Vào tháng 5, tại một nhà máy của nhà sản xuất ô tô Jaguar Land Rover, Thủ tướng Anh Keir Starmer tuyên bố thỏa thuận thương mại giữa Anh và Mỹ sẽ giúp đưa thuế quan của Mỹ với thép nhập khẩu từ Anh xuống 0%.  Tuy nhiên, đến nay, hơn ba tháng đã trôi qua, các nhà sản xuất thép Anh vẫn đang chờ đợi Washington chính thức miễn thuế nhập khẩu cho thép từ nước này.

“NHỮNG CUỘC ĐÀM PHÁN KÉO DÀI VÔ TẬN”

Ông Peter Brennan, Giám đốc phụ trách chính sách thương mại và kinh tế tại hiệp hội thép UK Steel của Anh, cho biết hầu hết doanh nghiệp thành viên của hiệp hội đều ghi nhận lượng đơn hàng từ Mỹ giảm do bấp bênh xoay quanh thuế quan 25% khi xuất khẩu thép vào Mỹ.

“Một nhà sản xuất thép có giá cả cạnh tranh cho biết họ có thể phá sản vào cuối năm nay nếu thuế quan không được giảm xuống 0%”, ông Brennan cho biết. “Ngày càng nhiều người lo sợ rằng việc hoàn tất thỏa thuận về thép không còn nằm trong danh sách ưu tiên của cả chính phủ Anh và Mỹ. Ý chí để hoàn tất thỏa thuận đang lung lay ở cả hai phía”.

Không chỉ ở Anh, tâm lý thất vọng cũng như thiệt hại về kinh tế cũng được ghi nhận tại Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản và Hàn Quốc - đều là các đối tác đã đạt thỏa thuận thương mại với Mỹ. Trong thời gian qua, cả ba đều đưa ra các thông báo tương tự như của Anh, rằng Tổng thống Mỹ đã đồng ý giảm thuế quan cho ô tô nhập khẩu từ các quốc gia này. Nhưng ô tô của các nhà sản xuất như Toyota, BMW, Hyundai vào Mỹ hiện vẫn chịu thuế quan 25%.

Ngoài ra, thép và nhôm nhập khẩu từ EU, Nhật Bản và Hàn Quốc vào Mỹ vẫn đang bị áp thuế quan 50%.

“Chúng ta vẫn đang chịu thiệt hại. Tình trạng này vẫn chưa dừng lại”, nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Nhật Ryosei Akazawa cho biết tại một hội nghị của ngành ô tô nước này hôm thứ Sáu (15/8). “Chúng tôi muốn Mỹ ký sắc lệnh điều hành về việc giảm thuế càng sớm càng tốt”.

Ba tuần trước, tại Scotland, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen đạt được thỏa thuận với ông Trump về mức thuế quan toàn diện 15% - mức thuế mà các quan chức ở Brussels hiểu là mức trần cũng sẽ áp dụng cho ô tô.

Tuy nhiên, VDA, tổ chức đại diện cho ngành công nghiệp ô tô Đức, đang thúc đẩy các biện pháp nhằm nhanh chóng giảm bớt "gánh nặng lớn" cho các nhà sản xuất và nhà cung cấp của nước này.

“Thỏa thuận giữa EU và Mỹ chưa mang lại sự rõ ràng hay sự cải thiện nào cho ngành công nghiệp ô tô Đức”, Chủ tịch VDA Hildegard Müller nhận xét với hãng tin Bloomberg News hôm thứ Năm tuần trước. “Chi phí phát sinh do thuế quan lên tới hàng tỷ USD và đang tiếp tục tăng”.

Bà Cecilia Malmstrom, cựu Ủy viên Thương mại châu Âu và hiện là nhà nghiên cứu tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE), nếu thuế quan không được giảm theo thỏa thuận, áp lực với EU rất lớn, buộc họ phải trả đũa hoặc hành động theo một cách nào đó, đặc biệt là những nước sản xuất ô tô lớn như Đức, Italy, Pháp, Thụy Điển…

“Còn rất nhiều điều mơ hồ khác trong thỏa thuận thương mại EU - Mỹ, và cả trong những thỏa thuận thương mại khác nữa. Nhiều khả năng chúng ta sẽ chứng kiến các cuộc đàm phán kéo dài vô tận và đối mặt nhiều rào cản”, bà Malstrom nói.

Tại một cuộc họp báo ngày 14/8, người phát ngôn EC Olof Gill cho biết Washington và Brussels đang hoàn thiện một tuyên bố chung.

“Mỹ đã đưa ra các cam kết chính trị với chúng tôi về vấn đề này và chúng tôi mong muốn những cam kết đó được thực hiện”, ông nói.

