Thủy sản có dấu hiệu “hụt hơi”, xuất khẩu tôm dự báo tăng trưởng chậm trong quý 2

Theo số liệu của Tổng cục Thủy sản, tháng 5/2022, sản lượng thủy sản thu hoạch ước đạt 756,9 nghìn tấn, tăng 2,9% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, cá đạt 544 nghìn tấn, tăng 2,2%; tôm đạt 98,3 nghìn tấn, tăng 8,6%; thủy sản khác đạt 114,6 nghìn tấn, tăng 1,3%.

Tính chung 5 tháng đầu năm 2022, sản lượng thủy sản nuôi trồng thu hoạch đạt 400,9 nghìn tấn, tăng 6,3% so với cùng kỳ năm trước; trong đó,  cá đạt 268,2 nghìn tấn, tăng 5,4%; tôm đạt 85,7 nghìn tấn, tăng 10,2%; thủy sản khác đạt 47 nghìn tấn, tăng 4,2%.

GIÁ NHIÊN LIỆU TĂNG CAO TÁC ĐỘNG MẠNH ĐẾN KHAI THÁC THỦY SẢN

Tính tới hết tháng 5, giá cá tra nguyên liệu tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long vẫn giữ mức giá ổn định so với trước dịp lễ 30/4. Thời tiết trong tháng 5 vừa qua thuận lợi cho việc ương thả giống, trong khi giá cá tra giống có xu hướng giảm sau thời gian tăng mạnh, nên các chủ ao nuôi đã thả nuôi nhiều. Khối lượng cá tra thu hoạch trong tháng vừa qua ước đạt 134,1 nghìn tấn, tăng 9,6% so với cùng kỳ năm trước.

Đối với con tôm, giá tôm nguyên liệu trong tháng tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long ổn định so với tháng trước. Tôm thẻ chân trắng đang bước vào vụ thu hoạch, mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh, siêu thâm canh hai giai đoạn, ứng dụng công nghệ cao phát triển tích cực đã mang tới hiệu quả kinh tế cao. Sản lượng tôm thẻ chân trắng thu hoạch tháng 5/2022 ước tính đạt 57,5 nghìn tấn, tăng 15,9% so với cùng kỳ năm trước; sản lượng tôm sú đạt 22,2 nghìn tấn, giảm 0,4%.

Tuy nhiên, từ đầu tháng 5, thời tiết có chiều hướng bất lợi cho tôm nuôi, mưa đầu mùa sớm hơn mọi năm, ảnh hưởng đến sản lượng tôm trong những tháng tới.

Sản lượng thủy sản khai thác tháng 5/2022 ước đạt 356 nghìn tấn, giảm 0,7% so với cùng kỳ năm trước, bao gồm: cá đạt 275,8 nghìn tấn, giảm 0,7%; tôm đạt 12,6 nghìn tấn, giảm 0,8%; thủy sản khác đạt 67,6 nghìn tấn, giảm 0,6%.

Tháng 5 là thời điểm bắt đầu vụ cá Nam, tuy nhiên ngư dân tiếp tục gặp khó khăn do giá nhiên liệu tăng cao làm tăng chi phí các chuyến đánh bắt thủy sản, đặc biệt đối với các tàu đánh bắt xa bờ. Sản lượng khai thác biển trong tháng ước đạt 341,3 nghìn tấn, giảm 0,7% so với cùng kỳ năm trước.

 XUẤT KHẨU TIẾP TỤC GẶP NHIỀU THÁCH THỨC

Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết sau khi đạt kỷ lục trên 1,1 tỷ USD trong tháng 4/2022 với mức tăng trưởng trên 50%, sang đến tháng 5/2022 xuất khẩu thuỷ sản không duy trì được mức tăng trưởng nóng, nhưng vẫn chạm mốc 1 tỷ USD, cao hơn 27% so với cùng kỳ năm 2021. Luỹ kế 5 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu thuỷ sản của cả nước mang về kim ngạch trên 4,6 tỷ USD, tăng 42% so với cùng kỳ năm 2021.

Lý giải nguyên nhân xuất khẩu thuỷ sản tháng 5 chững lại một chút so với tháng 4, theo VASEP chủ yếu do xuất khẩu tôm không còn tăng mạnh. Trong tháng 5, giá trị xuất khẩu tôm đạt 416 triệu USD, tăng 19%, sau khi tăng nóng 47% trong tháng 4. Tính đến hết tháng 5, xuất khẩu tôm ước đạt 1,8 tỷ USD, tăng 38% và chiếm 39% tổng kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản.

