Thâm hụt ngân sách của Mỹ giảm nhờ thu thuế quan cao kỷ lục

Theo số liệu mới công bố của Bộ Tài chính Mỹ, thâm hụt ngân sách trong năm tài khóa 2025 (kết thúc vào 30/9/2025) của Mỹ giảm 2,2% xuống còn 1,78 nghìn tỷ USD, giảm khoảng 41 tỷ USD so với năm trước.

Tổng thu ngân sách liên bang đạt 5,2 nghìn tỷ USD, tăng 6% so với năm 2024, trong khi chi tiêu tăng 4% lên 7,01 nghìn tỷ USD.

Đây là lần đầu tiên thâm hụt ngân sách Mỹ giảm sau ba năm liên tiếp tăng. Sự sụt giảm này chủ yếu nhờ vào việc tăng thu từ thuế quan, đạt mức kỷ lục 202 tỷ USD, tăng 142% so với năm trước. Riêng tháng 9 mức thu thuế quan là 30 tỷ USD, tăng 295% so với cùng kỳ năm trước và là một tháng kỷ lục.

Mức thu thuế quan kỷ lục đã giúp bù đắp phần nào khoản chi trả lãi nợ công ở mức cao chưa từng thấy. Với tổng nợ công 38 nghìn tỷ USD, Chính phủ Mỹ phải chi hơn 1,2 nghìn tỷ USD tiền lãi trong năm tài khóa 2025, tăng gần 100 tỷ USD so với năm trước.

Sau khi trừ đi lãi từ các khoản đầu tư, tổng lãi ròng phải trả vẫn lên tới 970 tỷ USD, cao hơn chi tiêu quốc phòng 57 tỷ USD và chỉ thấp hơn so với chi phí dành cho các chương trình An sinh Xã hội, Medicare và chăm sóc y tế công.

Các quan chức Bộ Tài chính Mỹ ước tính việc giảm thâm hụt ngân sách sẽ đưa tỷ lệ thâm hụt trên GDP xuống còn 5,9%, từ mức 6,3% của năm trước. Trong khi trước đây con số này thường dao động quanh 3% ngoài các giai đoạn kinh tế căng thẳng, từ năm 2022 đến nay luôn duy trì trên 6%.

Kể từ đầu nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump đã áp thuế quan mới đối với hàng hóa từ hầu hết đối tác thương mại của Mỹ, cùng với các loại thuế theo từng ngành. Tại Mỹ, dù một số mặt hàng nhạy cảm với thuế quan đã có dấu hiệu tăng giá, nhưng mức tăng vẫn còn hạn chế. Các quan chức Cục Dự trữ Liên bang (Fed) gần đây cho biết có thể hạ lãi suất thêm, bởi dự báo sự tăng giá chỉ mang tính tạm thời. Hiện lãi suất quỹ liên bang đang ở mức 4-4,25%.

Theo các nhà phân tích, dù thâm hụt ngân sách của Mỹ đã giảm nhưng vẫn ở mức cao hàng đầu trong nhóm các nền kinh tế phát triển. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đầu tuần này cảnh báo nền kinh tế lớn nhất thế giới cần sớm tái cơ cấu tài chính công.

Trong Báo cáo Giám sát Tài chính mới nhất, IMF dự báo cán cân tài khóa tổng thể của Mỹ - một thước đo gồm chi trả lãi cho nợ công - sẽ ở mức cao nhất trong số các nền kinh tế phát triển, không chỉ trong năm nay mà còn trong suốt phần còn lại của thập kỷ.

“Không giống hầu hết nền kinh tế phát triển khác, Mỹ được dự báo không đạt tiến triển trong việc giảm đáng kể thâm hụt ngân sách so với mức hiện tại. Tỷ lệ nợ công trên GDP của quốc gia này, có thể lên tới 125% GDP trong năm nay và tăng lên 143% vào cuối thập kỷ”, báo cáo của IMF nhận định.

Bà Gita Gopinath, Phó Giám đốc Điều hành IMF, gần đây nhiều lần nhấn mạnh rằng thâm hụt và nợ công của Mỹ đang ở "mức quá cao" và cần được hạ xuống để giảm áp lực trả lãi và cải thiện niềm tin tài chính trong dài hạn.

“Washington cần sớm có lộ trình thu hẹp thâm hụt ngân sách để bảo đảm tính bền vững tài khóa và ổn định kinh tế vĩ mô”, bà Gopinath phát biểu trong một cuộc trả lời phỏng vấn với tờ báo Financial Times.