Số liệu xuất, nhập khẩu hàng hóa thực hiện quý 1/2010 vừa được Tổng cục Hải quan công bố cho thấy, xuất khẩu tăng hơn cùng kỳ, thay vì giảm trong các ước tính trước đó, nhập siêu cũng giảm “căng thẳng” hơn so với con số dự kiến.

Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa quý 1/2010 vẫn tăng 1,6% so với cùng kỳ năm 2009 (số liệu ước tính cho rằng giảm 1,6%) và đạt 14,457 tỷ USD. Tuy nhiên, nhập khẩu tăng tới 40,2% (con số ước tính trước đó là tăng 37,6%) và đạt 17,857 tỷ USD.

Với kết quả này, nhập siêu quý 1/2010 chỉ còn 3,4 tỷ USD, thay vì 3,5-3,6 tỷ USD như những tính toán cách đây nửa tháng. Mặc dù mức nhập siêu có giảm so với ước tính trước đó nhưng nó vẫn chiếm 23,5% tổng kim ngạch xuất khẩu, vượt qua “ngưỡng” mục tiêu kiềm chế 20% do Quốc hội đề ra.

Trong tương quan ngắn hạn quan hệ thương mại Việt Nam với thế giới, nhập khẩu đang trong xu hướng tăng khá cao, gấp 25 lần so với mức tăng của xuất khẩu. Cũng cần lưu ý rằng, trong quý 1 Việt Nam đã nhập khẩu vàng lên tới hơn 10 tấn, với trị giá hàng trăm triệu USD.

Theo tính toán của một số chuyên gia, nếu không tính giao dịch bất thường này, nhập siêu của Việt Nam không vượt quá mức khống chế 20% kim ngạch. Trường hợp không tính vàng trong thống kê xuất nhập khẩu hai năm gần đây, Bộ Công Thương cho rằng kim ngạch xuất khẩu quý 1 có thể tăng đến 19% so với cùng kỳ.

Đáng kể nhất, khối doanh nghiệp FDI có tốc độ tăng kim ngạch nhập khẩu cao hơn khá nhiều mức tăng bình quân cả nước. Liên quan đến động thái này, giải ngân vốn FDI tăng khá trong quý 1/2010 (2,5 tỷ USD so với 2,2 tỷ USD của cùng kỳ năm 2009).

Cũng có thể cho rằng, khu vực doanh nghiệp FDI đã lấy lại hứng khởi trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Dù xuất khẩu dầu thô giảm 47,1% về lượng và 9,1% về giá trị, kim ngạch xuất khẩu của khối doanh nghiệp này trong quý 1 đã tăng 43,4% so với cùng kỳ, cao hơn 27 lần so với mức tăng trưởng chung và đạt 6,8 tỷ USD, chiếm 47% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Trong khi đó, nhập khẩu của khối này tăng tới 57,3% so với cùng kỳ năm ngoái và đạt 7,3 tỷ USD, chiếm gần 41% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa.

Xét theo mặt hàng, kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh ở nhóm hàng hóa chất, cao su và sản phẩm sắt thép các loại, dây và cáp điện, phương tiện vận tải và phụ tùng, trong khi giảm đáng kể cả về lượng và kim ngạch ở nhóm hàng đá quý kim loại quý, cà phê, dầu thô, sắn và sản phẩm từ sắn, gạo…

Về nhập khẩu, chỉ có xe máy nguyên chiếc và phân bón các loại giảm về lượng và kim ngạch; xăng dầu và khí đốt hóa lỏng giảm về lượng nhưng tăng về kim ngạch, còn lại các mặt hàng khác đều tăng về kim ngạch nhập khẩu, đáng kể là thức ăn gia súc, nguyên phụ liệu thuốc lá, cao su, bông các loại, đá quý kim loại quý, kim loại thường, linh kiện phụ tùng ôtô đều tăng vượt 100%.

Đối với các thị trường có quan hệ thương mại lớn với Việt Nam (những quốc gia, vùng lãnh thổ có kim ngạch xuất, hoặc nhập khẩu trên 1 tỷ USD trong quý 1/2010), nước ta xuất siêu 2,029 tỷ USD sang Hoa Kỳ trong quý 1/2010.

Tuy nhiên, Việt Nam lại nhập siêu 2,556 tỷ USD với Trung Quốc, 1,285 tỷ USD với Hàn Quốc, 1,193 tỷ USD với Đài Loan, 925 triệu USD với Thái Lan, 355 triệu USD với Singapore, 152 triệu USD với Nhật Bản…