Ông Petri Deryng, người đứng đầu quản lý quỹ Pyn Elite Fund, vừa có những nhận định về vĩ mô và thị trường chứng khoán Việt Nam ngay sau khi Mỹ bất ngờ áp thuế suất đối ứng 46%. 

Theo phân tích của Pyn Elite Fund, xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2024 đạt giá trị 405 tỷ USD, trong đó 137 tỷ USD là sang Hoa Kỳ. Các công ty nước ngoài hoạt động tại Việt Nam chiếm 72% trong tổng trị giá xuất khẩu. Nhóm này bao gồm Samsung và Lego, và các công ty FDI này sử dụng khoảng 8,5% lực lượng lao động Việt Nam. 

Tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam rất lớn và đã tăng trưởng mạnh mẽ trong suốt 20 năm qua. Tuy nhiên, một phần đáng kể của giá trị xuất khẩu dựa vào việc nhập khẩu nguyên liệu thô và linh kiện. Khi tính toán tác động thực tế của ngành xuất khẩu đối với nền kinh tế quốc gia, tức là giá trị gia tăng thực tế, giá trị của các mặt hàng nhập khẩu liên quan phải được trừ đi khỏi giá trị xuất khẩu. Do đó, đóng góp thực tế của ngành xuất khẩu vào GDP của Việt Nam đạt khoảng 8%.

Các tác động khác của sự tăng trưởng hoặc suy giảm trong thương mại nước ngoài chủ yếu đến từ việc làm (nhu cầu tiêu dùng) và các khoản đầu tư công nghiệp FDI nước ngoài (nhu cầu về khu công nghiệp).

Trong số các sản phẩm nông nghiệp có ảnh hưởng lớn đến GDP, nhiều loại trái cây, rau củ, cà phê, trà, gia vị, hạt và gạo không phải là trọng tâm trong thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, vì chúng được xuất khẩu sang các nước khác, trong đó chủ yếu là Trung Quốc.

Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ các sản phẩm chủ yếu như máy tính xách tay và các thiết bị điện tử tiêu dùng khác, máy móc, đồ nội thất, quần áo và giày dép. Các đối thủ chính của Việt Nam trong các nhóm sản phẩm này là Trung Quốc, Mexico, Hàn Quốc và Thái Lan.

Theo thông báo của Trump, các mức thuế quan của Hoa Kỳ đối với các quốc gia so sánh như sau: Việt Nam: 46%; Trung Quốc: 54%; Mexico: 25%; Thái Lan: 36%; Hàn Quốc: 25%.

Nếu các mức thuế này vẫn được duy trì, tình hình sẽ không thuận lợi cho Việt Nam, khi mức thuế trung bình của các đối thủ sẽ là 32%. Đã có những tuyên bố trong xuất khẩu đồ nội thất bằng gỗ rằng một số sản phẩm là hàng Trung Quốc, chỉ đơn giản được nhập khẩu qua Việt Nam, từ đó tránh được các mức thuế mà Trump áp đặt đối với Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

Tỷ lệ xuất khẩu đồ nội thất đã tăng đáng kể trong những năm gần đây và hiện đạt khoảng 9 tỷ USD. Hiện tượng này khá dễ dàng để giải quyết trong các cuộc đàm phán tiếp theo với chính quyền Trump, và việc này, được gọi là "pass-through", không phải là yếu tố trung tâm trong sự tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.

"Tình hình chắc chắn sẽ thay đổi trong những tuần tới, nhưng với thông tin hiện tại, chúng tôi có thể ước tính mức thuế 46% sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu và nền kinh tế của Việt Nam như thế nào. Xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ có thể giảm từ 10–15%. Ngoài ra, một số nhà sản xuất có thể chuyển sang các quốc gia có mức thuế thấp hơn, và điều này có thể có ảnh hưởng 10–15% đến xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ. Chúng tôi cũng giả định rằng chính sách thuế quan của Trump sẽ giảm thương mại toàn cầu, điều này sẽ có tác động tiêu cực đến xuất khẩu của Việt Nam", người đứng đầu quỹ nói. 

Pyn Elite ước tính rằng thuế suất mới sẽ làm giảm tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2025 từ 1–3 điểm phần trăm. Điều này có nghĩa là GDP của đất nước vẫn sẽ tăng khoảng 4,5–6,5% thay vì mức 7–8% trước đó.

Ngay cả trước khi có quyết định về thuế quan của Trump, chính quyền Việt Nam đã tăng cường chi tiêu công và kích thích nhu cầu từ khu vực tư nhân trong nước bằng nhiều cách. Với mức thuế mới này, các động thái kích thích đầu tư trong nước chắc chắn sẽ chỉ gia tăng.

Nền kinh tế Việt Nam sẽ vẫn tiếp tục tăng trưởng vào năm 2025. Tỷ lệ nợ của Việt Nam thấp, và đất nước có khả năng đầu tư trong nước và thúc đẩy tiêu dùng. Sự cạnh tranh của Việt Nam dựa trên giáo dục, tinh thần khởi nghiệp và chính sách thương mại tự do. Điều này sẽ cho phép Việt Nam tiếp tục cạnh tranh trong các thị trường xuất khẩu toàn cầu và tìm kiếm các thị trường mới để bù đắp cho những tổn thất từ thương mại với Hoa Kỳ.

"Nếu các mức thuế trở nên hợp lý, những yếu tố tích cực đáng kể trong thị trường Việt Nam có thể xuất hiện để hỗ trợ sự phục hồi của thị trường chứng khoán của đất nước. Đồng thời, dòng tiền của nhà đầu tư có thể tiếp tục di chuyển từ lĩnh vực công nghệ của Hoa Kỳ và các cổ phiếu MAG7 sang các khu vực khác trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam", ông Petri Deryng nhấn mạnh.