Ngày 6/10/2023, tại thành phố Hạ Long (Quảng Ninh), Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) tổ chức họp báo giới thiệu về Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Quản lý thiên tai (AMMDM) lần thứ 11 và các hoạt động trong năm Chủ tịch 2023 của Việt Nam với chủ đề “Từ ứng phó đến hành động sớm và tăng cường chống chịu - ASEAN tiến tới mục tiêu lãnh đạo toàn cầu trong quản lý thiên tai”.

VIỆT NAM CÓ UY TÍN CAO TRONG ASEAN VỀ PHÒNG CHỐNG THIÊN TAI

Ông Phạm Đức Luận, Cục trưởng Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, cho biết Đông Nam Á được đánh giá là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu và dự báo sẽ phải đối mặt với các đợt thiên tai ngày càng gia tăng về tần suất và cường độ. Riêng tại Việt Nam, thiệt hại trung bình mỗi năm lên đến 1-1,5%GDP, 400 người chết.

Từ năm 2017 đến nay thiệt hại giảm 20%, năm 2022 chỉ thiệt hại trên 5.000 tỷ đồng, 200 người chết. Trong 5 năm vừa qua, con số thiệt hại đã giảm nhiều nhờ chuyển từ bị động sang chủ động ứng phó. Thống kê thiệt hại trên tàu thuyền trên biển của Việt Nam trước đây rất lớn, nhưng từ năm 2012 đến nay hầu như không có thiệt hại về người trên biển nhờ chủ trương “tính mạng con người là trên hết, hạn chế tối đa”.

Ông Phạm Đức Luận cho hay, các đối tác của ASEAN như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc cũng là những quốc gia có nhiều kinh nghiệm và đang giúp đỡ Việt Nam trong công tác phòng chống thiên tai. Đặc biệt, Nhật Bản đã giúp Việt Nam xây dựng hệ thống điều hành lũ thông minh tại Thừa Thiên - Huế và được địa phương đánh giá rất cao. Hệ thống radar của dự án này có thể xác định rõ được các khu vực sẽ có mưa và từ đó đưa ra được phương án ứng phó phù hợp.

Ngoài ra, Nhật Bản cũng đang hỗ trợ Việt Nam xây dựng đập sabo để phòng chống lũ quét bằng cách ngăn chặn đất đá, chỉ cho nước chảy qua và đang thí điểm tại Sơn La. Với Trung Quốc, Bộ Nông nghiệp và Phát  đang xây dựng biên bản ghi nhớ với đối tác Trung Quốc về hợp tác trong phòng chống thiên tai và ứng phó khẩn cấp khi xảy ra sự cố.

Về phía Hàn Quốc, hai nước đang phối hợp để đào tạo cán bộ về công tác phòng chống thiên tai và Hàn Quốc đang hỗ trợ 2 dự án cho Việt Nam gồm “Nâng cao năng lực cộng đồng” và “Công nghệ thông tin cảnh báo lũ”.

Theo trình tự luân phiên giữa các quốc gia ASEAN, năm 2023, Việt Nam đảm nhận vị trí Chủ tịch Ủy ban ASEAN về Quản lý thiên tai (ACDM), chủ trì tổ chức Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Quản lý thiên tai (AMMDM) lần thứ 11, các phiên họp thường niên của ACDM và tổ chức các hoạt động hưởng ứng.

“Đây vừa là trọng trách và cũng là cơ hội để Việt Nam chủ động dẫn dắt, nâng cao vị thế, thể hiện vai trò trong hợp tác ASEAN về Quản lý thiên tai nói riêng và trong xây dựng Cộng đồng ASEAN, quan hệ giữa ASEAN và các đối tác nói chung. Bên cạnh đó, việc đảm nhận vai trò Chủ tịch sẽ giúp Việt Nam tranh thủ kinh nghiệm, nguồn lực từ các đối tác và cộng đồng quốc tế cho công tác phòng, chống thiên tai của Việt Nam”, ông Phạm Đức Luận nhấn mạnh.

HÀNH ĐỘNG SỚM, LAN TỎA KINH NGHIỆM ỨNG PHÓ VỚI THIÊN TAI

Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Quản lý thiên tai lần thứ 11 sẽ có sự tham dự của 8 Bộ trưởng, 4 Thứ trưởng và hơn 140 đại biểu quốc tế là lãnh đạo, cán bộ các cơ quan phòng, chống thiên tai của 10 nước thành viên ASEAN, Ban Thư ký ASEAN, Trung tâm Điều phối khu vực ASEAN về hỗ trợ nhân đạo thiên tai (Trung tâm AHA), các đối tác phát triển của ASEAN (gồm Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản) và một số tổ chức quốc tế trong khu vực. Đông Timor tham dự với vai trò quan sát viên tại hội nghị.

Đây sẽ là hội nghị có sự tham gia đông nhất của lãnh đạo các quốc gia liên quan từ trước đến nay. Thông qua sự kiện này, Việt Nam mong muốn nhận được sự ủng hộ về các sáng kiến mà chúng ta đưa ra, bên cạnh đó là lan tỏa kinh nghiệm về ứng phó, hành động sớm đối với thiên tai của Việt Nam.

Dự kiến, Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Quản lý thiên tai lần thứ 11 sẽ thông qua “Tuyên bố Hạ Long về hành động sớm trong quản lý thiên tai ASEAN”. Hành động sớm trong quản lý thiên tai ASEAN là sáng kiến do Việt Nam đề xuất xây dựng, góp phần tạo nên dấu ấn của nước ta trong năm thực hiện nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN trong quản lý thiên tai, được tất cả các nước ASEAN đánh giá rất cao và đồng thuận.

Ông Luận cho biết hành động sớm là khái niệm mới mẻ đối với chúng ta, đây là những hoạt động được triển khai trong giai đoạn phòng ngừa, triển khai sớm Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai đã triển khai đồng bộ các giải pháp chuyển từ bị động ứng phó sang chủ động phòng ngừa. Ví dụ như khi nhận biết bão đang ở Philippines nhưng thông qua các dự báo, Cục đã kêu gọi bà con rời tàu thuyền về bờ, tăng cường công tác thông tin truyền thông đại chúng, kết nối zalo đến từng người dân. Cục cũng xây dựng đội xung kích cơ sở, để kịp thời giúp đỡ người dân ở địa phương sơ tán, giảm thiểu tác động của lũ quét hay sạt lở đất…

Hội nghị lần này cũng sẽ thông qua nhiều văn bản quan trọng. Bao gồm, Biên bản Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Quản lý thiên tai lần thứ 11, Hội nghị lần thứ 12 các Bên tham gia Hiệp định ASEAN về Quản lý thảm họa và Ứng phó khẩn cấp (Hiệp định AADMER) và các cuộc họp AMMDM + Hàn Quốc, AMMDM + Trung Quốc, AMMDM + Nhật Bản. Biên bản họp thường niên lần thứ 42, 43 của Ủy ban ASEAN về Quản lý thiên tai (ACDM) các cuộc họp liên quan. Báo cáo đánh giá giữa kỳ thực hiện Chương trình công tác Hiệp định AADMER giai đoạn 2021 - 2025, góp phần định hướng cho việc xây dựng tầm nhìn ASEAN về Quản lý thiên tai sau năm 2025 cũng như Chương trình công tác Hiệp định AADMER giai đoạn 2025 - 2030.