Bộ Tài chính cho biết, thời gian qua, vẫn còn tồn tại tình trạng người nộp thuế kê khai giá chuyển nhượng bất động sản trên hợp đồng mua bán, hợp đồng chuyển nhượng hay trên các tờ khai xác định nghĩa vụ thuế không phù hợp với thực tế giao dịch, bán nhà đất "hai giá", dẫn đến kê khai thiếu các nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.

Theo quy định tại Luật Quản lý thuế, hành vi kê khai giá chuyển nhượng bất động sản thấp hơn giá giao dịch thực tế nhằm mục đích giảm số thuế phải nộp là hành vi trốn thuế.

"SIẾT" TỪ GIAI ĐOẠN CÔNG CHỨNG

Để siết chặt quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản, ngày 15/12/2021; ngày 12/01/2022, Bộ Tài chính ban hành văn bản số 438/BTC-VP gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Tổng cục Thuế về việc chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Ngày 7/1/2022, Tổng cục Thuế cũng ban hành công văn về tăng cường công tác quản lý thuế hoạt động kinh doanh bất động sản.

Theo đó, để chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, người dân, doanh nghiệp phải kê khai đúng giá chuyển nhượng bất động sản, nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước.

Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Công an chỉ đạo cơ quan công an các địa phương phối hợp với các Cục thuế để điều tra xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản có dấu hiệu trốn thuế nhằm răn đe, ngăn chặn và truy thu thuế cho ngân sách nhà nước.

Bám sát nội dung chỉ đạo của Bộ Tài chính, Tổng Cục thuế, Cục Thuế TP. Hà Nội có công văn gửi Sở Tư pháp phối hợp trong công tác tuyên truyền, đấu tranh các hành vi vi phạm trong kê khai giá của hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Ngày 22/3/2022, Sở Tư pháp Hà Nội có văn bản số 653 gửi Hội Công chứng viên TP. Hà Nội và các tổ chức trên địa bàn thành phố về việc tăng cường quán triệt, thực hiện nghiêm túc quy định về công chứng hợp đồng, giao dịch nhằm chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Theo trên, sở này yêu cầu đối với tổ chức hành nghề công chứng, trưởng các tổ chức hành nghề công chứng quán triệt và yêu cầu các công chứng viên của tổ chức mình thực hiện quy định về trình tự, thủ tục công chứng hợp đồng, giao dịch. Đồng thời, hướng dẫn người yêu cầu công chứng kê khai giá thực tế mua bán, chuyển nhượng để làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật.

Đối với Hội công chứng viên thành phố, tăng cường hoạt động giám sát, hướng dẫn hội viên tuân thủ quy định của pháp luật về công chứng, pháp luật về thuế trong việc hướng dẫn người dân, chủ đầu tư dự án bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản kê khai trên hợp đồng công chứng theo giá thực tế mua bán, để làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật, tránh thất thu ngân sách nhà nước. 

Cũng theo Cục Thuế TP. Hà Nội, trước tình trạng kê khai giá bất động sản không đúng giá thực tế, thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính, Tổng Cục Thuế, UBND TP. Hà Nội về tăng cường công tác quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản, Cục Thuế TP. Hà Nội yêu cầu: "Người nộp thuế có trách nhiệm khai chính xác, trung thực, đầy đủ các nội dung trong hồ sơ khai thuế hoặc hồ sơ xác định nghĩa vụ tài chính; có trách nhiệm giải trình, bổ sung thông tin tài liệu đầy đủ, đúng thời hạn theo yêu cầu của cơ quan quản lý thuế".

Tuy nhiên, tình trạng kê khai giá chuyển nhượng trên hợp đồng công chứng, kê khai nộp thuế, phí chưa đúng giá thực tế còn diễn ra khá phổ biến.

Gần đây nhất, thông tin từ Cục Thuế TP. Hà Nội cho biết sẽ thành lập Ban chỉ đạo tăng cường công tác quản lý hoạt động chuyển nhượng bất động sản, vừa tuyên truyền, đấu tranh và thường xuyên kiểm tra, giám sát công tác triển khai tại các Chi cục Thuế.

"Với sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng và sự thay đổi nhận thức của người dân và doanh nghiệp, việc thực hiện chính sách pháp luật thuế trong hoạt động chuyển nhượng bất động sản sẽ tiếp tục được nâng cao, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho người dân và đóng góp vào nguồn thu cho ngân sách nhà nước", đại diện Lãnh đạo Cục Thuế TP. Hà Nội bày tỏ hy vọng.

