Cơ quan chức năng Trung Quốc vừa yêu cầu tạm ngừng công tác xây dựng một tuyến đường sắt cao tốc ở nước này, với lý do vi phạm các quy định về môi trường, theo tờ Wall Street Journal.

Đây là tín hiệu mới nhất cho thấy, Bắc Kinh đang trở nên thận trọng hơn với chương trình phát triển đường sắt cao tốc khổng lồ.

Trong một tuyên bố đăng tải trên website, Bộ Bảo vệ môi trường của Trung Quốc ngày 19/5 cho hay, các nhà quản lý thuộc dự án đường sắt cao tốc tuyến Thiên Tân - Tần Hoàng Đảo đã không thực hiện các thủ tục về thanh tra môi trường sau khi có những thay đổi về vị trí tuyến đường.

Đây là lần thứ hai trong vòng hai tháng trở lại đây Bộ Bảo vệ môi trường của Trung Quốc yêu cầu đình chỉ một dự án đường sắt cao tốc. Hồi tháng 4, bộ này yêu cầu một tuyến đường sắt cao tốc khác đã hoàn thiện phải ngừng hoạt động vì dự án này chưa được đánh giá tác động môi trường. Đó là tuyến đường sắt cao tốc nối giữa Thanh Đảo và Tể Nam.

Mạng lưới đường sắt cao tốc của Trung Quốc được bắt đầu xây dựng từ 7 năm trước và được dự kiến tiêu tốn 300 tỷ USD khi hoàn thành vào năm 2020. Đây được xem là dự án cơ sở hạ tầng hoành tráng nhất từ trước tới nay của Trung Quốc, đồng thời là dự án đường sắt cao tốc lớn nhất thế giới, với tổng chiều dài dự kiến 16.000 km. Dự án đường sắt cao tốc của Trung Quốc tới giờ vẫn được xem là hình mẫu phát triển đường sắt hiện đại cho các quốc gia khác, bao gồm cả Mỹ.

Tuy nhiên, những quan ngại về tình trạng nợ nần của chương trình này, sự an toàn của các chuyến tàu… đã đặt ra không ít dấu hỏi xung quanh chương trình trong mấy tháng gần đây.

Hồi tháng 2 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Đường sắt Trung Quốc Lưu Chí Quân đã mất chức vì bị điều tra tham nhũng. Tân Hoa Xã cho biết, 28,5 triệu USD đã bị biển thủ trong dự án đường sắt cao tốc Bắc Kinh-Thượng Hải.

Người kế nhiệm ông Lưu Chí Quân là ông Thịnh Quang Tổ đang nỗ lực xoa dịu những lo ngại của dư luận xung quanh chương trình phát triển đường sắt cao tốc. Ông Thịnh Quang Tổ cho biết, giá vé tàu cao tốc sắp tới sẽ giảm đi. Mức giá vé tàu cao tốc nhiều tuyến ở Trung Quốc hiện cao gấp đôi giá vé tàu thường, và thậm chí nhiều chuyến tàu cao tốc không có hành khách.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo chí hồi tháng trước, ông Thịnh Quang Tổ cho hay, tốc độ tối đa của các chuyến tàu cao tốc ở Trung Quốc sẽ được giảm về mức 300 km/h, từ mức 350 km/h hiện nay, nhờ đó tiêu thụ ít năng lượng hơn, tạo điều kiện giảm giá vé.

Giới phân tích phương Tây nhận định, ông Thịnh Quang Tổ là một nhân vật thận trọng và có thể sẽ cắt giảm các kế hoạch mở rộng đường sắt cao tốc của Trung Quốc. Trong mấy năm gần đây, các kế hoạch phát triển đường sắt cao tốc ở nước này đã vượt quá mục tiêu ban đầu đề ra, một phần do gói kích thích kinh tế của Bắc Kinh.

Trong năm 2011 này, Chính phủ Trung Quốc đặt mục tiêu chi 700 tỷ Nhân dân tệ, tương đương gần 108 tỷ USD, để xây đường sắt cao tốc, nhưng các chuyên gia dự báo, mức đầu tư sẽ được cắt giảm trên 100 tỷ Nhân dân tệ trong năm tới. Một số chuyên gia cho rằng, việc cắt giảm này nằm trong những nỗ lực của Bắc Kinh nhằm hạ nhiệt lạm phát.

Một phát ngôn viên của Bộ Đường sắt Trung Quốc mới đây cho biết, bộ này nợ gần 2.000 tỷ Nhân dân tệ tính tới cuối quý 1 vừa qua, tương đương với 58% giá trị tài sản của bộ.

“Vấn đề then chốt của Bộ Đường sắt không chỉ là nợ nần mà còn là dòng tiền. Mà dòng tiền thì chủ yếu phụ thuộc vào doanh thu vé tàu, trong khi tàu cao tốc rất vắng khách”, Giáo sư Triệu Kiến thuộc Đại học Giao thông Bắc Kinh nhận xét.