Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA) vừa chính thức có công văn đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh giá bán điện.

VEA cho rằng nhiều năm qua Việt Nam đã duy trì giá điện quá thấp (dưới 5 cent/kWh). Trong khi đó mức giá có lãi phải từ 7-8 cent/kWh, nên không thu hút được các nhà đầu tư nước ngoài vào ngành điện. Đây là lý do khiến thời điểm này Việt Nam mới chỉ có 2 dự án nguồn điện 100% vốn FDI.

Cũng vì điều này mà trong hơn một thập kỷ qua (từ năm 1997 đến nay), Việt Nam không có thêm một dự án điện nào được nước ngoài đầu tư theo hợp đồng BOT (xây dựng- kinh doanh-chuyển giao).

Trong khi đó, theo Quy hoạch điện VI có 11 dự án đầu tư theo hình thức này và các chủ đầu tư thường chào giá rất cao so với giá bán lẻ điện hiện hành (5,7- 5,8 cent/kWh), nên việc đàm phán mua điện gặp rất nhiều khó khăn. Kết quả là đến nay mới thoả thuận về nguyên tắc hợp đồng mua điện ở 2 dự án BOT là Mông Dương 2 và Hải Dương.

Đối với các tập đoàn kinh tế như: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV), Tập đoàn Sông Đà… do tỷ suất lợi nhuận quá thấp, không đủ cân bằng tài chính cho tái đầu tư, nên ngay việc vay vốn để thực hiện dự án cũng rất khó khăn.

Như vậy, “Nếu chúng ta không điều chỉnh giá điện hợp lý, thì các dự án nguồn điện trong Quy hoạch điện VI, và Quy hoạch điện VII đang lập để trình Thủ tướng Chính phủ khó có thể thành công”, ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch VEA nhìn nhận.

Theo đó, để đạt được mục tiêu đặt ra, VEA kiến nghị, kể từ năm 2011, Chính phủ cần phải tăng giá điện ở mức 8 cent/kWh (mức giá này vẫn thấp hơn giá điện trong khu vực, với cơ cấu giá nhiên liệu đầu vào ở mức 100 USD/tấn than như hiện nay).

VEA còn cho là việc duy trì giá điện rẻ, không chỉ hạn chế việc thu hút đầu tư phát triển điện, mà còn tạo điều kiện cho việc nhập khẩu công nghệ, thiết bị lạc hậu, sử dụng nhiều điện và vì thế không khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm trong các cơ sở sản xuất, cũng như không nâng cao ý thức sử dụng điện tiết kiệm trong sinh hoạt của nhân dân. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân làm tăng phụ tải trong những năm gần đây.

Bên cạnh đó, nếu không tăng giá điện thì giá các mặt hàng bán cho ngành điện như than, khí cũng không khó tăng giá. Hệ lụy của những điều này là các ngành đều không có vốn để đầu tư cho mở rộng sản xuất.

Ngoài đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh giá điện, VEA còn kiến nghị xoá bỏ giá điện bậc thang, thay vào đó áp dụng 2 loại giá điện như sau: giá điện có hỗ trợ của Nhà nước cho 50kWh đầu tiên bán cho các hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách, gia đình có công với cách mạng, đồng bào miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, cán bộ hưu trí, cán bộ công nhân viên hưởng lương không có thu nhập khác và học sinh, sinh viên…; và giá điện theo thị trường được bán cho các hộ sử dụng điện có mức sống trung bình trở lên với mức giá từ 7-8 cent/kWh.   

Bên cạnh đó, đơn vị này còn kiến nghị về việc thành lập một tổng công ty quản lý giá điện cho hộ nghèo và giá điện phục vụ công ích xã hội (trực thuộc EVN).