Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết Luật Đất đai năm 2024 được Quốc hội thông qua ngày 18/1/2024 và có hiệu lực từ ngày 1/8/2024. Sau gần một năm triển khai, Luật cùng các văn bản hướng dẫn thi hành đã từng bước đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Nhiều thủ tục hành chính đã được cải cách, đổi mới; nội dung quản lý nhà nước được cập nhật theo yêu cầu phát triển, góp phần giải phóng nguồn lực cho đất nước.

Tuy nhiên, trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu ngày càng cao về giàu mạnh, văn minh, nhiều Nghị quyết của Bộ Chính trị, Trung ương Đảng đã đặt ra định hướng lớn về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, hội nhập quốc tế, xây dựng thể chế liên quan đến quản lý đất đai. Do vậy, một số quy định trong Luật Đất đai 2024 bộc lộ hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

KỲ VỌNG SẼ TĂNG TÍNH LINH HOẠT

Theo Thứ trưởng, thực hiện phân công của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang chủ trì rà soát, tổng hợp, xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai để trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 10/2025.

Các nội dung sửa đổi tuy không nhiều, không mới song đã được thảo luận từ quá trình tổng kết Nghị quyết 19, xây dựng Nghị quyết 18 và soạn thảo Luật Đất đai. Song do chưa đạt sự thống nhất nên nhiều nội dung vẫn chưa được đưa vào Luật. Đặc biệt, trong quá trình tổ chức thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, một số thẩm quyền của cấp huyện đã chuyển giao cho cấp xã, cấp tỉnh. Đồng thời, yêu cầu tăng cường phân cấp, phân quyền và cải cách hành chính thuộc lĩnh vực đất đai tiếp tục đặt ra nhiệm vụ phải sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai hiện hành.

Thông tin về những nội dung quan trọng trong dự thảo Luật, Thứ trưởng cho biết về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, dự thảo quy định quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất ở cả 3 cấp (Trung ương, tỉnh, xã) sẽ tích hợp vào hệ thống quy hoạch tổng thể, gắn với chu kỳ 5 năm. Ở địa phương đã có quy hoạch đô thị hoặc nông thôn, chỉ cần lập kế hoạch phân bổ chỉ tiêu sử dụng đất, không lập quy hoạch riêng. Cách làm này giúp giảm chồng chéo, tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả quản lý.

Về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, Dự thảo sửa đổi khôi phục nguyên tắc của Luật Đất đai 2013 cho phép người sử dụng đất được lựa chọn hình thức thuê đất trả tiền một lần, hoặc trả hàng năm; đồng thời có quyền chuyển đổi giữa hai hình thức này. Quy định mới được kỳ vọng sẽ tăng tính linh hoạt, tạo thuận lợi hơn cho nhà đầu tư.

Về tài chính đất đai và giá đất, dự thảo tiếp tục khẳng định nguyên tắc giá đất phải sát giá thị trường, bảo đảm công bằng, minh bạch. Nhà nước sẽ quyết định bảng giá đất và nghĩa vụ tài chính cho từng loại đất, áp dụng đa phương pháp định giá, đồng thời, giao địa phương chủ động điều chỉnh hệ số giá đất phù hợp thực tiễn. Dự thảo cũng quy định rõ hơn về quyền lợi của người dân khi bị thu hồi đất, bảo đảm công bằng trong bồi thường, hỗ trợ và tái định cư...

CẦN LÀM RÕ KHÁI NIỆM "DỰ ÁN ĐẶC THÙ VỀ ĐỊA ĐIỂM ĐẦU TƯ"

Tại hội nghị, các đại biểu đã tập trung đóng góp ý kiến vào Dự thảo Luật, đồng thời đề xuất sửa đổi, bổ sung một số nội dung đang vướng mắc khi triển khai thi hành.

Trong đó, đa số các đại biểu đề xuất bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp xã, thống nhất với việc bổ sung 2 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng gồm: Thực hiện các dự án có yêu cầu đặc thù về địa điểm đầu tư; dự án đầu tư cấp bách phục vụ cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại; dự án trong khu thương mại tự do, trong trung tâm tài chính quốc tế; dự án logistic; dự án hỗn hợp dân cư, đô thị, du lịch dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao; dự án công nghiệp văn hóa và các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.

Trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất quy định tại Điều 127 của Luật này, mà hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận ghi trong văn bản chấp thuận của Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền về việc thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất, hoặc hết thời gian gia hạn nếu được gia hạn thời gian hoàn thành việc thỏa thuận để thực hiện dự án và chủ đầu tư đã thoả thuận được trên 75% diện tích đất, hoặc đã thỏa thuận được với trên 75% số lượng người sử dụng đất, trong phạm vi thực hiện dự án, thì Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.

Tuy nhiên, một số đại biểu đề nghị cần làm rõ thêm nội hàm “các dự án có yêu cầu đặc thù về địa điểm đầu tư” để làm cơ sở triển khai thi hành.

Đồng thời đề nghị có quy định chuyển tiếp đối với trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất quy định tại Điều 127 của Luật này, mà hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận ghi trong văn bản chấp thuận của Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền về việc thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất, hoặc hết thời gian gia hạn nếu được gia hạn thời gian hoàn thành việc thỏa thuận để thực hiện dự án và chủ đầu tư đã thoả thuận được  trên 75% diện tích đất, hoặc đã thỏa thuận được với trên 75% số lượng người sử dụng đất trong phạm vi thực hiện dự án, thì Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư để giải quyết những dự án hiện đang vướng mắc, chậm tiện độ do không thỏa thuận được.

Trên cơ sở những ý kiến trao đổi, kết luận hội nghị, Thứ trưởng Lê Minh Ngân yêu cầu Cục Quản lý đất đai rà soát, nghiên cứu tiếp thu để nâng cao chất lượng Dự thảo Luật.