Theo một số doanh nghiệp, xuất khẩu tôm 4 tháng đầu năm nay tăng đột phá vì 5 lý do: có sẵn nguồn nguyên liệu dự trữ và tồn kho từ năm 2021; nhiều doanh nghiệp ký được hợp đồng từ cuối năm ngoái với mức giá cao trong bối cảnh Covid căng thẳng; tình trạng lạm phát giá trên toàn cầu cũng tác động giá tôm tăng; sự trở lại của doanh nghiệp Việt Nam với các hội chợ thuỷ sản quốc tế tại Mỹ, EU…

Sang tháng 5, do ảnh hưởng của thời tiết, khiến nguồn nguyên liệu tôm trong không được khả quan như 4 tháng đầu năm. Dự báo trong vài tháng tới, có khả năng nguyên liệu tôm sẽ thiếu hụt hơn. Bên cạnh đó, nhu cầu tôm của một số thị trường nhập khẩu chính có xu hướng chững lại sau khi tăng mạnh từ cuối năm 2021 tới nay. Do vậy, xuất khẩu tôm quý 2 dự báo sẽ tăng trưởng chậm lại so với quý 1.

Đối với mặt hàng cá tra, xuất khẩu cá tra sang các thị trường lớn như Hoa Kỳ, EU... khả quan do mức giá cá tra xuất khẩu của các doanh nghiệp chế biến trong nước cạnh tranh tốt và mặt hàng cá tra là nguồn thay thế cho một số phân khúc cá thịt trắng bị thiếu hụt có nguồn cung từ Nga.

Các doanh nghiệp chế biến trong nước vẫn đang tận dụng cơ hội để gia tăng các đơn hàng xuất khẩu khi giá xuất khẩu bình quân sản phẩm cá tra phi lê đông lạnh sang hầu hết các thị trường tăng mạnh.

“Năm nay, lạm phát giá thực phẩm và thuỷ sản cao kỷ lục trên thế giới là một lợi thế cho mặt hàng cá tra xuất khẩu của Việt Nam. Xuất khẩu cá tra sang các thị trường tăng mạnh, nhất là thị trường Mỹ, EU và Trung Quốc”, VASEP nhận định.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cá tra đang hoang mang khi xuất khẩu sang Trung Quốc vì quy định kiểm tra chặt dấu vết Covid trên thuỷ sản nhập khẩu, đã có một số doanh nghiệp bị trả hàng về và bị tạm ngừng xuất khẩu sang thị trường này vì lý do Covid. Mặc dù một số thành phố lớn như Quảng Châu, Thượng Hải đã mở cửa trở lại, nhưng chính sách zero Covid vẫn còn là trở ngại lớn với doanh nghiệp Việt Nam.

Xuất khẩu cá ngừ vẫn giữ được tăng trưởng cao 41% trong tháng 5/2022 đạt trên 93 triệu USD. Tính đến hết tháng 5/2022, xuất khẩu cá ngừ đạt 461 triệu USD, tăng 58% so với cùng kỳ năm 2021.

Xuất khẩu các mặt hàng hải sản khác như mực, bạch tuộc, cua ghẹ, nhuyễn thể có vỏ, tuy vẫn tăng so với cùng kỳ nhưng mức tăng đều thấp hơn so với tháng 4/2022.

Tình hình chiến sự Nga - Ucraine chưa đến hồi kết, vẫn tiếp tục tác động tiêu cực đến các ngành kinh tế, đặc biệt là giá xăng càng ngày càng tăng cao đã khiến nhiều ngư dân ngừng ra khơi đánh bắt. Nguyên liệu hải sản khan hiếm vì chi phí khai thác cao. Do vậy, nguồn nguyên liệu hải sản để chế biến xuất khẩu tiếp tục là bài toán khó với các doanh nghiệp hiện nay.

Trong năm 2022, ngành thủy sản đề ra mục tiêu đạt gần 9 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu. Để đạt mục tiêu này, VASEP khuyến cáo các doanh nghiệp xuất khẩu phải tuân thủ các quy định bắt buộc của thị trường cũng như đáp ứng các nhu cầu bổ sung đối với các thị trường riêng lẻ trong khối; dán nhãn chính xác sản phẩm.

Các doanh nghiệp cần tìm kiếm cơ hội gia tăng thị phần cá tra trước sự thiếu hụt nguồn cung cá thịt trắng tại các quốc gia châu Âu. Đồng thời, cần nghiên cứu khả năng vận dụng tốt lợi thế của Hiệp định EVFTA hơn nữa trong thời gian tới vì còn nhiều dư địa để phát triển; kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm để giữ uy tín thương hiệu thủy sản Việt chung trong khối.