trị vốn có của vùng non thiêng này.”

CHIẾN LƯỢC ĐẦU TƯ TRỌNG ĐIỂM

Đề án quy hoạch 12 điểm du lịch trên diện tích hơn 2.500 ha cùng 14 tuyến du lịch dài hơn 182 km. Các điểm chính gồm đỉnh Bạch Mã, Hồ Truồi, Thác Trượt, Khe Ao, Nhị Hồ, Thác Mơ, ColdeBay và Chà Măng - Thượng Nhật. Đây là những khu vực vừa có cảnh quan đặc sắc, vừa dễ kết nối giao thông, thuận lợi để hình thành sản phẩm du lịch hấp dẫn.

Tổng vốn đầu tư giai đoạn 2024- 2030 dự kiến hơn 2.000 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Nhà nước và nguồn thu sự nghiệp chiếm khoảng 70 tỷ đồng, còn lại gần 2.000 tỷ đồng kêu gọi từ các nhà đầu tư xã hội hóa. Cách làm này thể hiện chiến lược huy động nguồn lực doanh nghiệp, còn Nhà nước giữ vai trò định hướng và giám sát.

Các hạng mục đầu tư chia thành hai giai đoạn. Giai đoạn 2024- 2025 tập trung 364 tỷ đồng nâng cấp hạ tầng cơ bản: trung tâm du khách, đường giao thông chính, hệ thống bảng chỉ dẫn, dịch vụ thiết yếu. Giai đoạn 2026- 2030 dành hơn 1.650 tỷ đồng cho các khu nghỉ dưỡng, trekking, trải nghiệm cộng đồng, cùng việc nâng cấp các tuyến tham quan.

Trong phát triển, đề án xác định nguyên tắc quan trọng là bảo vệ phân khu nghiêm ngặt, tuyệt đối không cho phép xây dựng công trình nghỉ dưỡng hay giải trí tại đó. Các hạng mục mới phải hài hòa cảnh quan, hạn chế bê tông hóa, ưu tiên vật liệu thân thiện môi trường. Mức thuê môi trường rừng tối thiểu 1% doanh thu hàng năm sẽ được tái đầu tư cho bảo tồn.

Cùng với đầu tư hạ tầng, đề án đưa ra nhiều giải pháp gìn giữ hệ sinh thái như: trồng bổ sung cây bản địa, phục hồi rừng suy thoái, xây dựng hệ thống giám sát động thực vật quý hiếm, kiểm soát chất thải, phòng cháy chữa cháy rừng.

Ông Nguyễn Vũ Linh nhấn mạnh: “Chúng tôi đặt ưu tiên bảo tồn lên hàng đầu. Mọi hoạt động phát triển phải gắn liền với trách nhiệm giữ sự nguyên sơ của Bạch Mã.”

MỞ RA CƠ HỘI PHÁT TRIỂN VÀ SINH KẾ CỘNG ĐỒNG

Vị trí thuận lợi của Bạch Mã là lợi thế lớn khi cách Huế 40 km, gần sân bay Phú Bài, cảng Chân Mây và cao tốc Bắc- Nam. Nằm giữa tam giác Huế- Đà Nẵng- Hội An, nơi đây có thể trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi du lịch miền Trung, kết hợp di sản văn hóa với thiên nhiên.

Các sản phẩm du lịch dự kiến đa dạng: nghỉ dưỡng trên đỉnh núi, trekking xuyên rừng nguyên sinh, tham quan thác hồ, du lịch cộng đồng, khám phá hang động, giáo dục môi trường, nghiên cứu sinh thái. Việc khôi phục và khai thác các biệt thự Pháp cổ cũng sẽ tạo bản sắc riêng hiếm nơi nào có được.

Đặc biệt, đề án chú trọng gắn phát triển du lịch với sinh kế cộng đồng. Người dân vùng đệm sẽ tham gia trực tiếp vào dịch vụ homestay, ẩm thực, vận tải, hướng dẫn viên. Nhiều hộ dân có thể tận dụng sản phẩm nông nghiệp sạch, dược liệu bản địa, nghề thủ công truyền thống để phục vụ du khách. Đây là cách vừa tăng thu nhập, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa, đồng thời tạo sự gắn kết bền chặt giữa cộng đồng và rừng.

Đề án đặt mục tiêu đến năm 2030, Bạch Mã sẽ thu hút từ 5 đến 10 nhà đầu tư chiến lược. Khi các dự án đi vào hoạt động, hàng trăm lao động trực tiếp và gián tiếp sẽ có việc làm ổn định. Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là chủ thể đồng hành trong phát triển du lịch sinh thái.

Giám đốc Vườn quốc gia Bạch Mã chia sẻ mong muốn Bạch Mã trở thành nơi du khách vừa nghỉ dưỡng, vừa trải nghiệm và học hỏi từ thiên nhiên, đồng thời cộng đồng địa phương được hưởng lợi, có thêm động lực bảo vệ rừng. Đó mới là giá trị bền vững mà Bạch Mã hướng tới.