Thuế thu nhập cá nhân: Nâng giảm trừ gia cảnh lên 6 triệu?

Ngày 8/3, Bộ Tài chính họp báo công khai nội dung dự kiến sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân. Dự luật này được dự kiến sẽ trình Quốc hội vào kỳ họp tháng 5/2012 và bắt đầu áp dụng từ 1/1/2014 để song hành và tương quan với thời điểm bắt đầu áp dụng Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi.

Qua 3 năm thực hiện luật thuế, Bộ Tài chính đánh giá, mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế 4 triệu đồng/tháng là không còn phù hợp. Thêm vào đó, biểu thuế áp dụng đối với thu nhập tính thuế từ tiền lương, tiền công, từ kinh doanh có mức thuế suất cao nhất 35% chưa đảm bảo tính cạnh tranh và chưa khuyến khích, thu hút chuyên gia, lao động giỏi có thu nhập cao vào Việt Nam làm việc.

Do đó, dự luật đã nâng mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế lên 6 triệu đồng/tháng (78 triệu đồng/năm), mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc là 2,4 triệu đồng/tháng (28,8 triệu đồng/năm).

Theo lập luận của tổ soạn thảo dự luật, mức giảm trừ gia cảnh này đã bảo đảm phù hợp với tốc độ tăng trưởng GDP và tốc độ tăng thu nhập xã hội đến 2014 và những năm tiếp theo, không gây khó khăn cho đời sống người nộp thuế. Thứ hai, phù hợp với biến động về chỉ số giá (CPI) đến năm 2014. Thứ ba, mức giảm trừ 6 triệu đồng/tháng tương đương 1,7 lần mức GDP bình quân đầu người năm 2014. Mức này cũng cao gấp 3,6 lần mức lương tối thiểu áp dụng đối với cán bộ, công chức ở mức dự kiến là 1.670.000 đồng/tháng và đảm bảo cao hơn mức thu nhập trung bình của xã hội vào thời điểm năm 2014. Thứ tư, với mức giảm trừ gia cảnh này bảo đảm số người nộp thuế không bị giảm nhiều, đáp ứng được yêu cầu dài hạn là mở rộng diện nộp thuế cùng với tăng trưởng kinh tế và mức tăng thu nhập dân cư.

Theo tính toán ước tính của Bộ Tài chính, nếu không có sự thay đổi về chính sách thì dự kiến vào năm 2014 số thu ngân sách Nhà nước từ thuế đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công khoảng 52.000 tỷ đồng và từ kinh doanh khoảng 4.000 tỷ đồng, số lượng người nộp thuế dự kiến sẽ có khoảng 4,86 triệu người, chiếm khoảng 5,5% dân số cả nước.

Ông Vũ Văn Phụng, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính) cho biết, nếu thực hiện điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế và mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc, dự kiến sẽ có khoảng 70% số người đang nộp thuế ở bậc 1 sẽ chuyển sang diện không phải nộp thuế, 70% số người đang nộp thuế ở bậc 2 sẽ chuyển sang nộp thuế ở bậc 1. Tương tự như vậy, ở các bậc trên cũng sẽ có một bộ phận người nộp thuế được chuyển sang nộp thuế ở bậc thấp hơn. Theo đó, dự kiến ngân sách nhà nước sẽ giảm thu khoảng 8.150 tỷ đồng.

Theo chiến lược cải cách thuế 2011 - 2020, mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành 25%, dự kiến sẽ điều chỉnh xuống khoảng 22 - 23% vào năm 2015, sau đó giảm xuống còn khoảng 20% vào năm 2020. Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết: “Để bảo đảm tính tương quan hợp lý giữa thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân, đồng thời có tính đến xu thế cải cách thuế ở các nước trong khu vực trong thời gian gần đây, quan điểm của Bộ Tài chính là cần thiết phải sửa đổi mức thuế cao 35%”.

Do đó, Bộ Tài chính dự kiến trình Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi biểu thuế luỹ tiến từng phần áp dụng đối với thu nhập tính thuế từ tiền lương, tiền công và từ kinh doanh theo hướng bỏ bậc thuế suất cao nhất 35%, giữ nguyên các bậc thu nhập tính thuế và thuế suất như hiện hành, theo đó biểu thuế lũy tiến từng phần còn 6 bậc, thuế suất cao nhất 30%.

Theo phương án này thì các cá nhân có thu nhập tính thuế ở bậc cao (trên 80 triệu đồng/tháng) sẽ được giảm mức điều tiết so với hiện hành. Nếu đồng thời sửa đổi biểu thuế theo phương án này và điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh thì mức điều tiết thuế ở tất cả các bậc đều giảm so với hiện hành, trong đó người nộp thuế ở bậc thu nhập cao (trên 80 triệu đồng) được giảm nhiều hơn.

Cũng theo tổ soạn thảo dự luật, một số quy định về thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản hiện chưa bao quát được các trường hợp uỷ quyền chuyển nhượng nhà, đất mà người uỷ quyền có đầy đủ các quyền về nhà, đất, trường hợp đổi nhà, đổi đất có phát sinh thu nhập, nên thiếu cơ sở để thu thuế.

Cụ thể, theo khoản 5 điều 3 Luật Thuế thu nhập cá nhân thì thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản bao gồm: thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất; thu nhập từ chuyển nhượng quyền sở hữu hoặc sử dụng nhà ở; thu nhập từ chuyển nhượng quyền thuê đất, quyền thuê mặt nước; các khoản thu nhập khác nhận được từ chuyển nhượng bất động sản.

Nhưng trong thực tế, đã phát sinh các trường hợp như: người có bất động sản đã làm hợp đồng đổi nhà, đổi đất có phát sinh thu nhập; hợp đồng uỷ quyền (thực chất là bán) cho các sàn giao dịch bất động sản tư nhân chuyển nhượng bất động sản... Các hoạt động này thực chất là chuyển nhượng bất động sản.

Để đảm bảo bao quát hết các trường hợp chuyển nhượng bất động sản, Bộ Tài chính đề xuất trình Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung khoản 5 điều 3 Luật thuế thu nhập cá nhân theo hướng bổ sung quy định: thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản bao gồm cả thu nhập từ đổi nhà, đổi đất (nếu có), thu nhập từ uỷ quyền chuyển nhượng nhà, đất mà người được uỷ quyền có đầy đủ các quyền về nhà đất theo quy định của pháp luật.