Trong 25 năm qua, thị trường chứng khoáng Việt Nam đã chứng minh vai trò quan trọng khi trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn chủ lực, với tổng giá trị vốn huy động vượt 520.000 tỷ đồng qua hơn 1.000 đợt phát hành cổ phiếu, theo báo cáo từ Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE).

Tại sự kiện kỷ niệm 25 năm hoạt động thị trường chứng khoáng, bà Nguyễn Thị Mai Thanh, Chủ tịch HĐQT Công ty Cơ điện lạnh (REE), nhấn mạnh rằng sự ra đời của thị trường này xuất phát từ nhu cầu cấp thiết về vốn trung và dài hạn cho phát triển kinh tế, vốn từng là nút thắt lớn của nền kinh tế Việt Nam.

NÂNG HẠNG THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN CHƯA PHẢI LÀ ĐÍCH ĐẾN CUỐI CÙNG

Kỳ vọng nâng hạng sẽ trở thành hiện thực trong thời gian tới, tiếp tục là một dấu mốc ghi nhận sự trưởng thành và phát triển của thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, thị trường chứng khoáng cũng cần một cuộc “nâng cấp” mang tính toàn diện, cả về chiều sâu thị trường và chất lượng của các thành viên tham gia.

“Nâng hạng thị trường chứng khoáng là một cột mốc quan trọng, nhưng không phải là đích đến cuối cùng. Việc phát triển thị trường hướng đến mục tiêu lớn hơn là xây dựng nền tảng cho tự chủ tài chính của quốc gia”, ông Don Lam, Tổng giám đốc VinaCapital và Cổ đông sáng lập Tập đoàn VinaCapital, nhận định.

Trong bối cảnh hiện nay, nguồn vốn trung và dài hạn từ các ngân hàng chiếm tỷ trọng đáng kể, thị trường vốn Việt Nam, bao gồm cả thị trường cổ phiếu và trái phiếu, vẫn đang đối mặt với những rào cản cho sự phát triển bền vững.

Đó là sự khan hiếm các doanh nghiệp chất lượng cao có khả năng thu hút dòng vốn lớn, khung pháp lý còn thiếu tính hấp dẫn để thu hút các quỹ đầu tư tư nhân, cũng như sự hạn chế trong việc phát triển các sản phẩm tài chính đa dạng và đủ sức cạnh tranh để đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư.

Nói cách khác, vấn đề không nằm ở việc thị trường nội địa thiếu vốn, mà ở chỗ thiếu những kênh dẫn vốn hiệu quả và các sản phẩm tài chính đủ sức kích thích sự tham gia của dòng tiền. Điều này đòi hỏi một sự chuyển mình mạnh mẽ để khơi thông tiềm năng to lớn của thị trường vốn Việt Nam.

Góp phần khơi thông dòng chảy về vốn cho thị trường nội địa không thể thiếu vai trò của các quỹ đầu tư tư nhân. Các quỹ này sẽ đóng vai trò như chất xúc tác, trước hết là thúc đẩy sự lớn mạnh của khu vực tư nhân, từ đó giữ nhịp kinh tế phát triển theo hướng bền vững.

ĐÒN BẨY TỪ NỘI LỰC VÀ VAI TRÒ CỦA CÁC QUỸ ĐẦU TƯ

Khác với các ngân hàng thường e ngại rủi ro khi cấp vốn cho các doanh nghiệp ở giai đoạn đầu, các quỹ đầu tư tư nhân có khả năng “đặt cược” vào tiềm năng tăng trưởng dài hạn. Quỹ không chỉ cung cấp vốn mà còn mang lại giá trị cộng hưởng như kinh nghiệm quản trị, mạng lưới kết nối và khả năng mở rộng thị trường. Những lợi thế này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam đang tìm cách vươn ra toàn cầu.

Một thị trường vốn phát triển bền vững cần có sự đồng hành mạnh mẽ từ các quỹ đầu tư trong nước. Thực tế tại các thị trường phát triển có rất nhiều loại hình quỹ đầu tư nội địa. Các quỹ này là lực lượng nòng cốt phát triển các sản phẩm tài chính chuyên biệt như quỹ hưu trí, quỹ đầu tư hạ tầng, bất động sản… Nhiều quỹ với nhiều mục tiêu tài trợ không chỉ giúp đa dạng hóa và chuyên sâu, mà còn góp phần ổn định thị trường, giảm dần sự phụ thuộc vào dòng vốn ngoại.

Theo đại diện Công ty Gỗ An Cường, sự tham gia của dòng vốn các quỹ đầu tư cũng như các nhà đầu tư chiến lược, đã giúp công ty xây dựng được “nền tảng vững chắc” để phát triển bền vững và vươn xa hơn trên thị trường toàn cầu. Cụ thể, nguồn vốn này đã giúp công ty đầu tư vào công nghệ sản xuất hiện đại như dây chuyền sản xuất tự động hóa và các giải pháp công nghệ xanh. Điều này không chỉ nâng cao năng lực sản xuất mà còn cải thiện chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe.

Do đó, để hiện thực hóa mục tiêu tự chủ tài chính, Việt Nam cần xây dựng một hệ sinh thái tài chính toàn diện, hiện đại, có khả năng huy động vốn nội địa lớn, giảm phụ thuộc vào vốn nước ngoài, cần phát triển các sản phẩm tài chính đa dạng, tương tự như các nước tiên tiến. Những mô hình như quỹ hưu trí tự nguyện, quỹ bảo hiểm, quỹ đầu tư hạ tầng, quỹ đầu tư quốc gia cần được xem như trụ cột khơi thông dòng vốn cho kinh tế tư nhân. Đây cũng là cách mà các quốc gia khác đã triển khai thành công trong giai đoạn họ chuyển mình từ nước thu nhập trung bình lên nước thu nhập cao như Singapore và Hàn Quốc.

Với sự đồng hành của các quỹ đầu tư trong nước, thị trường vốn Việt Nam không chỉ dừng lại ở việc nâng hạng, mà sẽ tiến xa hơn trên hành trình nâng cấp, trở thành bệ phóng cho kinh tế tư nhân vươn ra thế giới. “Việc huy động hiệu quả nguồn lực tài chính nội địa thông qua các quỹ đầu tư không chỉ giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào vốn ngoại, mà còn là nền tảng để kinh tế tư nhân cất cánh, đưa Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành một quốc gia tự chủ tài chính bền vững”, ông Don Lam khẳng định.