TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Tỷ phú thời trang giá rẻ
Giàu thứ sáu ở Nhật, Tadashi Yanai đi lên từ một cửa hiệu kinh doanh quần áo cũ tại một vùng quê hẻo lánh
Tadashi Yanai là điển hình của một giám đốc điều hành trong cộng đồng doanh nhân Nhật Bản: năng động, kiên định và không bao giờ biện hộ cho sai lầm của mình.
Đúng với tên gọi là Fast-Retailing Co., công ty của ông đã phát triển nhanh chóng trong lĩnh vực bán lẻ và trở thành một hãng bán lẻ thời trang phát triển nhanh nhất nước Nhật, đánh bại các đối thủ “sừng sỏ” ra đời từ trước công ty này hàng chục năm.
Với chiến lược cạnh tranh bằng giá cả, Fast-Retailing đã gây nhiều trở ngại cho các đối thủ cạnh tranh và bị ngay cả các nhà lãnh đạo lên tiếng là đã gây ra tình trạng giảm phát trong ngành công nghiệp này. Nhưng với Yanai, doanh nhân đã 58 tuổi này lại rất thích thú với danh tiếng là "đối thủ số 1" trong môi trường kinh doanh vốn được xem là “sống lâu lên lão làng” của nước Nhật.
Ngày nay, Yanai đứng trong danh sách 100 người đóng thuế nhiều nhất nước Nhật, là người sở hữu nhiều cổ phần nhất 26,6% trong Fast Retailing Co., với giá trị vốn hóa lên đến 10 tỷ USD.
Cử nhân chính trị “đi” bán quần áo
Tốt nghiệp Đại học Waseda danh tiếng tại Tokyo năm 1971 với tấm bằng cử nhân khoa học chính trị nhưng sự nghiệp của Tadashi Yanai không thuận theo những gì ông được học.
Yanai nói: “Mọi chuyện bắt đầu từ thời điểm tôi làm việc với bố. Chính cách làm việc của ông đã khơi dậy trong tôi niềm đam mê kinh doanh. Tham vọng của tôi là đưa Fast-Retailing vươn lên sánh ngang với Levis Strauss về mức độ phổ biến và tương đương với McDonald’s về quy mô trên toàn thế giới”.
Thành lập từ năm 1963, Công ty Fast-Retailing của gia đình Tadashi Yanai vốn chỉ là một cửa hàng kinh doanh quần áo cũ tại Yamaguchi, một vùng quê hẻo lánh của nước Nhật. Công việc kinh doanh ban đầu khá khó khăn và mọi việc vẫn do bố của Yanai đảm nhiệm.
Đến năm 1968, dưới sự quản lý và điều hành của Tadashi Yanai, Fast-Retailing đã có chi nhánh tại hầu hết các tỉnh và thành phố. Trong khi ngành công nghiệp thời trang Nhật Bản suy thoái vì giá thành thiếu tính cạnh tranh, doanh thu giảm đột ngột và kéo dài, thì Fast-Retailing vẫn tăng trưởng ổn định và trở thành một trong những dây chuyền sản xuất quần áo lớn nhất Nhật Bản.
Bí quyết của Yanai là bán những trang phục may sẵn cho mọi lứa tuổi và giới tính, cũng giống như McDonald bán đồ ăn. Yanai rất coi trọng việc xây dựng nhãn hiệu và giảm giá thành sản phẩm.
Chuỗi cửa hàng của ông bao gồm 500 cửa hàng nhỏ, có tên gọi là UNIQLO, có tổng doanh thu bán hàng hàng năm lên đến 3,3 tỷ USD. Trong năm ngoái, thu nhập trước thuế của công ty này là 866 triệu USD. Nhờ đó, Fast-Retailing vượt qua 2 người khổng lồ trong ngành thời trang của nước Nhật là The Daiei Inc. và JUSCO Co.
Quan điểm trong kinh doanh của Tadashi Yanai là không ngại cạnh tranh để tạo ra các sản phẩm đạt yêu cầu và đáp ứng thị hiếu của khách hàng. “Bạn cần sẵn sàng đón nhận những mất mát để điều khiển hoạt động kinh doanh một cách hợp lý. Và để có được thành công như ngày hôm nay, tôi đã có những bước đi hoàn toàn khác biệt với các đồng nghiệp Nhật Bản”, Tadashi Yanai nói.
