Nêu bật một số ưu tiên trong kết nối khu vực Mekong với đối tác bên ngoài, đề xuất hình thành Mạng lưới sáng tạo Mekong - Nhật Bản là những thông điệp chính của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị cấp cao hợp tác Mekong - Nhật Bản lần thứ 10.

Ngày 9/10, tại Tokyo (Nhật Bản) đã diễn ra Hội nghị cấp cao (HNCC) hợp tác Mekong - Nhật Bản lần thứ 10, với sự tham dự của Thủ tướng Nhật Bản, Thủ tướng Campuchia, Thủ tướng Lào, Cố vấn Nhà nước Myanmar, Thủ tướng Vương quốc Thái Lan và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo đã thông qua Chiến lược Tokyo 2018 cho hợp tác giai đoạn 2019-2021 cùng 3 phụ lục danh sách các dự án phối hợp giữa hợp tác Mekong - Nhật Bản với các chương trình/khuôn khổ hợp tác phát triển toàn cầu và khu vực.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh vai trò và đóng góp của hợp tác Mekong - Nhật Bản đối với thực hiện Tầm nhìn cộng đồng ASEAN, bảo đảm hòa bình, ổn định và phát triển khu vực. Các dự án hợp tác Mekong - Nhật Bản đã đem lại sự thay đổi đáng kể về cơ sở hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực, bảo vệ môi trường tại các nước Mekong. Thủ tướng cũng khẳng định cam kết của Việt Nam tiếp tục phối hợp chặt chẽ cùng Nhật Bản và các nước Mekong thúc đẩy hợp tác thành công hơn nữa.

Về phương hướng hợp tác giai đoạn tiếp theo, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu bật một số ưu tiên bao gồm: thúc đẩy kết nối giao thông, bao gồm cao tốc Vientiane - Hà Nội, giao thông đường thủy giữa Việt Nam - Campuchia; kết nối năng lượng nội khối Mekong như hợp tác hiện nay giữa Việt Nam, Lào, Campuchia cũng như giữa khu vực Mekong với các nước bên ngoài.

Cải thiện kết nối hạ tầng mềm, ưu tiên xây dựng và thực hiện các hiệp định, cơ chế phối hợp về tạo thuận lợi cho giao thông, thương mại và kết nối số giữa các nước thành viên. Thúc đẩy kết nối công nghiệp, ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ.

Tăng cường kết nối con người, đặc biệt thông qua giáo dục, đào tạo nghề. Ký kết thỏa thuận về công nhận tương đương văn bằng, tín chỉ đào tạo nghề. Hiện thực hóa tầm nhìn chung về một Mekong xanh với trọng tâm là hợp tác quản lý bền vững nguồn nước, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển nông nghiệp thông minh, bền vững.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đề xuất nghiên cứu và xây dựng Mạng lưới sáng tạo Mekong - Nhật Bản nhằm tăng cường liên kết, trao đổi giữa các trung tâm nghiên cứu, phát minh sáng chế, trung tâm khởi nghiệp của Nhật Bản và các nước Mekong. Các đề xuất của Thủ tướng đã được hội nghị đánh giá cao và phản ánh trong các văn kiện của hội nghị.

Về các vấn đề quốc tế và khu vực, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh kết quả tích cực của các cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều và Hàn - Triều. Ủng hộ phi hạt nhân hóa toàn bộ bán đảo Triều Tiên một cách hòa bình và tuân thủ đầy đủ các nghị quyết của Hội đồng Bảo an. Thủ tướng khẳng định Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp cùng Nhật Bản và cộng đồng quốc tế để giải quyết vấn đề nhân đạo, trong đó có bắt cóc con tin, lên án mọi hành động bắt cóc công dân giữa các quốc gia.

Đối với vấn đề Biển Đông, Thủ tướng ghi nhận một số tiến triển tích cực trong trao đổi thương lượng nhưng bày tỏ quan ngại về thực tế còn diễn biến phức tạp ở Biển Đông. Theo đó, Thủ tướng nêu rõ tính cấp thiết của việc bảo đảm hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông, kêu gọi tuân thủ Công ước Luật Biển năm 1982 của Liên hợp quốc, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử trên Biển Đông (DOC) và sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử COC có hiệu lực và hiệu quả.

Chiều 9/10, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Diễn đàn đầu tư Mekong - Nhật Bản do JETRO tổ chức bên lề HNCC hợp tác Mekong - Nhật Bản với chủ đề "Trung tâm chuỗi giá trị mới của châu Á". Cùng dự có Thủ tướng Campuchia Hun Sen, Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulith, Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha, Cố vấn Nhà nước Myanmar Aung San Suu Kyi và đại diện JETRO, đại diện Chính phủ Nhật Bản và hơn 600 doanh nghiệp Nhật Bản, các nước Mekong.

Tại diễn đàn, Thủ tướng cho biết, Việt Nam ưu tiên thu hút đầu tư công nghệ cao vào phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, năng lượng; công nghiệp chế tạo; nông nghiệp chất lượng cao; tài chính, ngân hàng; y tế chất lượng cao; thành phố thông minh... Trong đó, đặt ưu tiên về chất lượng của các dự án đầu tư hơn là số lượng. 

Theo Thủ tướng, các kiến nghị của cộng đồng doanh ngiệp Nhật Bản luôn được Chính phủ Việt Nam ghi nhận và giải quyết khá kịp thời. Việc thực hiện Sáng kiến chung Việt Nam - Nhật Bản được khởi xướng năm 2003 đã tác động nhiều mặt, được cộng đồng các nhà đầu tư Nhật Bản đánh giá cao, góp phần cải thiện môi trường đầu tư của Việt Nam. Đây cũng là một trong những kênh thông tin hữu hiệu cho các cơ quan chức năng của Việt Nam trong quá trình hoàn thiện luật pháp, chính sách và giúp cho các nhà đầu tư Nhật Bản nói riêng, cộng đồng doanh nghiệp nói chung được tham gia vào quá trình hoạch định chính sách của Chính phủ.