Theo số liệu mới nhất được Cục Thống kê (Bộ Tài chính) công bố, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 7/2025 ước tăng 0,5% so với tháng trước và tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 7 tháng năm 2025, IIP ước tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2024 tăng 8,5%).

CHẾ BIẾN, CHẾ TẠO TIẾP TỤC LÀ ĐỘNG LỰC CHÍNH

Báo cáo của Cục Thống kê cho thấy sự tăng trưởng của ngành công nghiệp 7 tháng năm 2025 chủ yếu được dẫn dắt bởi bốn nhóm ngành chính; trong đó, ngành chế biến, chế tạo là điểm sáng nổi bật nhất khi tăng trưởng tới 10,3%, cao hơn mức tăng 9,6% của cùng kỳ năm 2024. Với quy mô lớn, ngành này đã đóng góp tới 8,5 điểm phần trăm vào mức tăng trưởng chung, trở thành trụ đỡ chính cho toàn ngành công nghiệp.

Sự tăng trưởng của ngành công nghiệp trong 7 tháng năm 2025 còn được thể hiện rõ nét qua chỉ số sản xuất của các ngành trọng điểm cấp II. Trong đó, nhiều ngành ghi nhận mức tăng trưởng hai con số, phản ánh nhu cầu thị trường và năng lực sản xuất đang được cải thiện.

Bên cạnh đó, ngành cung cấp nước và xử lý rác thải, nước thải cũng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ tới 10,4% (cùng kỳ năm 2024 tăng 7,1%), đóng góp 0,1 điểm phần trăm. Ngành sản xuất và phân phối điện tăng trưởng 4,6%, đóng góp 0,4 điểm phần trăm, tuy nhiên tốc độ tăng của ngành này đã chậm lại đáng kể so với mức tăng 12,0% của cùng kỳ năm 2024. Ngành khai khoáng giảm 2,7%, làm giảm 0,4 điểm phần trăm trong mức tăng chung, nhưng mức giảm này đã được thu hẹp so với mức giảm 6,6% của cùng kỳ năm 2024.

Cụ thể, sản xuất xe có động cơ tăng 29,9%; sản xuất sản phẩm từ cao su và plastic tăng 16,9%; sản xuất da và các sản phẩm có liên quan tăng 15,4%; sản xuất sản phẩm từ khoáng phi kim loại khác tăng 14,8%; sản xuất trang phục tăng 14,5%; sản xuất phương tiện vận tải khác tăng 12,2%; sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn (trừ máy móc, thiết bị) tăng 11,0%; sản xuất giường, tủ, bàn, ghế tăng 10,9%; sản xuất kim loại tăng 10,1%; sản xuất chế biến thực phẩm tăng 10,0%; sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học tăng 7,9%.

Điểm đáng chú ý trong báo cáo của Cục Thống kê là sau sáp nhập, chỉ số sản xuất công nghiệp 7 tháng năm 2025 so với cùng kỳ năm trước tăng ở cả 34 địa phương. Trong đó, một số địa phương có chỉ số sản xuất của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng cao là: Quảng Ninh tăng 32,0%; Phú Thọ tăng 26,9%; Ninh Bình tăng 23,4%; Lai Châu tăng 20,1%; Thanh Hóa tăng 17,2%; Huế tăng 16,7%. Các địa phương có chỉ số sản xuất của ngành sản xuất và phân phối điện tăng cao, gồm: Huế tăng 43,2%; Nghệ An tăng 27,3%; Lai Châu tăng 17,0%; Quảng Ngãi tăng 11,9%; Phú Thọ tăng 7,5%

Liên quan đến tình hình lao động đang làm việc trong các doanh nghiệp công nghiệp, báo cáo của Cục Thống kê cũng cho thấy những tín hiệu khả quan. Cụ thể, tại thời điểm 1/7/2025 tăng 1,0% so với cùng thời điểm tháng trước và tăng 3,9% so với cùng thời điểm năm trước. Trong đó, tỷ lệ tương ứng của doanh nghiệp Nhà nước cùng tăng 0,5% so với cùng thời điểm tháng trước và cùng thời điểm năm trước; doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tăng 1,2% và tăng 4,6%; doanh nghiệp ngoài Nhà nước tăng 0,6% và tăng 2,7%. Điều này cho thấy niềm tin của doanh nghiệp vào triển vọng sản xuất kinh doanh đang được củng cố.

Trong kết quả chung của toàn ngành công nghiệp 7 tháng năm 2025, ngành chế biến, chế tạo tiếp tục khẳng định vai trò đầu tàu trong thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Tính đến ngày 31/7/2025, lĩnh vực này đã thu hút được 5,61 tỷ USD vốn đăng ký cấp mới, chiếm tới 55,9% tổng vốn đăng ký cấp mới của cả nước.

Nếu tính cả vốn đăng ký mới và vốn đăng ký điều chỉnh của các dự án đã được cấp phép từ những năm trước, tổng vốn FDI vào ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đạt 12,12 tỷ USD, chiếm 60,6% tổng vốn đăng ký cấp mới và tăng thêm. Điều này cho thấy không chỉ các dự án mới được cấp phép, mà các dự án hiện hữu cũng đang tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh, một tín hiệu tích cực cho thấy sự ổn định và tiềm năng tăng trưởng của ngành.