Từ khi còn là sinh viên, sở thích của Yanai là đi du lịch. Và ông đã khám phá ra cách kiếm tiền phù hợp với bản thân và gia đình ông trong một chuyến du lịch đến Hồng Kông. Tại đó, Yanai hoàn toàn bất ngờ và sửng sốt trước những sản phẩm may mặc giá thành thấp do Trung Quốc sản xuất.
Từ đó, ông tìm cách làm điều gì đó tương tự. Và bằng nguồn quần áo nhập khẩu trực tiếp từ các nhà máy Trung Quốc, chủ yếu là ở Quảng Đông và Thượng Hải, Yanai đã tìm ra con đường cắt giảm giá thành sản phẩm cho riêng mình và chuyển số tiền tiết kiệm được đến cho khách hàng. Hiện nay, gần 90% sản phẩm của Fast-Retailing là “Made in China” theo những hợp đồng gia công độc quyền.
Đối với Yanai, con đường đi này là kết quả của cả một quá trình tìm tòi và thử nghiệm khá dài. Trong nhiều thế kỷ qua, các doanh nhân Nhật Bản đã hết lần này đến lần khác đưa ra các công thức kinh doanh mới, độc đáo và khác nhau, để rồi sau đó quên đi và lại khám phá từ đầu.
Hồi giữa những năm 1990, đã từng có một trào lưu kinh doanh các sản phẩm giá thành thấp trên thị trường Nhật Bản, nhưng rồi mọi thứ lại lắng xuống chỉ sau vài năm, khi những dự án này đi vào ngõ cụt do các công ty không tìm được giải pháp về chất lượng sản phẩm. Và rồi, Yanai đã trở lại các sản phẩm giá rẻ với một cách thức kinh doanh mới.
Theo Yanai, nếu trước kia, thị trường khổng lồ của Trung Quốc là nơi hấp dẫn các công ty sản xuất ôtô, đồ điện tử gia dụng... của Nhật, thì giờ đây, các doanh nhân Nhật Bản cần phải sản xuất kinh doanh tại Trung Quốc nhưng không phải là tiêu thụ tại đây mà là để xuất khẩu ngược trở lại Nhật.
Công thức này của Yanai là tiền đề cho một cuộc cách mạng trong cấu trúc kinh tế của Nhật vốn dựa trên một nguyên tắc đơn giản: nguyên liệu thô được nhập khẩu, rồi sản xuất ra sản phẩm tại Nhật và xuất khẩu.
Các công ty Nhật đã đầu tư khá nhiều ra nước ngoài, nhưng sản phẩm làm ra chủ yếu là để cung cấp cho các thị trường nước ngoài. Hàng tiêu dùng nhập khẩu cũng khó mà có chỗ đứng tại thị trường Nhật, bởi người tiêu dùng Nhật cho rằng họ yêu nước và phải thể hiện điều đó bằng cách mua hàng hoá sản xuất trong nước, cho dù giá cao hơn hàng hóa nhập khẩu.
Tuy nhiên với Yanai, tất cả đã đảo lộn. Lúc này, những sản phẩm may mặc của Fast-Retailing rất được ưa chuộng tại Nhật và bí mật của thành công đó là những sản phẩm này đều nhập khẩu từ Trung Quốc. Yanai đã chuyển nguồn lực sản xuất của Fast-Retailing ra nước ngoài và 90% nằm tại 60 công ty ở Trung Quốc. 60 công ty này quản lý tổng cộng 85 nhà máy, trong đó nhà máy lớn nhất sử dụng tới 10.000 nhân công.
Nhờ đó, trong khi người tiêu dùng sẽ phải bỏ ra từ 30 đến 50 USD để mua một cái áo khoác sản xuất tại Nhật Bản, thì cùng với số tiền đó giờ đây họ đã có thể mua từ 2 - 4 chiếc áo của Fast-Retailing với giá 10 USD/cái.
