FTSE Russell vừa công bố báo cáo phân loại thị trường với việc giữ nguyên Việt Nam trong danh sách theo dõi nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Markets) lên thị trường mới nổi loại 2 (Secondary Emerging Markets). Việt Nam đã nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng từ tháng 9/2018 tới nay.

Theo đánh giá của FTSE Russell, Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được tiêu chí “Chu kỳ thanh toán (DvP)” và “Thanh toán – chi phí liên quan đến các giao dịch không thành công”. Cả hai tiêu chí này hiện đều được xếp hạng là “Hạn chế”.

Vào tháng 11/2024, các cơ quan quản lý thị trường Việt Nam đã triển khai mô hình không cấp vốn trước (Non Pre-funding - NPF), cho phép các công ty chứng khoán trong nước cung cấp cho các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài (FII) một mức vốn phù hợp để hỗ trợ lệnh mua chứng khoán của họ, qua đó loại bỏ yêu cầu cấp vốn trước đối với FII.

Với sự phát triển này, FTSE Russell tiếp tục theo dõi thị trường và tìm kiếm phản hồi từ các bên tham gia thị trường về mô hình NPF và việc quản lý các giao dịch thất bại.

Ngoài ra, FTSE cho rằng Việt Nam cần cải thiện quy trình đăng ký tài khoản mới, vì các quy định hiện tại có thể dẫn đến thời gian đăng ký kéo dài. Việc đưa ra một cơ chế hiệu quả để tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài trong các chứng khoán đã đạt hoặc đang tiến gần đến giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) cũng được coi là quan trọng.

FTSE Russell ghi nhận cam kết liên tục của các cơ quan thị trường Việt Nam trong việc theo đuổi các cải cách quy định khác nhau nhằm tạo điều kiện hơn nữa cho sự tham gia của nhà đầu tư quốc tế vào thị trường chứng khoán Việt Nam, bao gồm việc nâng cấp nền tảng giao dịch chính. FTSE Russell đánh giá cao mối quan hệ xây dựng của mình với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Việt Nam (SSC), các cơ quan thị trường khác và Nhóm Ngân hàng Thế giới, hỗ trợ chương trình cải cách thị trường rộng lớn hơn.

FTSE Russell cho biết sẽ cung cấp cập nhật về tình trạng danh sách theo dõi của Việt Nam trong kỳ đánh giá tiếp theo vào tháng 9 năm 2025.

Theo Chứng khoán BSC, FTSE Russell phần lớn ra thông báo chấp thuận nâng hạng thị trường vào thời điểm tháng 9 hàng năm – mốc thời gian quan trọng trong việc đánh giá phân loại – với tổng cộng 21/25 lần cho 19 quốc gia ra thông báo trong 17 năm.

Trong giai đoạn 2008 – 2024, có 4 quốc gia được FTSE ra thông báo nâng hạng vào tháng 3. Cũng cần lưu ý rằng, FTSE thường thu thập lấy dữ liệu vào các mốc tháng 06, 12 hàng năm, từ đó sẽ tiếp tục quá trình tham vấn để đưa ra quyết định nâng hạng, hạ bậc.

Thông tư 68/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành là một bước đi lớn trong năm 2024 nhằm tạo điều kiện hơn cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường, tuy nhiên việc triển khai mô hình CCP cùng với sự tham gia của hệ thống ngân hàng sẽ là giải pháp căn cơ, toàn diện khi Việt Nam được nâng hạng – đón nhận dòng vốn lớn trong tương lai.

Trong kịch bản cơ sở, BSC Research dự báo thị trường chứng khoán Việt Nam có thể được MSCI xem xét đưa vào danh sách theo dõi (Watch list trong T06/2025) và FTSE Russell ra thông báo chấp thuận nâng hạng vào tháng 9/2025.

Thanh khoản thường tích cực sau khi thông tin nâng hạng được công bố (T0) từ 1-2 tháng đối với FTSE và từ 5-6 tháng đối với MSCI. Khoảng thời gian trước T0 thanh khoản tùy từng quốc gia có diễn biến trái ngược nhau và không mang tính phổ quát để đưa ra nhận định. Đối với quá trình chuyển đổi (T1) thanh khoản sẽ thực sự cải thiện từ 1-2 tháng đối với FTSE và 1-4 tháng đối với MSCI sau khi quá trình chuyển đổi hoàn tất.

Khối ngoại sẽ thực hiện hoạt động mua ròng từ 2-4 tháng trước khi FTSE ra thông báo chấp thuận nâng hạng (T0) cũng như thời gian bắt đầu quá trình chuyển đổi (T1). Đối với MSCI, khối ngoại hành động sớm hơn từ 4-5 tháng – do quy mô các quỹ tham chiếu theo bộ chỉ số và mức độ ảnh hưởng của MSCI lớn hơn FTSE Russell. Cổ phiếu cần chú ý gồm HPG, VNM, MSN, VCB, SSI, VIC, VHM, VRE.