Cùng  với Hà Nội, UBND TP. Đà Nẵng cũng vừa ra văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành, các quận, huyện phối hợp thực hiện một số giải pháp nhằm tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh bất động sản trên địa bàn thành phố.

Theo đó, UBND TP. Đà Nẵng giao Sở Tư pháp chỉ đạo các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn thành phố quán triệt các công chứng viên, nhân viên tại tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy định về trình tự, thủ tục công chứng hợp đồng, giao dịch; hướng dẫn người yêu cầu công chứng kê đúng giá thực tế chuyển nhượng, mua bán, cho thuê bất động sản để làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật.

Tuyệt đối không hướng dẫn, tạo điều kiện để các bên tham gia giao dịch thực hiện các hành vi trốn thuế như “ký gửi, ký chờ”; khai giá chuyển nhượng, mua bán, cho thuê bất động sản thấp hơn giá thực tế giao dịch; hủy bỏ hợp đồng chuyển nhượng, mua bán để công chứng hợp đồng chuyển nhượng, mua bán khác nhằm mục đích trốn thuế.

Đồng thời, cập nhật kịp thời, đầy đủ thông tin về hợp đồng, giao dịch lên hệ thống cơ sở dữ liệu công chứng, đặc biệt là giá trị chuyển nhượng của hợp đồng công chứng làm cơ sở cho cơ quan chức năng kiểm tra, giám sát việc nộp thuế theo quy định của pháp luật.

TRẢ LẠI HỒ SƠ NGHI NGỜ CÓ DẤU HIỆU TRỐN THUẾ

Tại các tỉnh, thành khác như Long An, theo Cục Thuế tỉnh, từ đầu năm đến nay, các Chi cục Thuế trực thuộc Cục Thuế tỉnh trả lại và yêu cầu điều chỉnh nâng giá đúng với thực tế giao dịch đối với hàng trăm hồ sơ nhà đất. Theo đó, có tới 473 hồ sơ được người nộp thuế tự điều chỉnh giá giao dịch phù hợp, tăng thu thuế nộp ngân sách hơn 2,1 tỷ đồng.

Báo cáo của Cục Thuế Long An ghi nhận, luỹ kế quý 1, số thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản tăng 105,7 tỷ đồng, tăng 78,4% so với cùng kỳ năm 2021; lệ phí trước bạ nhà đất tăng 25,5 tỷ đồng, tăng tới 54,2%.

Các Chi cục Thuế sẽ yêu cầu người nộp thuế khai nhận trung thực để được thông qua.

Theo Cục Thuế tỉnh Long An, việc kiểm tra những hồ sơ "nghi ngờ" có dấu hiệu trốn thuế là để đảm bảo quyền lợi, công bằng cho người dân, doanh nghiệp.

Hầu hết những hồ sơ bị trả lại đều được người dân khai điều chỉnh.

Do đó, mặc dù có hàng trăm hồ sơ bị phát hiện có hành vi trốn thuế nhưng đến nay, đơn vị này vẫn chưa phạt hành chính hay chuyển hồ sơ sang cơ quan khác có thẩm quyền điều tra.

Chỉ trong nửa đầu tháng 3 vừa qua, ngành thuế Bà Rịa-Vũng Tàu cũng trả hơn 1.200 hồ sơ sang nhượng, chuyển nhượng bất động sản vì có dấu hiệu khai thấp hơn nhiều so với giá thực tế. Trong số này có 155 hồ sơ kê khai, điều chỉnh bổ sung và nộp lại cơ quan thuế. Nhờ đó, số tiền thuế thu được tăng thêm đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản trong thời gian qua là hơn 3 tỷ đồng.

"Đáng chú ý, những hồ sơ nộp lại, khai lại giá trị chuyển nhượng đất tăng từ 2-5 lần so với khai lần đầu, cá biệt có hồ sơ tăng đến 20 lần", Cục Thuế Bà Rịa-Vũng Tàu nêu rõ.

Cụ thể, trường hợp chuyển nhượng đất tại huyện Đất Đỏ từ 500 triệu khai ban đầu vọt lên 10 tỷ đồng. Ngoài ra có những hồ sơ ban đầu khai 400 triệu nhưng sau đó khai lại lên 3,5 tỷ đồng hay khai 1,5 tỷ kê khai lại thành 9,3 tỷ đồng…