Một trong những công thức kinh doanh của Yanai là tuyển dụng nhân viên đã được đào tạo kỹ lưỡng và có tay nghề cao tại Nhật. Sau đó những người này được ông phái sang Trung Quốc để huấn luyện công nhân Trung Quốc. Những công nhân Trung Quốc này được hướng dẫn từ kỹ thuật chọn sợi, nhuộm, dệt vải đến kỹ thuật cắt ráp, may áo quần.
Yanai không hề sở hữu một nhà máy hay một công ty may mặc nào tại Trung Quốc. Công việc của ông chỉ là đào tạo nhân viên rồi đưa ra kiểu dáng cho các công ty may mặc Trung Quốc gia công dưới sự giám sát và quản lý chất lượng khắt khe của Fast-Retailing.
Các sản phẩm may mặc được sản xuất ở Trung Quốc có giá rất rẻ và gửi trực tiếp đến toàn bộ các cửa hàng bán lẻ UNIQLO trên khắp nước Nhật. Mỗi cơ sở gia công có khoảng 1.000 công nhân viên và chỉ sản xuất một loại quần áo nhất định, nên chất lượng sản phẩm luôn được bảo đảm.
Nhờ nhập khẩu quần áo từ Trung Quốc, nơi có chi phí nhân công rất thấp, Yanai đã tạo dựng cho Fast-Retailing một lợi thế lớn hơn hẳn so với các đối thủ cạnh tranh khác tại Nhật Bản. Yanai tin rằng các sản phẩm ông có thể đem lại cho khách hàng nhiều lợi ích, một mặt họ tiết kiệm được một khoản tiền nhất định, mặt khác họ có thể lựa chọn những sản phẩm may mặc có chất lượng không kém sản phẩm của các hãng nổi tiếng.
Nhiều ý kiến cho rằng Yanai đã làm thay đổi bộ mặt ngành bán lẻ Nhật Bản, vốn phụ thuộc rất nhiều vào giá cả ấn định trước, cũng như vào các nhà môi giới với khoản hoa hồng “cắt cổ”. Yanai là người đã tạo ra làn sóng hợp lý hoá sản xuất và phân phối để cắt giảm giá thành tại Nhật.
Vượt biên giới nước Nhật
Tadashi Yanai luôn mong muốn đưa thương hiệu UNIQLO chiếm lĩnh thị trường may mặc thế giới. Yanai tự tin đến nỗi ông cho rằng, một ngày nào đó các nhãn hiệu may mặc thuộc dây chuyền UNIQLO của ông sẽ trở thành cái tên quen thuộc trong các gia đình Anh và Mỹ, tương tự như Gap hay Marks&Spencer, những nhà bán lẻ quần áo lớn nhất thế giới hiện nay.
Ngoài thị trường truyền thống là Nhật Bản, Fast-Retailing đang mở rộng thêm các thị trường mới ở New York, London, Paris. Yanai cũng có kế hoạch mở 50 cửa hàng thương hiệu UNIQLO tại nước Anh trong 3 năm tới. Đây là một thách thức rất lớn đối với Tadashi Yanai, vì từ trước đến nay chưa hề có thương hiệu quần áo Nhật Bản nào phát triển thành công được ở thị trường thế giới.
“Chúng tôi sẽ có khách hàng, vì chúng tôi sẽ bán giá rẻ hơn hàng của Gap ở London. Và trong 10 năm nữa, rất có thể chúng tôi sẽ lớn mạnh hơn cả Gap”, Yanai nhấn mạnh.
Theo Yanai, những bạn hàng ở các nước sẽ là cầu nối để Fast-Retailing chiếm lĩnh các thị trường Anh, Mỹ, Pháp. Không những thế, Yanai còn quyết tâm thâm nhập thị trường Trung Quốc, một nơi được đánh giá là cái nôi của các loại hàng hoá rẻ nhất thế giới.
Ông nói: “Một thị trường rộng lớn như Trung Quốc không thiếu chỗ cho các hãng may mặc. Điều quan trọng là chúng tôi có những chiến lược giá thành hợp lý song song với chất lượng cao, một điểm yếu cố hữu hiện nay của nhiều công ty may mặc Trung Quốc”.
