Trong báo cáo thị trường tháng 5, SGI Capital cho biết, kể từ đầu năm, mặt bằng lãi suất đã giảm đáng kể trong đó lãi suất cho vay giảm 0,5%-1% cùng với nhiều chính sách mới nhằm hỗ trợ phục hồi và chống đổ vỡ domino với trái phiếu doanh nghiệp và bất động sản.

Tuy vậy, nhu cầu tín dụng 4 tháng đầu năm vẫn rất yếu (tăng 2.75%) do khu vực sản xuất và tiêu dùng đều tăng trưởng chậm với chỉ số PMI 5/6 tháng gần nhất suy giảm dưới mốc 50. Hệ quả là tín dụng đang chỉ tăng mạnh trở lại ở chính các lĩnh vực nhạy rủi ro là đầu tư bất động sản và chứng khoán.

VỐN NGOẠI RÚT RÒNG MẠNH

Cùng chiều với những khó khăn của kinh tế, số liệu quý 1 của ngành ngân hàng cho thấy tỷ lệ nợ xấu và đặc biệt là nợ nghi ngờ (nhóm 2) đang tăng rất mạnh. Đồng thời tỷ lệ LDR của các ngân hàng hầu hết vẫn ở tỷ lệ cao thể hiện dư địa thanh khoản không dồi dào. Chất lượng thanh khoản và chất lượng tài sản sẽ tiếp tục là rào cản tăng trưởng của ngành ngân hàng nói riêng và ảnh hưởng tới toàn bộ nền kinh tế nói chung trong những quý tới.

Thống kê của FiinPro cho thấy kế hoạch lợi nhuận năm 2023 của toàn thị trường có thể giảm 3%, trong đó khối phi tài chính giảm 20.6%, kéo PE Forward của nhóm phi tài chính lên 19.7 ở cuối năm 2023 – mức định giá không rẻ. Trong khi đó, lợi nhuận nhóm ngân hàng được kỳ vọng tăng trưởng 13.6% trong năm nay sẽ trở nên vô cùng thách thức.

Về khía cạnh dòng tiền, trong tháng 04, nhà đầu tư nước ngoài đã bán 2.800 tỷ giá trị cổ phiếu và hơn 1.700 tỷ giá trị trái phiếu tại Việt Nam. Điều này là khá ngạc nhiên trong bối cảnh định giá Việt Nam không đắt, USD Index giảm, và thị trường tài chính thế giới ổn định sau nỗ lực của các NHTW. Một số thị trường được cho là hưởng lợi từ đà phục hồi của Trung Quốc như Hồng Kông, Thái Lan, Đài Loan, cũng bị chốt lời và giảm trong tháng 4 có thể là một lý do.

Mặt khác, việc Việt Nam đi ngược thế giới trong điều hành lãi suất gần đây có thể tạo nên những áp lực về tỷ giá khiến dòng vốn đầu tư nước ngoài trở nên thận trọng hơn. Nếu điều này là đúng, việc SBV tiếp tục hạ lãi suất điều hành ngược chiều với FED và ECB một lần nữa có thể tạo hiệu ứng tiêu cực về dòng vốn nước ngoài thời gian tới.

NHỮNG THÁNG TỚI ĐẶC BIỆT KHÓ KHĂN VỚI CHỨNG KHOÁN

Tính tới tháng 3/2023, đã có 46 doanh nghiệp công bố chậm trả lãi và gốc trái phiếu với ước tính trị giá khoảng 120 nghìn tỷ đồng. Bắt đầu từ quý 2, lượng trái phiếu đáo hạn sẽ gia tăng mạnh so với quý 1, tổng cộng khoảng 153 nghìn tỷ trong hai quý tới. Trong đó, quý 2 sẽ có gần 28 nghìn tỷ đáo hạn chỉ riêng của nhóm doanh nghiệp bất động sản.

Cho dù Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã ban hành cơ chế để các doanh nghiệp thoả thuận với nhà đầu tư, nhưng nếu không có dòng tiền chi trả thực, sức ép lên các thị trường tài sản vẫn sẽ tiếp tục do nhà đầu tư phải thay đổi phương án tài chính của mình: nếu không phải bán bớt các tài sản thanh khoản thì cũng không có nguồn tiền để đầu tư.

Trong một năm qua, số dư tiền mặt trên tài khoản nhà đầu tư đã giảm 40% (từ hơn 100 nghìn tỷ về còn khoảng 58 nghìn tỷ) và khiến giao dịch suy giảm. Hệ quả là tỷ lệ margin/vốn hoá thị trường đã giảm từ 3,4% về mức 2,78%, vẫn ở mức hơi cao so với thông lệ quốc tế, và tỷ lệ margin/giá trị giao dịch bình quân tiệm cận mức cao của lịch sử.

Tuy vậy, số dư tiền mặt/giá trị giao dịch trung bình cũng ở mức cao, sẽ là một sức mua đối ứng trong trường hợp có giải chấp. Vì vậy, giải chấp nếu có sẽ xảy ra ở cổ phiếu bị đầu cơ quá mức hoặc nhóm cổ phiếu có cổ đông đang chịu áp lực giải chấp tài sản để trả nợ quá hạn.

Trước mắt, những tháng tới sẽ là thử thách đặc biệt khó khăn với doanh nghiệp, thị trường chứng khoán, và nhà đầu tư khi áp lực trái phiếu đáo hạn đến cao trào, và thời gian ân hạn gốc & lãi của nhiều dự án bất động sản kết thúc. Mặt khác, rủi ro suy thoái kinh tế Mỹ và toàn cầu trong nửa cuối năm tiềm ẩn tác động tiêu cực hơn lên kinh tế thực cũng như co hẹp nhu cầu đầu tư, khiến dòng vốn ngoại có thể tiếp tục rút ròng.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trong giai đoạn đầy thử thách khi triển vọng lợi nhuận doanh nghiệp tiếp tục suy giảm, dòng tiền nhà đầu tư nội và gần đây là cả khối ngoại liên tục rút ròng. Các chính sách tiền tệ, tháo gỡ pháp lý đang thể hiện nỗ lực hỗ trợ kinh tế của chính phủ và là bệ đỡ tâm lý cho thị trường. Nhưng chính sách cũng có tác động hữu hạn và sẽ cần thời gian thực thi để thẩm thấu vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

"Trong bối cảnh chung còn nhiều rủi ro, kiên nhẫn chờ đợi, cẩn trọng đánh giá và chọn lọc cơ hội sẽ mang lại lợi thế khi những khó khăn đỉnh điểm bộc lộ và mang tới những cơ hội lớn", SGI Capital nhấn mạnh.