Tại hội thảo “Chi phí đầu tư và vận hành công trình xanh, công trình hiệu quả năng lượng”, nhiều chuyên gia nhận định: việc phát triển công trình xanh là xu thế tất yếu, nhưng chi phí đầu tư đang trở thành vấn đề mà chủ đầu tư lo ngại…

DOANH NGHIỆP PHÂN VÂN

Theo PGS. TS Lê Trung Thành, Viện trưởng Viện Vật liệu xây dựng, trong những năm gần đây, các cơ chế, chính sách về công trình xanh được ban hành khá đầy đủ. Gần đây nhất, Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược tăng trưởng xanh, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 09:2013/BXD về tiết kiệm hiệu quả năng lượng toà nhà… Chính vì vậy, số lượng công trình xanh tại Việt Nam qua mỗi năm ghi nhận chiều hướng tăng. Cụ thể, năm 2022, Việt Nam có khoảng hơn 200 công trình xanh, sang năm 2023, Việt Nam ghi nhận hơn 300 công trình xanh. “Như vậy, công trình xanh năm sau cao hơn năm trước. Điều này cho thấy cơ chế, chính sách trong khuyến khích phát triển công trình xanh cũng bước đầu đạt kết quả tích cực”,  PGS. TS Thành bày tỏ.

Tuy nhiên, đánh giá thẳng thắn thực tế phát triển công trình xanh Việt Nam hiện nay,  ông Thành cho rằng vẫn còn không ít doanh nghiệp phân vân việc đầu tư phát triển công trình xanh do lo ngại chi phí tăng cao, tìm kiếm vật liệu xây dựng tiết kiệm năng lượng khó khăn.... Vì vậy nhằm giúp công trình xanh tại Việt Nam được đẩy mạnh về số lượng và đảm bảo chất lượng, việc tìm ra giải pháp khắc phục các lo ngại trên rất quan trọng. 

Đồng quan điểm, ông Trần Thành Vũ, Giám đốc Công ty TNHH Edeec chia sẻ chi phí đầu tư công trình xanh, công trình hiệu quả năng lượng luôn là câu hỏi đầu tiên của nhà đầu tư khi có ý định thực hiện các sản phẩm bất động sản bền vững, thân thiện môi trường. Điều này cho thấy, chi phí đầu tư đang trở thành một trong những yếu tố có thể gây cản trở đến hoạt động phát triển công trình xanh.

Theo logic thông thường từ nhiều năm nay, chi phí đầu tư cho các dạng công trình này phải tăng lên và phần tăng này sẽ được bù đắp trong quá trình vận hành. Song liệu cách hiểu mặc định này đúng với thực tế thị trường Việt Nam và có con đường đổi mới sáng tạo nào giúp được công trình vừa đảm bảo tính bền vững mà vẫn giảm chi phí đầu tư, đồng thời giảm đáng kể chi phí vận hành?

Ông Vũ cho rằng, câu trả lời sẽ làm rõ ngay qua các dự án thực tế khi tính toán so sánh trong điều kiện chi phí, vật liệu, thiết bị tại Việt Nam. “Theo tôi, việc xây dựng công trình xanh, công trình hiệu quả năng lượng không thực sự làm tăng chi phí đầu tư, nếu chủ đầu tư biết sử dụng vật liệu xây dựng phù hợp, lựa chọn phương án tài chính hợp lý. Đặc biệt là biết sử dụng mô hình dự báo vận hành công trình đúng cách, tiến tới thực hiện Net Zero Energy”, ông Vũ

 THỰC HIỆN CÁC LỢI ÍCH CỐT LÕI CỦA THIẾT KẾ

Theo ông Vũ, để hóa giải áp lực chi phí trong phát triển công trình xanh, chủ đầu tư nên hướng tới thực hiện công trình thân thiện môi trường từ những lợi ích cốt lõi của thiết kế, thay vì thiết kế theo quy trình cũ và chỉ cần bổ sung thêm đầu mục xanh để lấy điểm cho chứng chỉ.

Lợi ích cốt lõi của thiết kế bao gồm: Tối ưu chi phí đầu tư nhằm giảm giá thành, tăng cao tối đa có thể hiệu quả năng lượng trong điều kiện chi phí cho phép, song song với kiểm soát cẩn thận chất lượng môi trường trong nhà. Đây là cách làm vừa đem lại hiệu quả giảm chi phí đầu tư, vừa giảm chi phí vận hành công trình, vừa có nhiều dữ liệu thiết kế đặc biệt. Khi các hạng mục này hoàn thành thì việc lấy chứng chỉ công trình xanh sẽ trở nên dễ dàng và rẻ, vì điểm tiết kiệm năng lượng và môi trường rất cao, thậm chí đạt tối đa. Sau đó, bổ sung thêm vài yếu tố xanh đơn giản, dạng gạch đầu dòng khác, giúp lấy đủ điểm cho hạng mức chứng chỉ mong muốn.

Chia sẻ cụ thể hơn, ông Trần Quốc Khánh, đại diện Công ty kính nổi Viglacera, cho biết: Các sản phẩm kính này nếu sử dụng trong công trình sẽ giúp tiết kiệm một lượng lớn năng lượng tiêu thụ. Điều này có nghĩa là góp phần hóa giải lo ngại chi phí tăng cao trong phát triển công trình xanh.

Trong khi đó, bà Nguyễn Bích Ngọc, Giám đốc Sen Vàng Group, nhận xét chỉ có cây xanh thì không phải là công trình xanh mà công trình xanh phải xanh từ vật liệu, xanh từ không gian sống, xanh từ năng lượng, vận hành…. Vì vậy, cần phân biệt rõ chứng chỉ xanh và công trình xanh. Bởi chứng chỉ xanh không phải là tất cả.

“Thông thường các công trình xanh hiện nay chỉ góp mặt ở khâu thiết kế. Tuy nhiên để là một công trình xanh đúng nghĩa, chủ đầu tư cần xây dựng chiến lược xanh bền vững, thể hiện từ khâu đầu cho đến khâu cuối trong quy trình phát triển dự án của mình. Đó là tìm kiếm đất, phát triển sản phẩm, triển khai sản xuất, triển khai bán hàng, vận hành quản lý sau bán hàng cho đến khâu cuối cùng là quản lý sản phẩm khi đi vào sử dụng”, bà Ngọc lý giải.

Theo ông Tạ Đắc Quý, chuyên gia Viện Vật liệu xây dựng, tình trạng ô nhiễm môi trường đáng báo động những năm gần đây khiến nhiều ngành nghề có xu hướng tìm đến sự phát triển bền vững, thân thiện với môi trường, trong đó có ngành vật liệu xây dựng. Tại Việt Nam, nhu cầu sử dụng vật liệu cách nhiệt – vật liệu xanh ngày càng được quan tâm và sử dụng rộng rãi vì lợi ích mà vật liệu này mang lại: không gian trở nên mát mẻ, thoáng đãng; bảo vệ sử khỏe con người; tiết kiệm điện năng; đảm bảo tính thẩm mỹ; giữ sự bền đẹp cho công trình.

“Với lợi ích trên có thể thấy, việc sử dụng vật liệu xây dựng xanh, tiết kiệm năng lượng là yêu cầu cần thiết trong phát triển công trình xanh. Điều này sẽ giúp chất lượng công trình xanh đảm bảo, đáp ứng được nhiều yêu cầu khắt khe của người tiêu dùng và đặc biệt là tiết kiệm chi phí đầu tư, vận hành”, ông Quý nói.