Ngày nay, sở hữu 46% cổ phần Fast-Retailing trong tay, Tadashi Yanai được tạp chí Forbes xếp thứ 6 trong số những tỷ phú lớn nhất của xứ sở mặt trời mọc, tổng giá trị tài sản của ông tính đến cuối năm 2008 đạt 4,7 tỷ USD.
Đúng với tên gọi là Fast-Retailing Co., công ty của ông đã phát triển nhanh chóng trong lĩnh vực bán lẻ và trở thành một hãng bán lẻ thời trang phát triển nhanh nhất nước Nhật, đánh bại các đối thủ “sừng sỏ” ra đời từ trước công ty này hàng chục năm.
Với chiến lược cạnh tranh bằng giá cả, Fast-Retailing đã gây nhiều trở ngại cho các đối thủ cạnh tranh và bị ngay cả các nhà lãnh đạo lên tiếng là đã gây ra tình trạng giảm phát trong ngành công nghiệp này. Nhưng với Yanai, doanh nhân đã 58 tuổi này lại rất thích thú với danh tiếng là "đối thủ số 1" trong môi trường kinh doanh vốn được xem là “sống lâu lên lão làng” của nước Nhật.
Ngày nay, Yanai đứng trong danh sách 100 người đóng thuế nhiều nhất nước Nhật, là người sở hữu nhiều cổ phần nhất 26,6% trong Fast Retailing Co., với giá trị vốn hóa lên đến 10 tỷ USD.
Cử nhân chính trị “đi” bán quần áo
Tốt nghiệp Đại học Waseda danh tiếng tại Tokyo năm 1971 với tấm bằng cử nhân khoa học chính trị nhưng sự nghiệp của Tadashi Yanai không thuận theo những gì ông được học.
Yanai nói: “Mọi chuyện bắt đầu từ thời điểm tôi làm việc với bố. Chính cách làm việc của ông đã khơi dậy trong tôi niềm đam mê kinh doanh. Tham vọng của tôi là đưa Fast-Retailing vươn lên sánh ngang với Levis Strauss về mức độ phổ biến và tương đương với McDonald’s về quy mô trên toàn thế giới”.
Thành lập từ năm 1963, Công ty Fast-Retailing của gia đình Tadashi Yanai vốn chỉ là một cửa hàng kinh doanh quần áo cũ tại Yamaguchi, một vùng quê hẻo lánh của nước Nhật. Công việc kinh doanh ban đầu khá khó khăn và mọi việc vẫn do bố của Yanai đảm nhiệm.
Đến năm 1968, dưới sự quản lý và điều hành của Tadashi Yanai, Fast-Retailing đã có chi nhánh tại hầu hết các tỉnh và thành phố. Trong khi ngành công nghiệp thời trang Nhật Bản suy thoái vì giá thành thiếu tính cạnh tranh, doanh thu giảm đột ngột và kéo dài, thì Fast-Retailing vẫn tăng trưởng ổn định và trở thành một trong những dây chuyền sản xuất quần áo lớn nhất Nhật Bản.
Bí quyết của Yanai là bán những trang phục may sẵn cho mọi lứa tuổi và giới tính, cũng giống như McDonald bán đồ ăn. Yanai rất coi trọng việc xây dựng nhãn hiệu và giảm giá thành sản phẩm.
Chuỗi cửa hàng của ông bao gồm 500 cửa hàng nhỏ, có tên gọi là UNIQLO, có tổng doanh thu bán hàng hàng năm lên đến 3,3 tỷ USD. Trong năm ngoái, thu nhập trước thuế của công ty này là 866 triệu USD. Nhờ đó, Fast-Retailing vượt qua 2 người khổng lồ trong ngành thời trang của nước Nhật là The Daiei Inc. và JUSCO Co.
Quan điểm trong kinh doanh của Tadashi Yanai là không ngại cạnh tranh để tạo ra các sản phẩm đạt yêu cầu và đáp ứng thị hiếu của khách hàng. “Bạn cần sẵn sàng đón nhận những mất mát để điều khiển hoạt động kinh doanh một cách hợp lý. Và để có được thành công như ngày hôm nay, tôi đã có những bước đi hoàn toàn khác biệt với các đồng nghiệp Nhật Bản”, Tadashi Yanai nói.
