Vì sao tỷ phú giàu thứ 8 Trung Quốc bị bắt?

Theo The Economy and Nation Weekly - tuần báo liên kết với Tân Hoa Xã, các nhà chức trách Trung Quốc mới đây đã quản thúc tỷ phú Từ Minh, một trong những người giàu nhất quốc gia này, để phục vụ điều tra tham nhũng. Đó là lý do khiến ông này vắng mặt tại Diễn đàn Bác Ngao diễn ra hôm 2/4.

Tỷ phú Từ Minh, năm nay 41 tuổi, từng là người giàu thứ 8 ở Trung Quốc vào năm 2005, theo xếp hạng của tạp chí Forbes. Ông cũng là một trong những tỷ phú trẻ nhất quốc gia đông dân nhất thế giới này, với khối tài sản trị giá hơn 2 tỷ USD. Tuy nhiên theo ước tính hiện nay, tài sản của tỷ phú Từ Minh chỉ còn gần 700 triệu USD.

Tập đoàn của tỷ phú Từ Minh là Đại Liên Shide chuyên sản xuất vật liệu xây dựng, xe hơi và nhựa PVC. Đại Liên Shide cũng hoạt động trong lĩnh vực bảo hiểm, đầu tư trên diện rộng và sở hữu một câu lạc bộ bóng đá từng vô địch giải Trung Quốc 8 lần.

Theo báo trên, tỷ phú này đã bị nhà chức trách giam giữ từ hôm 15/3, cùng ngày Bí thư thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai bị cách chức. Từ Minh đang bị điều tra vì có liên quan đến “các vụ việc về kinh tế” - thuật ngữ dùng để ám chỉ tội tham nhũng. Hiện chưa rõ vụ của Từ Minh có liên quan tới vụ ông Bạc Hy Lai hay không.

Tuy nhiên, ông Từ Minh và ông Bạc được cho là bạn bè thân thiết với nhau ngay từ thời ông Bạc còn làm thị trưởng thành phố Đại Liên trong giai đoạn những năm 1990. Đại Liên từ lâu được xem như một cứ địa vững chắc của ông Bạc, nơi ông đã phục vụ trong 16 năm, trước khi được thăng chức và luân chuyển đến thành phố khác.

Có nguồn tin nói rằng, tỷ phú Từ Minh đã chi tiền cho Bạc Qua Qua, con trai của ông Bạc Hy Lai, để theo học ở các trường Harrow, Oxford (Anh), và hiện là Harvard (Mỹ). Tuy nhiên, thông tin này hiện chưa được xác minh, bởi theo lời ông Bạc Hy Lai, con trai ông đã giành được học bổng du học toàn phần ở các trường có tên trên.

Trong khi đó, một số tờ báo khác của Trung Quốc lại đưa tin rằng, tỷ phú từng giàu thứ 8 Trung Quốc bị cáo buộc đã hối lộ các quan chức chính phủ để giúp cựu Bí thư Trùng Khánh Bạc Hy Lai thực hiện giấc mơ chính trị của mình. Hiện danh tính những quan chức chính phủ này cũng chưa được các báo Trung Quốc tiết lộ.

Theo The Economy and Nation Weekly, ngoài tỷ phú Từ Minh, các điều tra viên thuộc Ủy ban Kiểm tra trung ương còn đang tiến hành điều tra một số doanh nhân khác, những người được cho là có mối liên hệ với cựu Bí thư Trùng Khánh Bạc Hy Lai, tại cả hai thành phố Đại Liên và Trùng Khánh.

Ông Bạc Hy Lai bị cách chức Bí thư Trùng Khánh hôm 15/3. Người thay thế ông là Trương Đức Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó thủ tướng. Quyết định thay thế gây sóng gió trong dư luận này đã được đưa ra chỉ một ngày sau khi Trung Quốc kết thúc kỳ họp thường niên Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc.

Ông Bạc Hy Lai, 63 tuổi, từng là thị trưởng thành phố Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh năm 1993. Sau đó, ông từng kinh qua các chức vụ như Chủ tịch tỉnh Liêu Ninh, Bộ trưởng Bộ Thương mại trước khi trở thành Bí thư Thành ủy Trùng Khánh năm 2007. Ông là con trai của ông Bạc Nhất Ba, Bộ trưởng Bộ Tài chính đầu tiên của Trung Quốc.

Ông Bạc được biết đến như kiến trúc sư cho sự thay đổi ngoạn mục của Trùng Khánh. Dưới sự quản lý của ông, Trùng Khánh đã trở thành một cực tăng trưởng kinh tế đáng kể của Trung Quốc. Năm 2009, ông được Nhân dân Nhật báo chọn là "Nhân vật của năm". Ông Bạc cũng nổi danh với chiến dịch chống tội phạm có tổ chức và tham nhũng ở Trùng Khánh.

Chiến dịch này dẫn đến việc 2.000 người bị bắt, 500 người bị truy tố và 13 người bị tử hình. Ngoài ra, ông Bạc còn được xem là “người cha tinh thần” của một phong trào nhằm làm hồi sinh các tư tưởng từ thời Chủ tịch Mao Trạch Đông, như tổ chức những cuộc thi hát nhạc cách mạng trong thành phố và sau đó được nhân rộng ra nhiều nơi khác trong cả nước.

Cũng liên quan tới ông Bạc, theo tờ Wall Street Journal, mới đây Chính phủ Anh đã đề nghị Trung Quốc mở lại cuộc điều tra về cái chết của một doanh nhân người Anh, ông Neil Heywood. Ông Neil Heywood chết trong một khách sạn ở Trùng Khánh và hoả táng vào tháng 11/2011 mà không được khám nghiệm tử thi.

Phát ngôn viên của Sứ quán Anh tại Bắc Kinh cho biết, nguyên nhân tử vong được địa phương thông báo là do uống quá nhiều rượu. Tuy nhiên, bạn bè Heywood cho biết ông này kiêng rượu. Theo Wall Street Journal, có thông tin cựu Giám đốc công an Trùng Khánh, ông Vương Lập Quân cho biết bà Cốc Khai Lai, vợ ông Bạc, có tranh chấp kinh doanh với ông Heywood.

Bà Cốc Khai Lai học chuyên ngành pháp luật và chính trị quốc tế. Sau khi tốt nghiệp, bà lập công ty luật Kailai và nổi danh nhờ trở thành luật sư Trung Quốc đầu tiên thắng một vụ kiện dân sự ở Mỹ. Tuy nhiên, theo lời ông Bạc phát biểu trong cuộc họp quốc hội tháng 3/2012, bà Cốc đã bỏ nghề cách đây 20 năm.

Ông Heywood từng nói rằng có quan hệ với ông Bạc và có thể dàn xếp các cuộc gặp hay những giao dịch kinh doanh tại Trùng Khánh. Quan hệ này có được là thông qua vợ ông, một người Trung Quốc từng sống ở Đại Liên. Báo Financial Times cho biết thêm ông Heywood từng là sinh viên trường Harrow, nơi con trai ông Bạc từng theo học.