Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) ngày 24/9 công bố kế hoạch kích thích kinh tế mạnh mẽ nhất kể từ khi xảy ra đại dịch Covid-19, nhằm kéo nền kinh tế thoát khỏi vòng xoáy giảm phát và phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế của năm nay. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng ngoài các biện pháp chính sách tiền tệ, Trung Quốc cũng cần triển khai các biện pháp tài khóa.

Trong một gói kích cầu lớn lớn hơn so với kỳ vọng, PBOC hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc và cắt giảm một lãi suất quan trọng. Kế hoạch là một nỗ lực của Bắc Kinh nhằm vực dậy niềm tin của giới đầu tư vào nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sau loạt dữ liệu thống kê đáng thất vọng gần đây làm dấy lên mối lo ngại về sự giảm tốc mang tính cấu trúc và kéo dài.

Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, giới phân tích đặt câu hỏi liệu việc PBOC bơm thanh khoản sẽ mang lại hiệu quả ra sao, xét tới nhu cầu tín dụng đang yếu của doanh nghiệp và người tiêu dùng. Các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang thiếu những chính sách cụ thể để hỗ trợ các hoạt động kinh tế thực.

“Đây là gói kích thích kinh tế quan trọng nhất của PBOC kể từ ngày đầu đại dịch”, nhà phân tích Julian Evans-Pritchard của công ty nghiên cứu kinh tế Capital Economics nhận định. “Nhưng bản thân các biện pháp này có thể là không đủ”, ông nói và cho rằng có thể phải có thêm các biện pháp kích cầu bằng chính sách tài khóa để đưa tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm nay của Trung Quốc đạt mục tiêu khoảng 5%.

Thị trường chứng khoán và trái phiếu của Trung Quốc cũng như chứng khoán châu Á đạt mức cao nhất trong 2 năm rưỡi sau khi Thống đốc PBOC Phan Công Thắng đưa ra kế hoạch giảm lãi suất và giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc, và các biện pháp giảm gánh nặng trả nợ vay thế chấp nhà của các hộ gia đình. Tỷ giá đồng nhân dân tệ của Trung Quốc tăng lên mức cao nhất 16 tháng so với đồng USD.

Tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh, ông Phan cho biết trong tương lai gần, PBOC sẽ giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc 0,5 điểm phần trăm, qua đó giải phóng 1 nghìn tỷ nhân dân tệ, tương đương 142 tỷ USD vốn vay. Ông không nói rõ biện pháp này sẽ có hiệu lực từ khi nào, nhưng cho biết tùy thuộc vào tình hình thanh khoản trên thị trường trong thời gian còn lại của năm nay, PBOC có thể giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc thêm 0,25-0,5 điểm phần trăm nữa.

Cùng với giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc, PBOC hạ lãi suất mua lại đảo ngược kỳ hạn 7 ngày với mức giảm 0,2 điểm phần trăm.

“Động thái này của Trung Quốc có phần hơi muộn, nhưng muộn còn hơn không”, nhà kinh tế Gary Ng của ngân hàng Natixis nhận định. “Trung Quốc cần môi trường lãi suất thấp hơn để kích thích đầu tư”.

Các biện pháp hỗ trợ thị trường bất động sản bao gồm giảm 0,5 điểm phần trăm lãi suất trung bình đối với các khoản vay thế chấp nhà, và giảm tỷ lệ trả trước tối thiểu xuống 15% đối với tất cả các dạng nhà, và một số biện pháp khác.

Thị trường bất động sản Trung Quốc đã chìm trong một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng sau khi đạt đỉnh vào năm 2021. Trong cuộc khủng hoảng này, một loạt doanh nghiệp phát triển địa ốc đã vỡ nợ, để lại một lượng nhà ế khổng lồ, và một danh sách dài các dự án chưa hoàn thành.

Bắc Kinh đã dỡ bỏ nhiều hạn chế đối với việc mua nhà, giảm mạnh lãi suất thế chấp và yêu cầu trả trước, nhưng cho đến nay thị trường vẫn chưa thể phục hồi. Nhu cầu trên thị trường nhà đất Trung Quốc vẫn ảm đạm và giá nhà tiếp tục sụt giảm, với tốc độ mạnh nhất hơn 9 năm vào tháng 8 vừa qua.

Cuộc khủng hoảng này đã đè nặng lên nền kinh tế và làm tê liệt niềm tin của người tiêu dùng, khi 70% tiền tiết kiệm của hộ gia đình Trung Quốc được đổ vào bất động sản. Các nhà phân tích vẫn không tin rằng các biện pháp mới nhất sẽ có tác động đáng kể.

“Các hộ gia đình đang cảm thấy bấp bênh về triển vọng thu nhập trong bối cảnh công ăn việc làm ảm đạm có thể sẽ không sẵn sàng vay nợ”, một báo cáo của công ty Gavekal Dragonomics nhận định về gối kích cầu mới nhất của Trung Quốc.

Ngoài ra, PBOC còn công bố một chương trình hoán đổi có trị giá 500 tỷ nhân dân tệ để các quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm và môi giới có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vốn để mua cổ phiếu. Một chương trình khác có quy mô 300 tỷ nhân dân tệ vốn vay giá rẻ để hỗ trợ các ngân hàng thương mại cấp vốn cho các tổ chức khác mua cổ phiếu và mua lại cổ phiếu.

Các số liệu kinh tế Trung Quốc gần đây suy yếu nhanh hơn so với dự báo, làm gia tăng tính cấp bách buộc các nhà hoạch định chính sách triển khai thêm biện pháp hỗ trợ.

Về chính sách tài khóa, chính quyền các địa phương Trung Quốc đang triển khai nhanh việc phát hành trái phiếu nhằm rót vốn vào cá dự án hạ tầng, nhưng giới phân tích cho rằng như vậy có thể còn chưa đủ. “Một chính sách tài khóa quyết liệt là cần thiết để tạo ra nhu cầu thực trong nền kinh tế”, một báo cáo của ANZ nhận định.

Gần đây, loạt ngân hàng lớn gồm Goldman Sachs, Nomura, UBS, và Bank of America đã đồng loạt cắt giảm dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc.

Gói kích cầu mới của Trung Quốc được đưa ra gần 1 tuần sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất mạnh tay. Động thái của Fed cho phép PBOC nới lỏng chính sách tiền tẹ mà không gây quá nhiều áp lực mất giá lên đồng nhân dân tệ.

“Vẫn còn dư địa để Trung Quốc nới lỏng trong những tháng sắp tới”, nhà kinh tế trưởng Lynn Song của ngân hàng ING nhận định.