Từ khi còn là sinh viên, sở thích của Yanai là đi du lịch. Và ông đã khám phá ra cách kiếm tiền phù hợp với bản thân và gia đình ông trong một chuyến du lịch đến Hồng Kông. Tại đó, Yanai hoàn toàn bất ngờ và sửng sốt trước những sản phẩm may mặc giá thành thấp do Trung Quốc sản xuất.
Từ đó, ông tìm cách làm điều gì đó tương tự. Và bằng nguồn quần áo nhập khẩu trực tiếp từ các nhà máy Trung Quốc, chủ yếu là ở Quảng Đông và Thượng Hải, Yanai đã tìm ra con đường cắt giảm giá thành sản phẩm cho riêng mình và chuyển số tiền tiết kiệm được đến cho khách hàng. Hiện nay, gần 90% sản phẩm của Fast-Retailing là “Made in China” theo những hợp đồng gia công độc quyền.
Đối với Yanai, con đường đi này là kết quả của cả một quá trình tìm tòi và thử nghiệm khá dài. Trong nhiều thế kỷ qua, các doanh nhân Nhật Bản đã hết lần này đến lần khác đưa ra các công thức kinh doanh mới, độc đáo và khác nhau, để rồi sau đó quên đi và lại khám phá từ đầu.
Hồi giữa những năm 1990, đã từng có một trào lưu kinh doanh các sản phẩm giá thành thấp trên thị trường Nhật Bản, nhưng rồi mọi thứ lại lắng xuống chỉ sau vài năm, khi những dự án này đi vào ngõ cụt do các công ty không tìm được giải pháp về chất lượng sản phẩm. Và rồi, Yanai đã trở lại các sản phẩm giá rẻ với một cách thức kinh doanh mới.
Theo Yanai, nếu trước kia, thị trường khổng lồ của Trung Quốc là nơi hấp dẫn các công ty sản xuất ôtô, đồ điện tử gia dụng... của Nhật, thì giờ đây, các doanh nhân Nhật Bản cần phải sản xuất kinh doanh tại Trung Quốc nhưng không phải là tiêu thụ tại đây mà là để xuất khẩu ngược trở lại Nhật.
Công thức này của Yanai là tiền đề cho một cuộc cách mạng trong cấu trúc kinh tế của Nhật vốn dựa trên một nguyên tắc đơn giản: nguyên liệu thô được nhập khẩu, rồi sản xuất ra sản phẩm tại Nhật và xuất khẩu.
Các công ty Nhật đã đầu tư khá nhiều ra nước ngoài, nhưng sản phẩm làm ra chủ yếu là để cung cấp cho các thị trường nước ngoài. Hàng tiêu dùng nhập khẩu cũng khó mà có chỗ đứng tại thị trường Nhật, bởi người tiêu dùng Nhật cho rằng họ yêu nước và phải thể hiện điều đó bằng cách mua hàng hoá sản xuất trong nước, cho dù giá cao hơn hàng hóa nhập khẩu.
Tuy nhiên với Yanai, tất cả đã đảo lộn. Lúc này, những sản phẩm may mặc của Fast-Retailing rất được ưa chuộng tại Nhật và bí mật của thành công đó là những sản phẩm này đều nhập khẩu từ Trung Quốc. Yanai đã chuyển nguồn lực sản xuất của Fast-Retailing ra nước ngoài và 90% nằm tại 60 công ty ở Trung Quốc. 60 công ty này quản lý tổng cộng 85 nhà máy, trong đó nhà máy lớn nhất sử dụng tới 10.000 nhân công.
Nhờ đó, trong khi người tiêu dùng sẽ phải bỏ ra từ 30 đến 50 USD để mua một cái áo khoác sản xuất tại Nhật Bản, thì cùng với số tiền đó giờ đây họ đã có thể mua từ 2 - 4 chiếc áo của Fast-Retailing với giá 10 USD/cái.
Một trong những công thức kinh doanh của Yanai là tuyển dụng nhân viên đã được đào tạo kỹ lưỡng và có tay nghề cao tại Nhật. Sau đó những người này được ông phái sang Trung Quốc để huấn luyện công nhân Trung Quốc. Những công nhân Trung Quốc này được hướng dẫn từ kỹ thuật chọn sợi, nhuộm, dệt vải đến kỹ thuật cắt ráp, may áo quần.
