Bị phương Tây siết trừng phạt, Nga hạ lãi suất lần thứ tư liên tiếp

Động thái giảm lãi suất 0,5 điểm phần trăm của CBR đưa lãi suất chủ chốt về 16,5% từ 17% trước đó. Trước 4 đợt hạ lãi suất vừa qua, lãi suất của Nga đạt đỉnh ở mức 21% vào tháng 6. Mức giảm lãi suất ngày 24/10 là ít hơn so với những lần giảm trước, chẳng hạn trong đợt giảm hồi tháng 9, mức giảm là 1 điểm phần trăm.

Trước khi bước vào chu kỳ nới lỏng này, CBR đã trải qua một chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ để ngăn nền kinh tế phát triển quá nóng do Chính phủ Nga chi tiêu mạnh cho quân sự để phục vụ cuộc chiến tranh giữa nước này với Ukraine. Giới phân tích cho rằng về bản chất, CBR thắt chặt chính sách để làm suy yếu nhu cầu ở phần còn lại của nền kinh tế nhằm cân bằng với sự gia tăng nhu cầu liên quan tới chiến tranh.

Dù hạ lãi suất liên tục, CBR tiếp tục miêu tả chính sách tiền tệ là vẫn đang ở trạng thái “thắt chặt” - dấu hiệu cho thấy lãi suất vẫn còn cao và có thể cản trở các hoạt động kinh tế. “Tình trạng quá nóng của nền kinh tế trong năm ngoái đang dần dịu đi. Quá trình này vẫn chưa hoàn tất”, Thống đốc CBR Elvira Nabiullina nhận xét sau cuộc họp.

Lãi suất tăng là một yếu tố kéo nền kinh tế Nga tăng trưởng chậm lại trong năm nay. Trong tháng 10 này, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) một lần nữa hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Nga dù nâng dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Trong lần dự báo này, IMF cho rằng kinh tế Nga chỉ tăng trưởng 0,6% trong năm nay, giảm mạnh từ mức 0,9% đưa ra trước đó. Hồi tháng 4, định chế có trụ sở ở Washington nhận định kinh tế Nga tăng 1,5% trong 2025.

Cùng với động thái hạ lãi suất hôm 24/10, CBR cũng giảm dự báo tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) năm nay còn khoảng 0,5-1%, từ mức 1-2% đưa ra trước đó.

Dự báo mới nhất của IMF về kinh tế Nga được công bố trước khi Chính phủ Mỹ vào tuần trước đưa ra các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Moscow. Cụ thể, Mỹ trừng phạt hai công ty dầu lửa lớn nhất của Nga là Rosneft và Lukoil nhằm gây áp lực buộc Nga đi đến chấm dứt cuộc chiến với Ukraine. Đây là lần đầu tiên Tổng thống Donald Trump đưa ra biện pháp trừng phạt Nga trong nhiệm kỳ này của ông.

Lệnh trừng phạt mới của Mỹ có thể ngăn các quốc gia khác và doanh nghiệp từ các quốc gia khác giao dịch với Rosneft và Lukoil, đồng thời hạn chế khả năng tiếp cận của hai công ty này với hệ thống tài chính quốc tế.

Hôm 23/10, EU công bố đợt trừng phạt thứ 19 nhằm vào Nga, gồm cấm nhập khí đốt hóa lỏng (LNG) từ Nga và các biện pháp đối với hai nhà máy lọc dầu Trung Quốc mua dầu Nga.

Thống đốc Nabiullina nói rằng các biện pháp trừng phạt của phương Tây sẽ gây ra ảnh hưởng tiêu cực đối với nền kinh tế Nga, nhưng chưa rõ mức độ ảnh hưởng lớn đến đâu. “Chúng tôi đang xem xét các biện pháp đó như một yếu tố bất lợi từ bên ngoài”, bà nói.

Thu ngân sách từ xuất khẩu dầu của Chính phủ Nga đã suy giảm do giá dầu xuống thấp, dẫn tới thâm hụt ngân sách lớn hơn so với dự báo. Để hạn chế sự gia tăng của thâm hụt ngân sách, Chính phủ Nga đã tuyên bố sẽ tăng một số loại thuế trong năm tới, bao gồm tăng thuế tiêu thụ - một động thái có thể đẩy lạm phát lên cao hơn.

Tuy nhiên, CBR dự báo lạm phát ở Nga sẽ quay trở lại xu hướng giảm sau giai đoạn ảnh hưởng tức thì của việc tăng thuế. “Kế hoạch tăng thuế sẽ giúp giảm lạm phát trong trung hạn”, bà Nabiullina nói.