Xuất khẩu cá tra của Việt Nam ghi nhận những tín hiệu phục hồi tích cực trong nửa đầu năm 2025. Dẫn số liệu từ Cục Hải quan (Bộ Tài chính), Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết tháng 7/2025, kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt 197 triệu USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm 2024; lũy kế 7 tháng đầu năm 2025 đạt 1,22 tỷ USD, tăng 11,1% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, nhóm sản phẩm cá tra thuộc mã HS03 (gồm cá tươi, ướp lạnh và đông lạnh) chiếm tới 98% tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra, với 997 triệu USD, tăng 11%. Đặc biệt, cá tra phi lê đông lạnh (HS0304) tiếp tục là mặt hàng chủ lực, đóng góp 821 triệu USD – tăng 11% so với cùng kỳ và chiếm hơn 80% tổng kim ngạch nhóm HS03.

Trung Quốc và Hồng Kông vẫn tiếp tục khẳng định là thị trường tiêu thụ cá tra số 1 của Việt Nam. Tuy nhiên, thị trường này chứng kiến tăng trưởng âm về nhập khẩu cá tra Việt Nam trong tháng 6 và 6 tháng đầu năm 2025. Cụ thể, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc và Hồng Kông trong tháng 6/2025 đạt 53 triệu USD, giảm 4% so với tháng 6/2024; lũy kế 6 tháng đầu năm 2025 đạt 249 triệu USD, giảm 4% so với cùng kỳ năm 2024.

CƠ HỘI TÁI LẬP MỐC 2 TỶ USD

Tại thị trường Mỹ, cá tra Việt Nam chứng kiến đà phục hồi mạnh mẽ. Theo đó, xuất khẩu trong tháng 6/2025 đạt 34 triệu USD, tăng 23% so với cùng kỳ; lũy kế 6 tháng đầu năm 2025 đạt 175 triệu USD, tăng 10% so với nửa đầu năm 2024. Riêng các sản phẩm cá tra chế biến sâu thuộc mã HS16 xuất khẩu sang Mỹ đạt 26 triệu USD, tăng tới 48% nhờ nhiều doanh nghiệp chủ động “gom hàng” trước thời điểm áp thuế.

Tuy nhiên, VASEP cũng lưu ý mức tăng này chủ yếu đến từ các hợp đồng FOB/CIF được ký từ đầu năm 2025, trước khi Mỹ công bố khả năng áp thuế chống trợ cấp đối với một số mặt hàng thủy sản. Trong bối cảnh này, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã linh hoạt chuyển hướng sang các sản phẩm chế biến sâu, chất lượng cao để tăng giá trị xuất khẩu và giảm thiểu rủi ro bị áp thuế bổ sung.

Sau Mỹ, Brazil cũng là thị trường có sức tiêu thụ mạnh mẽ đối với sản phẩm cá tra Việt Nam. Trong tháng 6/2025, xuất khẩu cá tra sang quốc gia Nam Mỹ này đạt 16 triệu USD, tăng 111% so với tháng 6/2024. Lũy kế trong nửa đầu năm 2025, xuất khẩu cá tra sang Brazil đạt 175 triệu USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2024.

VASEP cho biết ngày 5/7/2025, tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam tổ chức tại Thủ đô của Brazil, Công ty Cổ phần Nam Việt (NAVICO) và Công ty AV09 Comercio Exporter Ltda của Brazil đã ký kết thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực thủy sản. Trước đây, NAVICO là doanh nghiệp tham gia cung ứng trong lô hàng đầu tiên gồm cá tra, cá basa và rô phi xuất khẩu chính ngạch từ Việt Nam sang Brazil – một dấu mốc lịch sử trong quan hệ thương mại nông nghiệp giữa hai quốc gia.

Hiện nay, Việt Nam và Brazil nhất trí đẩy nhanh đàm phán FTA giữa Việt Nam và khối MERCOSUR (Thị trường chung Nam Mỹ), hoàn thiện khung pháp lý về đầu tư, tạo thuận lợi về visa và mở rộng đường bay nhằm tăng cường kết nối doanh nghiệp và kinh tế hai nước trong thời gian tới.

Đối với EU, xuất khẩu cá tra của Việt Nam sang thị trường này trong tháng 6/2025 đạt 13 triệu USD, giảm 15% so với tháng 6/2024; lũy kế nửa đầu năm 2025 đạt 90 triệu USD, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2024.

Hà Lan vẫn là quốc gia nhập khẩu nhiều nhất các sản phẩm cá tra Việt Nam trong khối EU. Trong 6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cá tra sang Hà Lan đạt 26 triệu USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2024. Nhu cầu tại thị trường này đang có dấu hiệu phục hồi chậm nhưng bền vững, đặc biệt với các sản phẩm đạt chứng nhận bền vững và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

BƯỚC NGOẶT TỪ CHÍNH SÁCH THUẾ CỦA MỸ 

Theo VASEP, với đà phục hồi tích cực từ đầu năm, ngành cá tra Việt Nam có nhiều cơ hội để tái lập mốc xuất khẩu 2 tỷ USD trong cả năm 2025. Tuy nhiên, VASEP cũng cảnh báo ngành cần tiếp tục thận trọng trước những thách thức như rào cản kỹ thuật gia tăng, xu hướng bảo hộ thương mại và biến động chi phí logistics toàn cầu.

Tổng thống Trump đã chính thức tuyên bố áp dụng mức thuế đối ứng mới với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia vào Mỹ, có hiệu lực kể từ ngày 7/8/2025. Theo đó, Việt Nam chịu mức thuế quan 20%. Trước nguy cơ bị áp thuế từ Mỹ, một số doanh nghiệp cá tra của Việt Nam đã chuyển sang các sản phẩm chế biến sâu, chất lượng cao để nâng giá trị, đồng thời tránh rủi ro bị đội giá sau thuế.

Bà Thu Hằng, chuyên gia phân tích thị trường cá tra của VASEP, cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế quan cho Brazil lên đến mức cao nhất là 50%, các mức thuế này có hiệu lực từ ngày 7/8/2025.

Theo Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), Brazil hiện là nguồn cung cấp cá thịt trắng lớn thứ 5 vào thị trường Mỹ sau Trung Quốc, Việt Nam, Iceland và Colombia với kim ngạch đạt gần 59 triệu USD trong năm 2024, chủ yếu là cá rô phi (phi lê tươi, ướp lạnh, đông lạnh – các mã HS 030431, 030323, 030461). Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất cá rô phi của Brazil sang Mỹ đã đạt hơn 32 triệu USD, tăng 62% so với cùng kỳ năm 2024.

“Với mức thuế lên đến 50%, có hiệu lực từ 7/8/2025, nếu áp dụng với nhóm mặt hàng cá thịt trắng, giá nhập khẩu cá rô phi bình quân từ Brazil có thể tăng từ 2,7–2,9 USD/kg hiện nay lên hơn 4 USD/kg, mức giá đủ sức khiến các nhà nhập khẩu Mỹ phải cân nhắc lại toàn bộ kế hoạch thu mua”, bà Hằng nhận định...