Người tiêu dùng chuộng mua heo rừng Hiện nay, trước nhu cầu của người dân tăng cao, khiến cho thị trường tiêu thụ các sản phẩm từ heo khá sôi động. Trong khi heo rừng tự nhiên ngày càng khan hiếm, vì vậy, việc nuôi heo rừng kinh doanh trở nên phổ biến. Xác định đây là xu hướng để phát triển kinh tế, nhiều gia đình đổ xô nuôi heo rừng. Theo ông Hồng, một người nuôi heo rừng lai ở xã Suối Kiết (Tánh Linh) thì mấy năm trước, gần tết, gia đình ông phải đi hỏi mối tiêu thụ, nhưng tới nay người ta đến nhà hoặc gọi điện thoại đặt mua thịt, mua nguyên con, cũng như  yêu cầu  được bắt heo sớm. Hiện nay, heo rừng lai trọng lượng từ 20 - 25 kg/ con, giá hơi là 130.000 đồng/kg, được nhiều người đặt mua cho dù so với thịt heo nhà giá cao hơn 50.000  đồng/ kg.  Còn anh Lê Khánh Văn, cán bộ Ban quản lý Cảng cá La Gi (thị xã La Gi) cho hay: Hiện có hai giá thịt heo rừng. Nếu là heo rừng “rặc” (kết quả sinh sản từ heo rừng bố mẹ, được đồng bào dân tộc, hoặc các trang trại lớn nuôi trong điều kiện gần như tự nhiên) thì giá khoảng 260.000 đồng/kg, còn heo rừng lai F1 (lai  heo rừng và heo thả rông của đồng bào dân tộc thiểu số các xã vùng cao và cũng được nuôi trong điều kiện hoang dã) thì giá bằng một nửa heo rừng “rặc”. Anh Văn cũng cho biết, có những gia đinh từ thành phố Hồ Chí Minh xuống nhờ anh tìm mua thịt heo rừng “rặc”. Sau nhiều ngày dò hỏi, anh mới tìm ra một trang trại ở Tánh Linh được phép của Nhà nước nuôi heo rừng các loại và  mua được một con heo rừng rặc 20kg với giá rất cao, thế nhưng, người mua đã không hề đắn đo chi trả với lý do “an toàn sức khỏe cho cả nhà”.

