Tư duy kinh doanh số của doanh nghiệp còn nhiều hạn chế

Tại Hội nghị giao ban với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 9/2025, chủ đề “Chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại: Nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường toàn cầu và thúc đẩy xuất nhập khẩu xuyên biên giới bền vững”, ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, Thứ trưởng Bộ Công Thương, nhận định hoạt động xúc tiến thương mại, chuyển đổi số không chỉ giúp mở rộng kênh tiếp cận, kết nối nhanh chóng giữa doanh nghiệp trong nước với đối tác quốc tế, mà còn nâng cao tính minh bạch, hiệu quả, giảm chi phí, đặc biệt là mở ra những cơ hội mới trong thương mại điện tử xuyên biên giới.

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SỐ KHIÊM TỐN

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trong những động lực chủ yếu để phát triển đất nước nhanh và bền vững. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh yêu cầu “đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên nền tảng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”, coi đây là giải pháp then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành nhiều chiến lược, chương trình quốc gia về chuyển đổi số, phát triển thương mại điện tử, xúc tiến thương mại hiện đại gắn với kinh tế số.

Trên tinh thần đó, việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ số trong hoạt động xúc tiến thương mại, khai thác hiệu quả các nền tảng trực tuyến, cơ sở dữ liệu số và hệ thống phân tích thị trường thông minh là một bước tiến rất quan trọng.

Đây là định hướng xuyên suốt nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam không chỉ mở rộng thị trường xuất khẩu mà còn tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu trong kỷ nguyên kinh tế số.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Công Thương thẳng thắn nhìn nhận rằng bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại của Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn, hạn chế.

Cụ thể, trình độ ứng dụng công nghệ số của nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa còn ở mức khiêm tốn; nguồn lực về tài chính, nhân lực chất lượng cao cho chuyển đổi số còn hạn chế.

Bên cạnh đó, hạ tầng dữ liệu, hệ thống thông tin thị trường và các nền tảng xúc tiến thương mại số mới cũng ở giai đoạn hình thành, chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường quốc tế.

Sự liên kết, phối hợp giữa các hiệp hội ngành hàng, cơ quan quản lý và doanh nghiệp trong triển khai các hoạt động số hóa xúc tiến thương mại vẫn chưa chặt chẽ, thiếu tính hệ thống. Đặc biệt, tư duy kinh doanh số và khả năng khai thác hiệu quả các kênh thương mại điện tử xuyên biên giới vẫn còn là thách thức với phần lớn doanh nghiệp xuất khẩu.

THIẾT KẾ CÁC CHƯƠNG TRÌNH XÚC TIẾN THƯƠNG MẠI SỐ CHUYÊN BIỆT

Để đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại số, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân đề nghị các Thương vụ, chi nhánh Thương vụ, Văn phòng xúc tiến thương mại Việt Nam ở nước ngoài chủ động thiết lập quan hệ, phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước, các hiệp hội doanh nghiệp, các tập đoàn sở hữu các sàn thương mại điện tử lớn tại nước sở tại.

Đồng thời nghiên cứu, theo dõi và phân tích về tình hình thị trường, kịp thời cập nhật cho doanh nghiệp Việt Nam các cơ hội, tiềm năng tiêu thụ sản phẩm đang có xu hướng phát triển trên các sàn thương mại điện tử lớn.

Bên cạnh đó, có những cảnh báo doanh nghiệp Việt Nam về các thay đổi trong chính sách, các rào cản kỹ thuật mới, các quy định về an ninh mạng, thương mại số và tiêu chuẩn chất lượng có thể ảnh hưởng đến việc đưa sản phẩm của Việt Nam lên các nền tảng thương mại điện tử ở các thị trường tiềm năng.

Các cơ quan thương vụ cần phối hợp với các đơn vị trong nước để xây dựng và thường xuyên cập nhật cẩm nang, tài liệu giới thiệu về các nền tảng thương mại số tại các khu vực trọng điểm. Nội dung cần tập trung vào hướng dẫn quy trình tham gia, tiêu chuẩn kỹ thuật cần đáp ứng và các kênh giới thiệu sản phẩm, giải pháp hiệu quả.

Chủ động phối hợp với các tổ chức tư vấn, hãng luật uy tín tại nước sở tại để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam trong việc đăng ký bản quyền, sở hữu trí tuệ, và giải quyết các tranh chấp thương mại, bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp.

Đối với các hiệp hội ngành hàng tiêu dùng, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân đề nghị cần xây dựng kế hoạch, chương trình xúc tiến thương mại phù hợp với thực tiễn và năng lực của doanh nghiệp trong ngành để đẩy mạnh khai thác cơ hội từ các thị trường có môi trường thương mại số phát triển như Trung Quốc, châu Âu, Hoa Kỳ nhằm thúc đẩy xuất nhập khẩu xuyên biên giới, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đặc biệt, Thứ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh tới vai trò của các doanh nghiệp thương mại điện tử trong xây dựng hạ tầng công nghệ hiện đại, ứng dụng hiệu quả các nền tảng số như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, và thương mại điện tử xuyên biên giới để hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, tiếp cận thị trường mới.

Các Cục, Vụ liên quan của Bộ Công Thương cần phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách đột phá nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho xuất khẩu sản phẩm, dịch vụ công nghệ, thương mại điện tử xuyên biên giới.

Tích cực thúc đẩy đàm phán các hiệp định kinh tế số, các thỏa thuận công nhận lẫn nhau về tiêu chuẩn, chứng nhận để mở đường cho sản phẩm Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế một cách thuận lợi hơn.

Cục Xúc tiến thương mại cần điều phối và thiết kế các chương trình xúc tiến thương mại chuyên biệt, sáng tạo, phù hợp trên môi trường số. Xây dựng không gian số cho các sản phẩm, thương hiệu tiêu biểu của Việt Nam trên các sàn thương mại điện tử lớn trên thế giới như Amazon, Alibaba... nhằm quảng bá uy tín và sản phẩm chất lượng, hình ảnh và thương hiệu Việt Nam đến bạn bè quốc tế.

Mặt khác, thiết lập và duy trì mối quan hệ hợp tác chiến lược chặt chẽ với các nền tảng thương mại điện tử lớn như Amazon, Alibaba, Shopee... tạo điều kiện để phối hợp hỗ trợ doanh nghiệp trong nước khai thác, tận dụng các cơ hội xúc tiến thương mại trên môi trường số thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại có quy mô lớn, các chương trình tập huấn, đào tạo nâng cao năng lực số cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa…