Bánh Trung thu: Lý giải nguyên nhân thị trường ảm đạm

Dù chỉ còn vài ngày nữa là đến Rằm tháng 8, thị trường bánh Trung thu đang vô cùng ảm đạm. Nhiều quầy bánh vắng khách, buộc phải tìm mọi cách để thu hút thêm khách hàng.

Chẳng hạn, một số thương hiệu tặng kèm lồng đèn cho những khách mua từ 4 bánh trở lên để khuyến khích các gia đình có trẻ nhỏ. Một số gian hàng khác thì trang trí gian hàng bắt mắt để giới trẻ đến check in, hoặc sắp xếp bánh thành những giỏ quà biếu tặng sang trọng...

Ghi nhận tại cung đường Phạm Văn Đồng (TP.HCM) cho thấy hàng loạt các điểm bán bánh Trung thu đều áp dụng các chính sách khuyến mãi sâu như "mua 1 được 3", chiết khấu 10 - 20% cho khách mua số lượng nhiều, tặng lồng đèn. Đa số đều tập trung vào dòng bánh Đồng Khánh với nhiều chủng loại. Tuy nhiên quầy hàng nào cũng đang còn khá nhiều bánh.

Tương tự, tại đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, một số quầy bánh đã trưng tấm biển "mua 1 thành 3" nhiều ngày qua. Theo đó, khách hàng mua bánh với giá 135.000 - 175.000 đồng/cái tùy loại có 1 hoặc 2 trứng, sẽ được tặng thêm 2 cái cùng loại, tính ra mỗi cái có giá chỉ trên dưới 50.000 đồng, giảm mạnh so với đầu mùa. Khách mua số lượng nhiều có thể còn được chiết khấu thêm 10 - 20%. Tuy nhiên, người bán hàng cho biết khả năng tồn bánh rất cao. 

Trao đổi với phóng viên, chị Nguyễn Vân Khanh, chủ một cửa hàng bán bánh Trung thu nhiều thương hiệu uy tín như Kinh Đô, Như Lan, Bibica…, cho biết: "Từ ngày 20/9, chúng tôi đã bắt đầu áp dụng chương trình khuyến mãi giảm giá sâu cho một số thương hiệu, nhưng lượng khách hàng nhìn chung vẫn chưa có nhiều thay đổi. Năm nay, lượng khách ổn định nhất vẫn là các sản phẩm của Kinh Đô".

Tại Hà Nội, nhiều thương hiệu lớn như đã đồng loạt quảng bá sản phẩm bằng bảng hiệu rực rỡ ngay từ đầu giữa tháng 7 âm lịch. Ghi nhận giá bánh năm nay tăng nhẹ 5 - 10% do chi phí nguyên liệu và bao bì. Bánh trung thu Hữu Nghị có giá từ 58.000 - 115.000 đồng/chiếc loại 150 gram; bánh Kinh Đô giá từ 60.000 - 99.000 đồng/chiếc trọng lượng 150 gram; bánh của Công ty CP bánh mứt kẹo Hà Nội giá từ 54.000 - 88.000 đồng/chiếc loại 150 gramvà 180 gram...

Đại diện Công ty CP Bánh mứt kẹo Hà Nội cho biết, để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng, trong mùa Trung thu năm nay các công ty bánh kẹo bên cạnh hương vị truyền thống như nhân thập cẩm, đậu xanh còn đưa ra thị trường dòng bánh mới ít ngọt, ít béo mang hương vị hiện đại như trứng muối chảy, matcha, socola…

Đáng chú ý, nhiều doanh nghiệp còn ứng dụng công nghệ hiện đại trong quy trình sản xuất. Nhờ đó, phần nhân bánh được phối trộn phong phú, mang đến hương vị hài hòa, phần cùi bánh mềm mịn hơn. 

Mặc dù phong phú về chủng loại, nhưng sức mua trên thị trường khá ảm đạm. Anh Văn Dũng, nhân viên bán hàng tại một quầy bánh trên phố Phan Đình Phùng (Ba Đình) cho biết quầy bánh bắt đầu mở bán từ sau Quốc khánh 2/9, đến nay được gần 1 tháng, nhưng số lượng bánh bán ra không nhiều. 