Thịt heo rừng rất được người tiêu dùng ưa chuộng

Năm nay,  nhu cầu heo rừng “rặc” vẫn cao, song nguồn cung không nhiều. Heo rừng lai F1 thì tương đối dồi dào, bởi vài năm trước (tại Bình Thuận không quá khó để tìm các trang trại được phép nuôi heo rừng lai) nhiều nơi dấy lên phong trào nuôi heo rừng lai và gần đây, nhu cầu tiêu thụ mới thật sự tăng. Lượng heo rừng lai F1 trong các trang trại hiện còn tương đối khá, cho dù  những nơi này thường xuyên xuất heo rừng đi các nhà hàng sang trọng tại  các thành phố lớn. Có điều, để mua được heo rừng lai F1, F2,  phải trực tiếp đi về nông thôn, đến các trang trại, bởi  hiện tại  chưa  có người bán thịt heo rừng lai tại chợ vì một lý do đã nói trên là giá cao. Như trang trại heo rừng của Công ty TNHH N.N.H xã Ea Dar, huyện Ea Kar (Đak Lak) choáng ngợp với diện tích rộng 2,5 ha, chủ nhân nuôi thả trên 1.000 con heo rừng (trong đó có 250 con heo sinh sản, còn lại là heo thương phẩm). Anh Nguyễn Ngọc Hiếu - Giám đốc Công ty cho biết: Nuôi heo rừng tự nhiên bắt trực tiếp từ rừng về rất khó, chỉ một thời gian ngắn là chết, bởi chúng không thích nghi với điều kiện sống tập trung nuôi nhốt. Vì vậy, nói là heo rừng nhưng thực tế đa số các cơ sở nuôi hiện nay đều là heo rừng lai giữa giống tự nhiên và giống đã nuôi thuần dưỡng của người đồng bào dân tộc bản địa. Với giá bán hiện nay 150.000 - 180.000 đồng/kg heo thịt, 330.000 đồng/kg heo giống thì mỗi năm trang trại của anh Hiếu lãi 3 - 4 tỷ đồng. Riêng tại trang trại heo rừng của chị Trần Thị Hương (TP. Buôn Ma Thuột), luôn nuôi ổn định với khoảng 200 con heo. Chị cho biết: 2 năm nay, đã có nhiều nhà hàng, khách sạn trong thành phố đến đặt mua heo rừng của chị, vì vậy đầu ra của sản phẩm luôn ổn định, mỗi năm chị thu lãi từ heo rừng gần cả trăm triệu đồng. Khảo sát, một số người bán thịt heo tại chợ cho hay, ngày càng có xu hướng giảm ăn thịt ở nhiều người, nhất là thịt heo có màu hơi đỏ vì lo ngại hóa chất. Ngay cả trong những dịp Lễ, Tết, nhiều người vẫn lo ngại, giảm lượng thịt mua, có mua nhưng chỉ một ít, phòng khi đãi khách. Điều đó cho thấy, trước nhu cầu bảo  vệ sức khỏe, một bộ phận người tiêu dùng  đang tìm kiếm nguồn thực phẩm sạch. Nó góp phần cảnh báo với người chăn nuôi: Trong một xã hội ngày càng phát triển, thực phẩm không rõ ràng về nguồn gốc, không đảm bảo an toàn thì dù rẻ, người tiêu dùng vẫn thờ ơ, thậm chí tránh xa. Mập mờ thịt rừng làm từ... heo đông lạnh Theo kết quả báo cáo điều tra, đến cả chủ cơ sở thu gom thịt heo còn không rõ nguồn gốc về sơ chế, đóng gói  nhưng nhãn mác lại là thịt đà điểu, thịt nhím, thịt nai….Cụ thể,  vào ngày 30/6, Đoàn Kiểm tra Liên ngành huyện Bình Chánh – TP HCM đã kiểm tra cơ sở sơ chế sản phẩm động vật không phép, nằm trong hẻm C5 đường Phạm Hùng (thuộc ấp 4A, xã Bình Hưng), do bà Nguyễn Thị Kim Thy (SN 1982 làm chủ). Tại hiện trường ghi nhận có 4 tủ cấp đông chứa nhiều loại thịt để trong khay xốp. Đáng chú ý, trong khi những túi nilon đã đóng gói, hút chân không ghi nhãn là thịt nai, thịt đà điểu, thịt nhím... thì loại chưa đóng gói có hình dạng tương tự chủ hàng khai là thịt heo.

Nhiều lô hàng thịt rừng được sản xuất từ thịt heo đông lạnh

Tại cơ sở có máy đóng gói mini, rất nhiều bao bì, nhãn mác in nhãn chung chung là thịt nhím, nai, đà điểu... (không có nhãn nào ghi thịt heo), với những mỹ từ như: “thực phẩm của thời đại”, “thực phẩm của thế kỷ 21”, “từ trang trại Khánh Hòa”, “từ trang trại nuôi Sóc Trăng”, “của Công ty TNHH một thành viên (không có tên – PV),… nhưng lại không ghi địa chỉ, điện thoại liên lạc.

Những năm gần đây, việc nuôi heo rừng để kinh doanh đã bắt đầu phát triển ồ ạt ở một số tỉnh Tây Nguyên. Mặc dù vậy, do hiểu biết của người tiêu dùng còn hạn chế, sự kiểm định về pháp lý còn nhiều kẽ hở, đã tạo cơ hội để thịt heo rừng giả len lỏi khắp nơi. Người tiêu dùng nên chọn mua heo rừng tại những cơ sở đáng tin cậy, có giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh do Cục Thú y - Bộ Nông nghiệp và PTNT cấp, giấy phép nuôi động vật hoang dã của Chi cục Kiểm lâm tỉnh cấp…

