Thị trường chứng khoán toàn cầu tháng 6 đã có biến động rất mạnh khi S&P500 của Mỹ giảm 8,4% và Stoxx 50 của Châu Âu giảm 5,5% trong khi thị trường chứng khoán Trung Quốc tăng 6,7%. Trong báo cáo cập nhật triển vọng kinh tế toàn cầu và Việt Nam vừa công bố, SGI Capital cho rằng, đang có một số điểm thay đổi đáng lưu ý với vĩ mô đang và sẽ tác động mạnh tới thị trường tài chính toàn cầu trong thời gian tới. 

LẠM PHÁT ĐANG TẠO ĐỈNH VÀ SẼ GIẢM

Trước đó, ngày 10/6/2022, Mỹ ra số lạm phát tháng 5 tăng trở lại, lên mức 8.6%, đồng pha với xu hướng tăng trên toàn thế giới khiến kỳ vọng tạo đỉnh của lạm phát chưa thành hiện thực. Với tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất lịch sử, FED đã buộc phải thi hành thắt chặt nhanh nhất trong nhiều thập kỷ.

Theo sau FED, các Ngân hàng Trung ương nhiều nền kinh tế lớn ngoại trừ Trung Quốc cho dù đã hành động sớm, vẫn tiếp tục quyết liệt nâng lãi suất, đặc biệt ở các quốc gia tỷ lệ lạm phát đã vượt mục tiêu. Đây là giai đoạn thắt chặt chưa có tiền lệ, đảo ngược quá trình bơm tiền quy mô lớn nhất lịch sử ở quy mô toàn cầu suốt giai đoạn Covid.

Trong một tháng vừa qua, tỷ giá và các lãi suất toàn cầu biến động mạnh. USD Index đã tăng lên mức đỉnh của 20 năm, phản ánh phần lớn các đồng tiền đều mất giá mạnh so với USD. Chênh lệch lãi suất giữa các quốc gia tăng rất mạnh, phản ánh làn gió ngược với dòng chảy vốn toàn cầu bắt đầu vào giai đoạn gia tốc.

Điểm sáng hiện tại có thể là sự hồi phục mạnh và diện rộng của thị trường tài chính Trung Quốc. Mặc dù các dữ liệu vĩ mô Trung Quốc chưa có nhiều biến chuyển mạnh, nhưng sự phản ứng tích cực của thị trường chứng khoán có thể báo trước những tác động tích cực từ các biện pháp của Ngân hàng Trung ương và Chính phủ Trung Quốc.

Một điểm tích cực quan trọng khác là lạm phát rất có thể đang tạo đỉnh và sẽ giảm. Có nhiều chỉ báo liên quan tới giá cước vận tải, giá dầu và rất nhiều cả hàng hóa cơ bản đã giảm 20-30% từ đỉnh trong 3 tháng trở lại đây. Dưới áp lực của lãi suất tăng và nhu cầu giảm nhanh chóng, giá cả của nhiều loại hàng tiêu dùng cũng bắt đầu giảm.

Cuộc họp của FOMC cho thấy FED sẽ không thể sớm đảo ngược quá trình thắt chặt này trừ phi xảy ra những suy giảm kinh tế đủ lớn hoặc lạm phát giảm nhanh về mức mục tiêu. Ngoại trừ Trung Quốc, thị trường tài chính toàn cầu vẫn đang đồng pha, phản ứng tiêu cực với cả hai vấn đề: nỗi sợ suy thoái và thanh khoản tụt giảm.

TĂNG TRƯỞNG GDP QUÝ 3 CÓ THỂ ĐẠT 9%

Ở trong nước, kinh tế Việt Nam vẫn đang hồi phục mạnh. Tăng trưởng GDP Quý 2 đạt 7,2% trong khi lạm phát được kiểm soát tốt. Những yếu tố như doanh số bán lẻ, chỉ số sản xuất công nghiệp, thặng dư ngân sách và đầu tư toàn xã hội đang hồi phục, tạo nền tảng cho tăng trưởng GDP quý 3 có thể đạt 9% so với nền thấp cùng kỳ năm trước. Việt Nam Đồng nằm trong số ít đồng tiền ổn định nhất trên thế giới.

