Phủ nhận tin đồn “tẩy chay” USD

Một số nước có liên quan trong bài viết đăng trên tờ Independent của Anh về kế hoạch dùng một rổ tiền tệ để thay thế USD trong giao dịch dầu lửa đã đồng loạt lên tiếng phủ nhận thông tin này.

Bài báo của phóng viên Robert Fisk đăng tải trên Independent ngày 6/10 cho biết, các nước vùng Vịnh đã tiến hành các cuộc đàm phán bí mật với Nga, Trung Quốc, Nhật Bản và Pháp về việc ngừng sử dụng USD cho hoạt động mua bán dầu lửa. Tờ Independent cho hay, họ thu thập những thông tin này từ các nguồn tin thân cận trong ngành ngân hàng ở vùng Vịnh và ở Hồng Kông, nhưng từ chối tiết lộ danh tính của các nguồn tin.

Theo bài báo này, đồng tiền dự kiến được thay thế cho USD trong việc mua bán “vàng đen” sẽ là một rổ tiền tệ bao gồm Yên Nhật, Nhân dân tệ, đồng Euro, vàng, và một đồng tiền chung mới dự kiến sẽ được thiết lập dành cho các quốc gia thuộc Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (gồm có Saudi Arabia, Abu Dhabi, Kuwait và Qatar).

Đồng USD đã trượt giá mạnh so với các đồng tiền chủ chốt khác sau khi thông tin trên được đưa ra. So với Euro, đồng USD hôm nay đã có lúc trượt giá về mức 1 Euro đổi được 1,4749 USD, so với mức 1 Euro tương đương 1,4662 USD trước khi bài báo trên xuất hiện.

Tuy nhiên, các nước có tên trong bài báo đã ngay lập tức lên tiếng phủ nhận thông tin về kế hoạch thôi sử dụng đồng USD này. Phát biểu bên lề cuộc họp của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đang diễn ra ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, các quan chức hàng đầu của Saudi Arabia và Nga cho biết, họ không hề tham gia vào những cuộc đàm phán như vậy.

Khi được hỏi về bài báo trên, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Saudi Arabia Muhammad al-Jasser khẳng định: “Thông tin đó hoàn toàn không chính xác”. Thứ trưởng Bộ Tài chính Nga Dmitry Pankin cũng tuyên bố: “Chúng tôi không hề đàm phán về vấn đề này”.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Algeria - nước xuất khẩu dầu lửa hàng đầu của châu Phi - ông Karim Djoudi, phát biểu: “Các nước sản xuất dầu cần ổn định nguồn thu nhập của mình. Nhưng tôi không nhận thấy sự cần thiết phải sử dụng một đồng tiền khác trong giao dịch dầu lửa.” Ông Djoudi nói thêm: “Tuy nhiên, chúng tôi đang ở trong các cuộc họp của IMF, nơi tất cả mọi loại chủ để đều có thể được đưa ra bàn thảo”.

Những lời phủ nhận trên từ phía Saudi Arabia và Nga đã nhanh chóng đưa tỷ giá USD so với Euro phục hồi về mức 1 Euro đổi được 1,4701 USD, tuy nhiên sau đó lại suy yếu trở lại do thị trường tiếp tục lo ngại về xu hướng của tỷ giá USD trong những ngày này.

Trước đây, Nga đã công khai nêu ý tưởng thôi dùng đồng USD trong mua bán dầu lửa vì tỷ giá đồng USD đang suy yếu đi so với các đồng tiền khác và không ổn định do thâm hụt thương mại và ngân sách khổng lồ của Mỹ.

Là nước sở hữu dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới, Trung Quốc cũng đã không ít lần lên tiếng cho rằng, trong dài hạn, đồng USD sẽ không duy trì được địa vị đồng tiền dự trữ số 1 của thế giới.

Trong cuộc họp của IMF tại Istanbul lần này, một vấn đề trọng tâm được đưa ra bàn thảo sẽ là giải quyết những mất cân đối lớn trong thương mại toàn cầu - những mất cân đối bị xem là có thể khiến kinh tế thế giới rơi vào tình trạng bất ổn. Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, đồng USD cần suy yếu hơn nữa để giảm những mất cân đối này.

Giới phân tích cho rằng, các quốc gia riêng lẻ có thể dễ dàng ngừng sử dụng USD trong giao dịch dầu lửa, nhưng việc thay thế đồng tiền định giá cho dầu thô sẽ đòi hỏi một nỗ lực rất lớn.

Bài báo trên tờ Independent đã không nêu rõ việc thay thế này sẽ diễn ra như thế nào, và giới quan sát nghi ngờ, sự thay thế này, nếu có, có thể diễn ra trong thời gian gần.

“Tôi không cho là sẽ có nhiều hành động cụ thể xuất phát từ những cuộc đàm phán như vậy. Vì mặc dù đồng USD yếu, điều này không có nghĩa là các hàng hóa cơ bản đang được định giá quá cao. Trên thực tế, khi đồng USD yếu đi, giá hàng hóa thường có xu hướng tăng với một tỷ lệ cao hơn”, nhà phân tích thị trường hàng hóa cơ bản David Moore thuộc Ngân hàng Commonwealth Bank ở Australia, nhận xét.

Bên cạnh đó, ngoài mối quan hệ chính trị chặt chẽ giữa các nước vùng Vịnh và nước Mỹ, khả năng chuyển đổi thấp từ các đồng tiền của vùng Vịnh sang đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc là rào cản lớn nhất đối với việc thôi sử dụng đồng USD cho giao dịch dầu. Hiện Saudi Arabia và một số nước vùng Vịnh khác vẫn đang neo tỷ giá đồng nội tệ vào USD.

Theo chuyên gia phân tích thị trường năng lượng Victor Shum thuộc công ty tư vấn Purvin & Gertz Consultancy ở Singapore, việc đầu tiên cần làm để dùng một rổ tiền tệ thay thế cho USD trong mua bán dầu lửa là phải chọn các đồng tiền tham gia vào rổ tiền tệ đó, mà vấn đề phức tạp nhất là xác định tỷ lệ của các đồng tiền trong rổ.

“Việc chuyển từ USD sang một đồng tiền đơn lẻ khác cho giao dịch dầu đã là một chuyện không dễ chứ chưa nói gì tới một rổ tiền tệ. Nếu đồng USD bị thay thế trên thị trường dầu thì đó chắc phải là một đồng tiền khác chứ không phải là một rổ tiền tệ. Nhưng điều đó còn lâu mới xảy ra”, ông Shum nói.

Nguồn tin từ các hãng lọc dầu ở Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc đều cho biết, hiện vẫn chưa có nhà cung cấp dầu nào đề cập với họ chuyện thay thế đồng tiền thanh toán trong các hợp đồng mua bán dầu.

(Theo Reuters)