Ngày 26/8/2024, đoàn công tác của Philippines do ông Engr. Rosendo O.So, Chủ tịch Cơ quan Khuyến công-Khuyến nông Philippines (SINAG) dẫn đầu, cùng bà Pinky Pe Tobiano, Giám đốc điều hành Công ty KPP Powers Commodites Inc (là đơn vị nhập khẩu vaccine dịch tả lợn Châu Phi của AVAC) đã đến nhà máy sản xuất vaccine của Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam tại tỉnh Hưng Yên để nhận lô hàng 150.000 liều AVAC ASF LIVE (vaccine dịch tả lợn châu Phi). Lô hàng này nằm trong số 600.000 liều vaccine mà Philippines đã ký kết đơn hàng nhập khẩu từ Việt Nam.

 VACCINE DỊCH TẢ LỢN CHÂU PHI CỦA VIỆT NAM CHO KẾT QUẢ AN TOÀN VÀ HIỆU QUẢ

Ông Engr. Rosendo O.So cho biết đến nay Philippines nhập khẩu vaccine AVAC ASF LIVE từ Việt Nam và tiến hành khảo nghiệm đã qua 3 phase (giai đoạn). Vaccine này do Chính phủ Philippines chi tiền ra nhập khẩu và phân phối tới các trang trại chăn nuôi.

Phase 1 và 2 triển khai từ tháng 2 đến tháng 9/2023: tiêm 1.000 lợn tại 9 trại chăn nuôi. Kết quả cho thấy vaccine an toàn, đáp ứng miễn dịch lên tới 100%. Pha 3 triển khai từ tháng 7/2023 đến tháng 7/2024, đã nhập khẩu 300.000 liều vaccine AVAC ASF LIVE, trong đó đã tiêm cho 150.000 con lợn tại 30 trang trại quy mô lớn, phần còn lại tiêm cho các trang trại quy mô nhỏ.

“Kết quả cho thấy tất cả lợn đã tiêm phòng vaccine đều an toàn, tỷ lệ bảo hộ hơn 95% và gần như không bị xảy ra dịch bệnh. Cục Thú y Phillippines đã báo cáo kết quả khảo nghiệm vaccine AVAC ASF LIVE an toàn và hiệu quả tới Tổ chức Thú y thế giới tại cuộc họp ngày 15/2/2024”, ông Rosendo So khẳng định.

Trong cuộc họp báo tại Philippines do Bộ Nông nghiệp Philiippines (DA) tổ chức vào cuối tháng 7/2024, DA và Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Philiippines (FDA) thuộc Bộ Y tế Philiippines đã công bố cho phép lưu hành và thương mại tự do sản phẩm vaccine AVAC ASF LIVE do Việt Nam sản xuất. Bộ Nông nghiệp Philiippines cũng công bố triển khai kế hoạch tiêm vaccine phòng bệnh Dịch tả lợn Châu Phi (ASF) vào quý 3/2024.

Dẫn thông tin từ báo chí của Philippines đưa tin về buổi họp nêu trên, ông Engr. Rosendo O.So cho biết Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Philippines Francisco Tiu Laurel, Jr. xác nhận rằng Bộ Nông nghiệp Philippines thông qua Cục Công nghiệp Động vật (BAI), đang hoàn thiện các hướng dẫn với các bên liên quan đến nông nghiệp và thú y về việc sử dụng vaccine ASF có kiểm soát. Tổng cộng 350 triệu Peso đã được Bộ Nông nghiệp Philippines phân bổ để tài trợ cho việc mua vaccine AVAC ASF LIVE, ống tiêm và các nhu yếu phẩm khác cho việc triển khai kế hoạch mua và sử dụng vaccine ASF tại Philippines.

Trên trang web chính thức của Bộ Nông nghiệp Philiippines cho biết: “Vaccine AVAC ASF LIVE được phát triển bởi Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam, được mô tả là “vacine đông khô, giảm độc lực được nuôi cấy trên dòng tế bào DMAC. Vaccine nói trên dành cho lợn từ bốn tuần tuổi trở lên với khuyến cáo tiêm một liều duy nhất và thời gian miễn dịch bảo vệ ít nhất là 5 tháng.

Theo Bộ Nông nghiệp Philiippines, tính đến ngày 14/7/2024, Chương trình phòng chống và kiểm soát ASF quốc gia (NASFPCP) của Bộ Nông nghiệp Philiippines - Cục Công nghiệp Động vật đã báo cáo có 403 vùng đỏ và 737 vùng hồng về dịch bệnh ASF trên lợn ở Philippines. (Vùng đỏ là rất nguy cấp, vùng hồng là nguy cấp). Cơ quan Thống kê Philippines đã báo cáo do ảnh hưởng của dịch bệnh ASF, sản lượng lợn của Philippines đã giảm từ 2,3 triệu tấn năm 2019 xuống chỉ còn 1,7 triệu tấn vào năm 2021.

Chia sẻ với báo chí Việt Nam ngày 26/8/2024, ông Engr. Rosendo O.So cho biết trong số 600.000 liều AVAC ASF LIVE đã ký kết nhập khẩu từ Việt Nam, thì 300.000 liều đã được nhập khẩu và sử dụng. Trong lần này, khoảng 150.000 liều AVAC ASF Live tiếp tục được nhập khẩu, dự kiến sẽ vận chuyển sang Philippines trong thời gian từ nay đến đầu tháng 9/2024. Số lượng còn lại sẽ nhập vào đợt sau.

Theo ông Engr. Rosendo O.So, khác với Việt Nam, việc giám sát khảo nghiệm và cấp phép nhập khẩu vaccine thú y là thẩm quyền của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nhưng ở Philippines thì vai trò này lại thuộc về Bộ Y tế. 

