Tổng thống Trump nêu 3 vấn đề lớn với Trung Quốc trước khi nối lại đàm phán thương mại

Tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh thỏa thuận đình chiến thương mại mong manh giữa hai nước đang gần đến ngày hết hạn.

Trao đổi với các nhà báo đi cùng trên chuyên cơ Không lực 1 khi trở về Washington từ Florida vào hôm 19/10, ông Trump nhấn mạnh rằng ông không muốn Trung Quốc "chơi trò đất hiếm" với Mỹ. Trước đó, ông đã dọa áp thuế quan 100% lên hàng hóa Trung Quốc sau khi Bắc Kinh tuyên bố siết chặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm.

Vấn đề thứ hai mà ông Trump đề cập là fentanyl. Ông Trump cáo buộc Trung Quốc không kiểm soát được việc xuất khẩu loại thuốc có khả năng gây nghiện này và các hóa chất tiền chất, do đó góp phần vào cuộc khủng hoảng opioid tại Mỹ.

Cuối cùng, ông Trump yêu cầu Trung Quốc nối lại việc mua đậu tương từ Mỹ. Đậu tương đã trở thành một công cụ đòn bẩy quan trọng trong cuộc chiến thương mại giữa hai nước. Năm ngoái, Trung Quốc đã mua khoảng 12,6 tỷ USD đậu tương từ Mỹ, nhưng năm nay con số này là không đáng kể, và Trung Quốc đã chuyển sang mua đậu tương từ khu vực Nam Mỹ.

Hôm 17/10, sau khi có cuộc điện đàm với Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết Mỹ và Trung Quốc sẽ tiến hành vòng đàm phán thương mại tiếp theo trong tuần này tại Malaysia.

Hơn một tuần trước, Trump đã đề cập đến khả năng hủy bỏ cuộc gặp trực tiếp đầu tiên kể từ khi ông trở lại Nhà Trắng với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, do bất bình trước việc Chính phủ Trung Quốc tuyên bố tăng cường kiểm soát xuất khẩu đất hiếm. Ông cũng tuyên bố sẽ áp dụng thuế nhập khẩu 100% đối với hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1/11.

Những diễn biến căng thẳng này đe dọa thỏa thuận đình chiến thương mại dự kiến sẽ hết hạn vào ngày 10/11 nếu không được gia hạn. Những tháng ổn định tạm thời trong mối quan hệ Mỹ-Trung đã bị đảo lộn trong những tuần gần đây sau khi Washington mở rộng một số hạn chế công nghệ và đề xuất tăng phí đối với các tàu Trung Quốc vào cảng Mỹ. Trung Quốc đã đáp trả bằng các động thái tương tự và đưa ra các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt hơn đối với đất hiếm và các vật liệu quan trọng khác.

Cũng vào hôm 17/10, trong một cuộc trả lời phỏng vấn kênh Fox News, ông Trump tỏ ra mềm mỏng hơn. Khi được hỏi về lời cảnh báo mới nhất của. ông về việc tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, ông Trump cho biết mức thuế này "không bền vững" nhưng "có thể đứng vững".

Ông nói thêm rằng ông có mối quan hệ tốt với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và mong đợi cuộc gặp với ông Tập dự kiến sẽ diễn ra tại Hàn Quốc vào cuối tháng này. "Tôi nghĩ chúng tôi sẽ ổn với Trung Quốc, nhưng phải có một thỏa thuận công bằng”, ông Trump nói.

Vấn đề fentanyl từ lâu đã được coi là một lĩnh vực mà Mỹ và Trung Quốc có thể đạt bước tiến, nhưng vấn đề này vẫn tiếp tục gây khó khăn cho quan hệ song phương. Đầu năm nay, ông Trump đã áp thuế 20% lên tất cả hàng hóa Trung Quốc vì dòng chảy fentanyl bất hợp pháp vào Mỹ. Vào tháng 6, Bắc Kinh đã thắt chặt kiểm soát đối với hai hóa chất có thể được sử dụng để sản xuất fentanyl, nhưng đồng thời Trung Quốc cũng nhiều lần khẳng định rằng Mỹ cần tự giải quyết cuộc khủng hoảng chất gây nghiện ở Mỹ.

Về đậu tương, hồi tháng 8, ông Trump kêu gọi Trung Quốc tăng gấp 4 lượng nhập khẩu đậu tương Mỹ. Bất bình vì Trung Quốc chưa hành động theo lời kêu gọi này, vào tuần trước, ông Trump dọa sẽ ngừng nhập khẩu dầu ăn đã qua sử dụng từ Trung Quốc.

Việc không còn bán được đậu tương cho Trung Quốc đã gây ra sự thất vọng lớn trong cộng đồng nông dân Mỹ, những người vốn là lực lượng ủng hộ quan trọng của ông Trump. Nhiều nông dân đang gặp khó khăn trong việc lưu trữ đậu tương chưa bán được và phải đối mặt với áp lực tài chính do giá cả giảm sâu. Họ đang chờ đợi sự hỗ trợ từ Washington, nhưng kế hoạch hỗ trợ đang bị trì hoãn do Chính phủ đóng cửa.

Về đất hiếm, Trung Quốc đang tìm cách giảm bớt lo ngại của cộng đồng thế giới. Trong các cuộc thảo luận bên lề chuỗi sự kiện thường niên của Quỹ Tiền tệ Quốc tế ((IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) tại Washington vào tuần trước, các đại biểu Trung Quốc đã nói với các đối tác từ khắp nơi trên thế giới rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm mà nước này tăng cường mới đây sẽ không gây trở ngại cho các dòng chảy thương mại mặt hàng này.