TÍN HIỆU TÍCH CỰC TỪ THỊ TRƯỜNG NỘI ĐỊA

Trong kết quả chung của toàn ngành công nghiệp 7 tháng năm 2025, ngành chế biến, chế tạo tiếp tục khẳng định vai trò đầu tàu trong thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Tính đến ngày 31/7/2025, lĩnh vực này đã thu hút được 5,61 tỷ USD vốn đăng ký cấp mới, chiếm tới 55,9% tổng vốn đăng ký cấp mới của cả nước.

Một trong những yếu tố quan trọng đánh giá sự tăng trưởng của ngành công nghiệp là Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI). Trong báo cáo được công bố vào đầu tháng 8/2025, S&P Global (Nhà cung cấp hàng đầu các chỉ số và nguồn dữ liệu xếp hạng tín dụng độc lập) cũng đã ghi nhận PMI của Việt Nam trong tháng 7/2025 đạt 52,4 điểm, lần đầu tiên vượt ngưỡng 50 điểm sau bốn tháng.

Nền tảng cho sự cải thiện của chỉ số PMI chính là sự tăng trưởng trở lại của số lượng đơn đặt hàng mới. Đây là lần đầu tiên trong bốn tháng, các doanh nghiệp sản xuất ghi nhận sự gia tăng về số lượng đơn hàng, đáng chú ý hơn, tốc độ tăng trưởng này được ghi nhận là nhanh nhất kể từ tháng 11/2024. Sự phục hồi này chủ yếu đến từ nhu cầu trong nước, một minh chứng cho thấy sức mua nội địa đang dần được cải thiện và trở thành bệ đỡ quan trọng cho các nhà sản xuất trong bối cảnh thị trường xuất khẩu gặp khó khăn.

 “Việc số lượng đơn đặt hàng mới tăng đã tạo ra một hiệu ứng lan tỏa tích cực. Sự gia tăng của các đơn hàng nội địa là một tín hiệu quan trọng, cho thấy ngành sản xuất Việt Nam không hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường xuất khẩu. Đồng thời thể hiện khả năng tự thích ứng của nền kinh tế”, S&P Global nhận định.

Tuy nhiên, trái ngược với sự khởi sắc của thị trường trong nước, báo cáo của S&P Global cho biết hoạt động xuất khẩu tiếp tục là một “gam màu xám” trong bức tranh toàn cảnh của ngành sản xuất. Theo đó, số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới đã tiếp tục suy giảm, kéo dài chuỗi suy giảm này lên tới chín tháng liên tiếp. Nguyên nhân chính là do tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan của Hoa Kỳ.

“Thuế quan của Hoa Kỳ đã và đang tạo ra một rào cản lớn, làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam tại một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng nhất. Các doanh nghiệp tham gia khảo sát đã bày tỏ lo ngại về vấn đề này, và cho rằng thuế quan đã ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tìm kiếm và duy trì các đơn hàng mới từ Hoa Kỳ”, S&P Global nhấn mạnh.

Theo S&P Global, tác động này không chỉ làm giảm kim ngạch xuất khẩu trực tiếp, mà còn gây ra những hệ lụy sâu rộng hơn: (i) làm suy giảm niềm tin của các nhà đầu tư và doanh nghiệp vào sự ổn định và có thể dự báo của môi trường kinh doanh; (ii) buộc các doanh nghiệp phải tìm kiếm các thị trường thay thế, một quá trình đòi hỏi thời gian, nguồn lực và không phải lúc nào cũng có thể bù đắp được sự sụt giảm từ một thị trường lớn như Hoa Kỳ; (iii) tạo ra một áp lực cạnh tranh gay gắt hơn trên các thị trường khác, khi nhiều quốc gia cũng đang phải đối mặt với những rào cản tương tự.

Ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, nhận định ngành sản xuất Việt Nam đang trong quá trình phục hồi sau những gián đoạn do thông báo về thuế quan của Hoa Kỳ gây ra trong những tháng gần đây. Mặc dù các công ty đã thành công trong việc đảm bảo đủ đơn hàng từ các thị trường khác để bù đắp và giúp tổng số đơn hàng mới tăng trở lại, nhưng sự suy yếu kéo dài của lĩnh vực xuất khẩu vẫn là một yếu tố rủi ro không thể xem nhẹ. Câu chuyện thuế quan một lần nữa cho thấy sự rủi ro của chuỗi cung ứng toàn cầu và sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế trong bối cảnh địa chính trị ngày càng phức tạp.

Ngành sản xuất Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển mình quan trọng. Sự phục hồi dựa vào sức mạnh nội tại là một tín hiệu tích cực, cho thấy khả năng tự thích ứng của nền kinh tế. Tuy nhiên, để đảm bảo sự phát triển bền vững, Việt Nam cần phải giải quyết các thách thức lớn từ bên ngoài, bao gồm việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và các nỗ lực ngoại giao thương mại nhằm giảm thiểu tác động từ các rào cản thuế quan. Con đường phía trước vẫn còn nhiều “chông gai”, đòi hỏi sự linh hoạt từ doanh nghiệp và sự hỗ trợ hiệu quả từ các chính sách vĩ mô.