Ngoài ra, cơ sở còn có máy khò tự chế, lọ đựng hóa chất sử dụng gần hết trong khu vực sơ chế. Bà Thy cho biết, các loại thịt trên chủ yếu được bán vào các nhà hàng, tiệc cưới ở tỉnh, với giá khá mềm, như: thịt nhím 115.000 đồng/kg, đà điểu 95.000 đồng/kg, thịt nai 97.000 đồng/kg. Đối với phần thịt heo, bà trình bày mua ở chợ Bình Điền (quận 8), với giá 85.000 đồng/kg (thịt nạc và thịt bắp đùi) về chia ra khay 1 kg, đông lạnh, hút chân không rồi bán đi các tỉnh. Sau khi kiểm tra lượng hàng thực tế, ghi nhận có 654 kg thịt các loại, trong đó có 434 kg thịt heo chưa ghi nhãn, 128 kg cánh và bao tử đà điểu trên nhãn ghi của Công ty Khatoco, 92 kg thịt (tương đương 92 khay) được đóng nhãn là thịt nhím, nai, đà điểu, trong khi hình thức tương tự như thịt heo chưa đóng gói. Đoàn Liên ngành đã lập biên bản vi phạm hành chính chủ hàng, và tiến hành niêm phong, tạm giữ lô hàng để lấy mẫu xét nghiệm các chỉ tiêu về vi sinh, chất bảo quản để xử lý tiếp theo. Những mánh hô biến “ Thịt heo rừng” Thời gian gần đây, tại nhiều đô thị trong khu vực Tây Nguyên đã xuất hiện các hình thức rao bán thịt heo rừng như, bày bán công khai trên vỉa hè, rao bán tận nhà người dân, hay phát tờ rơi... song về chất lượng heo rừng thật giả thế nào đến lúc mua về ăn mới biết. Thịt ở đây đều được xẻ thành nhiều miếng nhỏ, nhìn bề ngoài khó phân định là của tự nhiên, nuôi hay thịt giả heo rừng. Kèm theo dẫn chứng cụ thể là những mảnh đạn chì nhỏ còn găm trong thớ thịt heo, da heo rừng khác heo nhà là dày, có 3 sợi lông trên cùng một lỗ chân lông… thì không ít người mua đều chắc mẩm là heo rừng thật, đến lúc đem về chế biến thì mới biết mình bị lừa. Chị Kiều Lê, ở phường Tự An, TP. Buôn Ma Thuột than thở: “Vừa qua, tôi mua một cân thịt heo rừng của người bán dạo trên đường Lê Duẩn, khi nấu lên thì ăn không được, thịt heo rất dai, cắn mãi không đứt mà còn có mùi khét của nhựa, hóa ra là thịt heo nái già”. Phần da của các miếng thịt heo rừng và thịt heo nái già gần giống nhau, cộng với công nghệ làm giả hiện nay là găm các mảnh đạn chì vào thớ thịt heo, đồng thời dùng máy bắn lông giả bằng sợi cước vào da heo thì dễ dàng đánh lừa được người mua. Ngay cả các cơ quan chức năng cũng khó phân biệt và khi đi kiểm tra với cách đánh giá và nhìn nhận bằng mắt thường thì không thể biết.

Người tiêu dùng nên mua thịt tại những nơi uy tín

Ông Đỗ Ngọc Dũng - Trưởng phòng Bảo tồn thiên nhiên - Chi cục Kiểm lâm Đak Lak cho hay: Khi kiểm tra các điểm bán dạo heo rừng trên đường thì họ đều có xuất giấy tờ mua heo rừng từ các trại nuôi heo hợp pháp, tuy nhiên cũng không thể xác định thịt heo họ đang bán có ứng với giấy tờ mua heo trên hay không. Việc xử lý và ngăn cấm cũng rất khó vì họ thường bày bán thịt heo rừng thật giả lẫn lộn, mà các ngành chức năng cũng chưa có máy móc hỗ trợ để kiểm tra độ chính xác. Hiện tại, nhiều người dân thích ăn các món chế biến từ heo rừng như gỏi, tiết canh… chưa được nấu chín. Trong khi đó, heo rừng săn ngoài tự nhiên hoặc nuôi không bảo đảm vệ sinh, quá trình bảo quản, giết mổ không hợp lý, vì vậy thịt có tỷ lệ nhiễm bệnh cao, nhất là một số bệnh về giun sán, vi khuẩn tiêu chảy… khi ăn sống rất dễ bị truyền nhiễm sang người. Chưa kể việc khi vào rừng, các thợ săn thường phải đi 5 - 7 ngày trong rừng, khi bắn được heo thường phải ướp hóa chất và chôn xuống đất để bảo quản thịt heo không bị thối rữa (cách thông dụng các thợ săn thường làm) cộng với những viên đạn chì găm trong thịt heo sẽ gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người ăn.

Vũ Linh