Tại một gian hàng trên đường Phạm Văn Đồng (Hà Nội), anh Vũ Minh Đồng, chủ điểm bán đã hơn 5 năm kinh nghiệm, cho biết anh về khoảng 600 chiếc bánh trung thu, nhưng đến nay mới chỉ bán được gần 200 chiếc. Với những thương hiệu như Kinh Đô, người bán lẻ không được phép giảm giá theo ý mình. Dù công ty cam kết thu hồi bánh tồn, nhưng lợi nhuận cho người bán rất thấp, khó bù chi phí vận hành.

Lý giải về việc bánh trung thu ế ẩm, PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia công nghệ thực phẩm, phân tích: "Do kinh tế khó khăn, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu. Đó là chưa kể xu hướng ăn chay, ăn healthy, kiêng đường để giảm cân ngày càng phổ biến thời gian gần đây. Đa số các gia đình hiện nay không còn ‘hảo ngọt’ nữa, mà chuyển sang thắp hương, phá cỗ bằng các loại trái cây tươi tốt cho sức khỏe”.

Năm nay, thị trường bánh trung thu truyền thống còn bị ảnh hưởng bởi sự xuất hiện của những sản phẩm hot trend mùa Trung thu. Người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ yêu thích những loại bánh trung thu có nhân độc lạ như nhân cốm xào, nhân lava trứng chảy… hay bánh dẻo nhân sen trứng muối ấn dẹt. Vì thế, bánh trung thu truyền thống không còn giữ được vị thế như trước.

Một số tiểu thương tại Hà Nội thì cho rằng tình hình thời tiết mưa bão kéo dài trong những ngày qua khiến những gian hàng ở vỉa hè bị ảnh hưởng nhiều. Không ít quầy bánh bị ngập nước, hư hỏng, buộc người bán phải “chạy” hàng. Việc duy trì các gian hàng bánh ngoài trời trở nên khó khăn, còn khách mua cũng e ngại vì thời tiết bất tiện.

Trong khi đó, các doanh nghiệp cho rằng đó là biểu hiện của sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng. Phó Tổng Giám đốc hệ thống siêu thị BRGMart Nguyễn Thị Hiền nhận định do kinh tế khó khăn, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu nên không còn hào phóng mua quà biếu như trước đây. Bên cạnh đó, thương mại điện tử bùng nổ mạnh mẽ, người tiêu dùng thông qua sàn thương mại điện tử hoặc đặt mua qua kênh bán hàng online của doanh nghiệp, siêu thị sẽ được ship đến tận nơi.

Thực tế, theo báo cáo của Nền tảng tổng hợp và khai thác dữ liệu Metric.vn, từ ngày 24/8 đến 22/9, tổng doanh số bán bánh trung thu trên 4 sàn thương mại điện tử lớn gồm Shopee, TikTok Shop, Lazada và Tiki đạt khoảng 51,7 tỷ đồng với khoảng 796.000 sản phẩm được bán ra.

Trong đó, TikTok Shop dẫn đầu về doanh thu, đạt gần 30 tỷ đồng. Về mức giá, phân khúc 50.000 - 100.000 đồng được người tiêu dùng chọn mua nhiều nhất trên cả 4 sàn, mang về hơn 15 tỷ đồng doanh thu. Đáng chú ý, nhóm sản phẩm giá rẻ 10.000 - 50.000 đồng cũng đạt doanh số hơn 10 tỷ, riêng TikTok Shop chiếm tới 8,1 tỷ đồng.

Theo Metric.vn, nhóm 10 thương hiệu bánh trung thu có doanh số cao nhất chiếm gần 60% tổng doanh số trên các sàn thương mại điện tử. Trong đó, Kinh Đô giữ vị trí áp đảo với 34,1%, tiếp đến là Lâm Thủy 26,2%, Tân Dân Lợi 17,9% và Thanh Dung 9,4%. Các thương hiệu còn lại như Phan Farm, Tân Huê Viên, Hữu Nghị Food, Baker Baking, Kido’s và Bibizan đều dưới 3%.

Ở nhóm sản phẩm bán chạy, các thương hiệu như Tiệm Xuân Tùng và Lâm Thủy chiếm ưu thế nhờ mức giá phổ thông với loại bánh nướng, dao động 35.000-55.000 đồng/bánh. Trong khi đó, hộp bánh Trung thu Kinh Đô gần 400.000 đồng tuy vẫn có mặt trong danh sách bán chạy, nhưng số đơn đặt hàng chỉ bằng 1/10 so với những loại bánh phổ thông.