Yanai không hề sở hữu một nhà máy hay một công ty may mặc nào tại Trung Quốc. Công việc của ông chỉ là đào tạo nhân viên rồi đưa ra kiểu dáng cho các công ty may mặc Trung Quốc gia công dưới sự giám sát và quản lý chất lượng khắt khe của Fast-Retailing.
Các sản phẩm may mặc được sản xuất ở Trung Quốc có giá rất rẻ và gửi trực tiếp đến toàn bộ các cửa hàng bán lẻ UNIQLO trên khắp nước Nhật. Mỗi cơ sở gia công có khoảng 1.000 công nhân viên và chỉ sản xuất một loại quần áo nhất định, nên chất lượng sản phẩm luôn được bảo đảm.
Nhờ nhập khẩu quần áo từ Trung Quốc, nơi có chi phí nhân công rất thấp, Yanai đã tạo dựng cho Fast-Retailing một lợi thế lớn hơn hẳn so với các đối thủ cạnh tranh khác tại Nhật Bản. Yanai tin rằng các sản phẩm ông có thể đem lại cho khách hàng nhiều lợi ích, một mặt họ tiết kiệm được một khoản tiền nhất định, mặt khác họ có thể lựa chọn những sản phẩm may mặc có chất lượng không kém sản phẩm của các hãng nổi tiếng.
Nhiều ý kiến cho rằng Yanai đã làm thay đổi bộ mặt ngành bán lẻ Nhật Bản, vốn phụ thuộc rất nhiều vào giá cả ấn định trước, cũng như vào các nhà môi giới với khoản hoa hồng “cắt cổ”. Yanai là người đã tạo ra làn sóng hợp lý hoá sản xuất và phân phối để cắt giảm giá thành tại Nhật.
Vượt biên giới nước Nhật
Tadashi Yanai luôn mong muốn đưa thương hiệu UNIQLO chiếm lĩnh thị trường may mặc thế giới. Yanai tự tin đến nỗi ông cho rằng, một ngày nào đó các nhãn hiệu may mặc thuộc dây chuyền UNIQLO của ông sẽ trở thành cái tên quen thuộc trong các gia đình Anh và Mỹ, tương tự như Gap hay Marks&Spencer, những nhà bán lẻ quần áo lớn nhất thế giới hiện nay.
Ngoài thị trường truyền thống là Nhật Bản, Fast-Retailing đang mở rộng thêm các thị trường mới ở New York, London, Paris. Yanai cũng có kế hoạch mở 50 cửa hàng thương hiệu UNIQLO tại nước Anh trong 3 năm tới. Đây là một thách thức rất lớn đối với Tadashi Yanai, vì từ trước đến nay chưa hề có thương hiệu quần áo Nhật Bản nào phát triển thành công được ở thị trường thế giới.
“Chúng tôi sẽ có khách hàng, vì chúng tôi sẽ bán giá rẻ hơn hàng của Gap ở London. Và trong 10 năm nữa, rất có thể chúng tôi sẽ lớn mạnh hơn cả Gap”, Yanai nhấn mạnh.
Theo Yanai, những bạn hàng ở các nước sẽ là cầu nối để Fast-Retailing chiếm lĩnh các thị trường Anh, Mỹ, Pháp. Không những thế, Yanai còn quyết tâm thâm nhập thị trường Trung Quốc, một nơi được đánh giá là cái nôi của các loại hàng hoá rẻ nhất thế giới.
Ông nói: “Một thị trường rộng lớn như Trung Quốc không thiếu chỗ cho các hãng may mặc. Điều quan trọng là chúng tôi có những chiến lược giá thành hợp lý song song với chất lượng cao, một điểm yếu cố hữu hiện nay của nhiều công ty may mặc Trung Quốc”.
Ngày nay, sở hữu 46% cổ phần Fast-Retailing trong tay, Tadashi Yanai được tạp chí Forbes xếp thứ 6 trong số những tỷ phú lớn nhất của xứ sở mặt trời mọc, tổng giá trị tài sản của ông tính đến cuối năm 2008 đạt 4,7 tỷ USD.