“Tại Philippines, hiện vaccine AVAC ASF LIVE chỉ có Giấy chứng nhận đăng ký sản phẩm (CPR) hai năm được phát hành theo dõi với các điều kiện cụ thể và phải được đánh giá hàng năm. Vì vậy, khi các trang trại sử dụng tiêm phòng cho lợn, bất kể nếu có sự cố gì xảy ra, sẽ được chuyển đến một cơ quan độc lập - một nhóm chuyên gia sẽ do Bộ Nông nghiệp Philippines xác định và khuyến nghị của họ sẽ được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Philiippines thừa nhận để tiếp tục cho lưu hành hoặc thu hồi CPR”, ông Rosendo So chia sẻ.

LO NGẠI NHẬP LẬU, HÀNG GIẢ, HÀNG NHÁI

Khẳng định về tiềm năng của vaccine AVAC ASF LIVE, bà Pinky Pe Tobiano, Giám đốc điều hành Công ty KPP Powers Commodities Inc, cho biết kết quả khảo nghiệm đánh giá về hiệu lực, an toàn với vaccine AVAC, tất cả đều đạt yêu cầu và phù hợp với các quy định của Philippine.

“Cơ quan có thẩm quyền của Philippines đã công bố kết quả đánh giá vaccine đạt an toàn, 100% lợn được tiêm có đáp ứng miễn dịch sinh kháng thể và không có bất kỳ tác dụng phụ gì trên đàn vật nuôi”, bà Pinky Pe Tobiano khẳng định.

Để vaccine của AVAC phủ rộng hơn tại Philippines trong thời gian tới, dưới vai trò là nhà nhập khẩu, bà Pinky nhấn mạnh vấn nạn nhập lậu, hàng giả, hàng nhái đang lan tràn trên thị trường có thể ảnh hưởng đến uy tín và chất lượng của vaccine.

“Trên thị trường Philippines đã xuất hiện những sản phẩm giả, trên nhãn mác ghi “Vaccine AVAC ASF LIVE” madein Việt Nam, nhưng khi kiểm tra thì đó là hàng giả. Đó chính là lý do đoàn công tác của chúng tôi có mặt tại Việt Nam để giám sát, đảm bảo tính hợp pháp, chống hàng lậu thông qua việc thiết kế bao bì, mã tem, mã vạch riêng,.. đồng thời cũng như đưa ra các giải pháp để phân biệt giữa hàng Chính phủ mua và hàng nhập lậu”, bà Pinky Pe Tobiano nhấn mạnh.

Chia sẻ với đoàn đối tác Philippines, TS Nguyễn Văn Điệp, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam, cho biết tại Việt Nam, vaccine AVAC ASF LIVE đã phải trải qua nhiều giai đoạn khảo nghiệm, với sự giám sát chặt chẽ của Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn).

Cụ thể, giám sát diện hẹp tại 4 trại về các tiêu chí: lâm sàng; bài thải vi rút; đáp ứng miễn dịch; tỷ lệ bảo hộ. Sau đó triển khai khảo nghiệm diện rộng, với 600.000 liều tiêm ở 500 trang trại chăn nuôi. Từ kết quả khảo nghiệm, vaccine AVAC ASF LIVE đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp phép cho lưu hành tự do trên toàn thị trường Việt Nam từ 24/7/2023.

Theo ông Điệp, đến nay Công ty đã cung ứng hơn 2,6 triệu liều vaccine dịch tả lợn châu Phi ra thị trường, gồm trong nước khoảng 2,3 triệu liều, xuất khẩu sang Philippines 300.000 liều, xuất khẩu sang Nigieria 5.000 liều. Cùng với đó, Công ty cũng gửi sản phẩm đi khảo nghiệm và chờ đăng ký lưu hành tại một số quốc gia: Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Nepal, Myanmar, Nigieria… Hiện các nước này đang chờ Tổ chức Thú y thế giới đưa ra tiêu chuẩn đối với vaccine dịch tả lợn châu Phi, căn cứ vào đó để cấp phép lưu hành cho sản phẩm.

Ông Điệp thông tin, nửa đầu năm 2024, tại một số tỉnh ở Việt Nam đã bùng phát dịch tả lợn châu Phi, nhưng các ổ dịch đều xảy ra ở những đàn lợn chưa được tiêm phòng vaccine. Trong khi đó, một số địa phương đã dùng vaccine AVAC ASF LIVE tiêm bao vây các ổ dịch, thậm chí có nơi tiêm thẳng vào ổ dịch, kết quả đã khống chế được dịch. Cụ thể, tại tỉnh Cao Bằng, sau khi dịch nổ ra, đã tiêm 56.000 liều, đến nay báo cáo chỉ chết 11 con lợn sau tiêm.

Tỉnh Lạng sơn đã tiêm 43.000 liều từ ngày 20/7/2024, đến nay chỉ chết 17 con lợn trên số những lợn tiêm vaccine. Tuy nhiên, khi kiểm tra tất cả các lợn này đều là do nhiễm vi rút thực địa trước khi tiêm vaccine. Đầu tháng 8/2024, tại huyện Ba Tơ, Quảng Ngãi tiêm 17.500 con lợn, đến  nay chưa có báo cáo con lợn nào ốm chết sau 22 ngày tiêm.

Đặc biệt, tại xã Chiềng Sơn, huyện Mộc Châu Sơn La, vào tháng 5/2024 đã xảy ra dịch, số lợn đã chết do ASF chiếm 15% lợn cả xã. Người dân Chiềng Sơn đã tự bỏ tiền ra mua vaccine tiêm thẳng vào ổ dịch, sau khi tiêm 1.300 lợn của 60 hộ, đến nay chỉ chết duy nhất 1 con lợn.