Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) từ năm 2023 đến nay không ngừng gom mạnh vàng để dự trữ. Điều này làm dấy lên câu hỏi rằng Bắc Kinh sẽ định tăng dự trữ vàng tới mức nào trong nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào USD và tích lũy một dự trữ vàng xứng đáng với địa vị nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Xu hướng mua ròng vàng của các ngân hàng trung ương trên thế giới, trong đó có PBOC, từ năm 2023-2025 là một động lực quan trọng đưa giá vàng vượt qua mốc 3.600 USD/oz lần đầu tiên trong lịch sử trong tuần này.

Nguyên nhân phía sau việc các ngân hàng trung ương gom vàng được cho là việc các nền kinh tế đang phát triển tìm cách đa dạng hóa dự trữ khỏi đồng USD. Nỗ lực đó diễn ra sau khi phương Tây đóng băng khoảng 300 tỷ USD dự trữ ngoại hối của Nga, tương đương khoảng một nửa dự trữ của nước này, vào năm 2022 khi chiến tranh Nga - Ukraine nổ ra.

Do không thể tiếp cận với thị trường tài chính phương Tây, Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) chỉ còn có thể đầu tư vào các tài sản nhân dân tệ Trung Quốc và mua vàng từ các nguồn trong nước.

Theo hãng tin Reuters, trong 8 tháng đầu năm nay, PBOC đã mua ròng khoảng 22,6 tấn vàng, sau khi mua 44 tấn trong năm ngoái và 225 tấn trong năm 2023.

Số liệu chính thức công bố vào cuối tuần vừa rồi cho thấy dự trữ vàng của Trung Quốc đạt 74,02 triệu ounce, tương đương khoảng 2.302 tấn, vào thời điểm cuối tháng 8, tăng từ mức 73,96 triệu ounce vào cuối tháng 7. Giá trị dự trữ vàng này đạt 253,84 tỷ USD, tăng từ mức 243,99 tỷ USD vào tháng trước.

Kế hoạch mua vàng dự trữ của Trung Quốc là bí mật quốc gia, nhưng vào năm 2009, ông Hou Huimin - người khí đó là Phó tổng thư ký Hiệp hội Vàng Trung Quốc (CGA) - có ý nói rằng nước này có thể đặt mục tiêu dự trữ 5.000 tấn vàng. Ông đề cập tới địa vị quốc tế đang lên của Trung Quốc và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 như những lý do cho việc tăng dự trữ vàng.

Theo nhà phân tích David Wilson của ngân hàng PNP Paribas, nếu Trung Quốc đặt mục tiêu dự trữ 5.000 tấn vàng vào thời điểm năm 2009, thì con số bây giờ có thể cao hơn nhiều vì nền kinh tế nước này kể từ đó đã tăng trưởng rất mạnh mẽ.

Nếu có dự trữ vàng từ 5.000 tấn trở lên, PBOC sẽ là ngân hàng trung ương nắm dự trữ vàng lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) với 8.133,5 tấn, đồng thời dẫn trước các ngân hàng trung ương của Pháp, Đức và Italy.

Một chuyên gia về chính sách Trung Quốc đề nghị không tiết lộ danh tính nhận định với Reuters rằng dự trữ vàng của Trung Quốc hiện nay chưa đủ để phản ánh địa vị nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. “Dự trữ vàng của Mỹ là hơn 8.000 tấn, dự trữ vàng của Trung Quốc nên đạt ít nhất 5.000 tấn”, vị này nói.

Tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Trung Quốc hiện tương đương 64% GDP của Mỹ. Nếu áp tỷ lệ này với dự trữ vàng, Trung Quốc cần có dự trữ vàng ở mức 5.205 tấn, nhiều hơn gấp đôi so với con số hiện tại được công bố.

PBOC và Ngân hàng Trung ương Ba Lan (NBP) là những ngân hàng trung ương mua vàng tích cực nhất từ năm 2023 đến nay. Trong đó, Ba Lan đã đạt được mục tiêu đề ra về dự trữ vàng.

Năm 2024, NBP nói rằng Ba Lan tăng dự trữ vàng để phòng ngừa rủi ro xung đột Nga - Ukraine có thể lan tới biên giới nước này. Ba Lan hiện có 515 tấn vàng dự trữ, sau khi mua ròng 287 tấn vàng từ năm 2023 đến nay. Vào tháng 4/2025, NBP đã đạt mục tiêu dự trữ vàng chiếm 20% dự trữ ngoại hối.

Trong khi đó, dự trữ vàng của Mỹ gần như không thay đổi trong suốt 25 năm qua, chiếm 78% dự trữ ngoại hối của nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tỷ lệ này là bình thường đối với các nền kinh tế phát triển, vì các nước này - vì lý do lịch sử - thường có ít dự trữ tiền tệ hơn và nhiều dự trữ vàng hơn so với các nước phát triển.

Giới phân tích cho rằng tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong những năm tới sẽ quyết định PBOC sẽ nắm bao nhiêu tấn vàng dự trữ. Nếu Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới trong mấy thập kỷ tới, dự trữ vàng của nước này có thể vượt 8.000 tấn, theo nhà tư vấn độc lập Robin Bhar.

Dự trữ vàng của Trung Quốc hiện chiếm 7% tổng dự trữ ngoại hối, thấp hơn so với tỷ lệ trung bình toàn cầu là 22%. Đó một phần là do tổng dự trữ ngoại hối của nước này là 3,6 nghìn tỷ USD, một con số khổng lồ, dẫn tới tăng tỷ lệ của dự trữ vàng là một việc khó.

Tuy nhiên, việc Trung Quốc là nước sản xuất vàng lớn nhất thế giới, chiếm 8% trong tổng sản lượng vàng toàn cầu 4.974,5 tấn trong năm ngoái, sẽ giúp ích cho PBOC trong việc tăng tỷ lệ vàng trong dự trữ ngoại hối.