Nhìn về một chu kỳ dài, chúng ta đang trong chu kỳ hồi phục trong khi Mỹ và châu Âu đang tiến dần về cuối chu kỳ, giống như Trung Quốc cách đây khoảng một năm.

Những sự kiện chấn chỉnh thị trường trái phiếu và thận trọng trong việc cấp room tín dụng khiến SBV không còn đặt ưu tiên vấn đề kích thích tăng trưởng so với việc lành mạnh hoá dòng chảy vốn và kiểm soát tỷ giá. Điều này dễ hiểu trong bối cảnh tăng trưởng nền kinh tế vẫn đang khả quan trong khi chỉ số lạm phát đang tiến về vùng 4% và nhu cầu ngoại tệ tăng mạnh. Việc này đồng nghĩa với thanh khoản của nền kinh tế chung và trên thị trường chứng khoán chưa thể dồi dào khi room tín dụng tiếp tục được kiểm soát chặt.

Cũng giống như nhiều Ngân hàng Trung ương khác, SBV sẽ cần cân đối mức độ thay đổi của lãi suất và tỷ giá, vừa để hài hoà dòng chảy vốn vừa không tạo ra kỳ vọng cho giới đầu cơ. Điểm thuận lợi là kinh tế Việt Nam vẫn đang trong pha phục hồi, duy trì xuất siêu, nợ nước ngoài giảm, và lạm phát thấp.

Tuy nhiên, áp lực lên tỷ giá và lãi suất đang lớn dần khi lạm phát trong nước tăng lên và FED tiếp tục quá trình thắt chặt những tháng tới. Kinh tế Mỹ và thế giới đang tăng trưởng chậm lại và có thể đi vào suy thoái trong những quý tới. Khi đó Việt Nam với độ mở rất lớn về kinh tế và cả dòng vốn đầu tư cũng sẽ chịu những ảnh hưởng tiêu cực.

Ở góc độ tích cực, SGI Capital tin rằng lạm phát đang ở vùng đỉnh tại nhiều quốc gia và sẽ giảm dần về cuối năm. Lạm phát tại Việt Nam sẽ có độ trễ bởi nhu cầu trong nước đang tăng và nền lãi suất thấp. Nhưng nhìn xa hơn, giá cả nhiều hàng hóa đặc biệt là xăng dầu giảm mạnh sẽ giảm bớt áp lực lạm phát lên Việt Nam vào cuối năm nay và 2023. Mối lo lớn nhất là lạm phát sẽ dần chuyển qua mối lo về suy giảm tăng trưởng vào cuối năm, dẫn tới sự chuyển pha về chính sách tiền tệ.

Điều khó ước đoán lúc này là quá trình sụt giảm tổng cầu sẽ ở mức độ nào, có dẫn tới suy thoái, hay tệ hơn hơn là đổ vỡ và khủng hoảng. Trong quá khứ, giai đoạn FED nâng lãi suất nhanh chóng thường khiến những khu vực yếu kém đầu bộc lộ và tạo ra những tin xấu tác động lên thị trường toàn cầu.

Thị trường chứng khoán Việt Nam với lịch sử tương quan rất chặt với Mỹ sẽ chịu ảnh hưởng của những biến số vĩ mô lớn đang thay đổi. Đây là giai đoạn thị trường chịu cùng một lúc cả hai tác động trọng yếu tác động tiêu cực: PE de-rating và triển vọng Earning bị hạ xuống.

"Trong quá khứ, những lần thị trường chứng khoán toàn cầu đi vào bear market gắn với suy thoái kinh tế, downtrend sẽ kết thúc sau khi FED nới lỏng trở lại. Dòng tiền sẽ được kích hoạt khiến thị trường chứng khoán tạo đáy trước các chỉ báo kinh tế 3-6 tháng. Việt Nam, với những lợi thế mang tính cấu trúc về ổn định vĩ mô và triển vọng tăng trưởng dài hạn, vẫn sẽ là một lựa chọn sáng giá khi những bất ổn và ảnh hưởng tiêu cực từ bên ngoài đi qua", các chuyên gia phân tích của SGI kỳ vọng.