NHẬT BẢN, HÀN QUỐC LAO ĐAO VÌ MỸ CHƯA GIẢM THUẾ Ô TÔ

Vào ngày 22/7, Mỹ và Nhật Bản bất ngờ công bố đạt thỏa thuận, theo đó Washington đưa mức thuế quan với hàng hóa từ quốc gia châu Á, bao gồm ô tô, về 15%. Đến nay, thuế quan 15% đã được thực thi với các mặt hàng của Nhật, nhưng riêng thuế quan bổ sung với ô tô vẫn là 25%.

Các quan chức tại nền kinh tế lớn thứ hai châu Á vẫn đang sốt ruột chờ ông Trump ký sắc lệnh điều hành về việc giảm thuế quan với ô tô Nhật, cũng như một chỉ thị chính thức - như EU đã nhận được - để làm rõ rằng mức thuế 15% không áp dụng chồng chéo với các thuế quan hiện hành.

Tại họp báo hôm thứ Sáu, ông Akazawa cho biết một nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang thiệt hại  100 triệu Yên (680.000 USD) mỗi giờ vì thuế quan Mỹ.

Tháng trước, tập đoàn ô tô Nissan Motor ước tính thiệt hại do thuế quan Mỹ với công ty sẽ giảm xuống còn 300 tỷ yên, từ mức ước tính 450 tỷ yên trước đó, nếu mức thuế quan 15% được áp dụng với ô tô. Tuy nhiên, CEO của Nissan, ông Ivan Espinosa, khi đó nhấn mạnh rằng rất khó đưa ra các dự báo chính xác bởi chưa rõ khi nào thuế quan mới sẽ hiệu lực và theo cách nào.

Đầu tháng này, ông Akazawa đã bay tới Mỹ để xác nhận rằng Washington sẽ sớm ra sắc lệnh để xóa bỏ các tính cộng dồn thuế quan và hoàn trả các khoản thuế quan quá mức đã thu. Tuy nhiên, đến nay cả hai điều này vẫn chưa được thực hiện.

Cũng giống Nhật Bản, Hàn Quốc cũng đang ở tình thế tương tự. Nước này thông báo thỏa thuận thương mại với Mỹ vào ngày 31/7. Theo đó, thuế quan của Mỹ với hàng hóa nhập khẩu từ Hàn Quốc, bao gồm ô tô, sẽ là 15%. Đổi lại, Seoul cam kết đầu tư 350 tỷ USD và mua 100 tỷ USD sản phẩm năng lượng của Mỹ. Hiện tại, dù thuế quan chung 15% của Mỹ với hàng hóa Hàn Quốc đã có hiệu lực nhưng thuế quan với ô tô vẫn là 25%.

Dù kim ngạch xuất khẩu của Hàn Quốc sang Mỹ vẫn ổn định trong nửa đầu năm nay nhờ là sóng đặt hàng trước khi thuế quan có hiệu lực, nhưng kim ngạch xuất khẩu ô tô giảm gần 17%, còn xuất khẩu thép giảm hơn 11%.

Theo nhà phân tích Joanna Chen của Bloomberg Intelligence, nhà sản xuất ô tô hàng đầu Hàn Quốc Hyundai Motor và công ty con Kia Corp. có thể phải chịu thêm chi phí lên tới 5 tỷ USD trong năm nay, kể cả khi mức thuế quan mới với ô tô là 15%.

“Với tập đoàn này, dù tránh được mức thuế quan 25% mà ông Trump thông báo trước đó sẽ giúp tiết kiệm được hơn 3 tỷ USD, nhưng mức thuế quan mới vẫn sẽ làm giảm biên lợi nhuận trong bối cảnh nhu cầu yếu và trợ cấp bị siết chặt, đồng thời làm gia tăng cạnh tranh với các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản”, bà Chen nhận xét.

Theo dự kiến, cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung và Tổng thống Trump sẽ diễn ra vào ngày 25/8 tới. Đây là cuộc gặp đầu tiên của hai nhà lãnh đạo kể từ khi ông Lee nhậm chức vào tháng 6. Cuộc gặp sẽ thử thách tính bền vững của cam kết của Seoul về việc đầu tư 350 USD vào Mỹ, cũng như liên minh của hai nước về các vấn đề nhạy cảm như chi tiêu quốc phòng, lực lượng quân đội Mỹ ở Hàn Quốc và chính sách về Triều Tiên.

Nhà đàm phán Akazawa của Nhật thừa nhận rằng kể cả với Anh, nước đầu tiên đạt thỏa thuận với Mỹ, việc thực thi các phần chính của thỏa thuận cũng mất 54 ngày. Do đó, ông cho rằng “không tệ” nếu chính quyền ông Trump ban hành một sắc lệnh hành pháp về thuế quan với Nhật Bản vào giữa tháng 9.

“Điều này càng củng cố lập luận rằng các cuộc đàm phán sẽ không bao giờ kết thúc, đặc biệt là khi Mỹ sắp áp thêm thuế quan mới các các ngành như dược phẩm và bán dẫn”, ông Sam Lowe, quản lý tại công ty Flint Global có trụ sở tại London, nhận định.