Hôm nay tròn 25 năm thành lập Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (28/11/1996 -28/11/2021). Việc thành lập Ủy ban Chứng khoán Nhà nước là một dấu mốc quan trọng cho sự ra đời của thị trường chứng khoán Việt Nam sau đó. Trải qua 25 năm hình thành và phát triển, thị trường chứng khoán chứng kiến sự phát triển vượt bậc.

Theo thống kê của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, hết tháng 9/2021, tổng quy mô thị trường đạt trên 8,3 triệu tỷ đồng, tương đương 133,83% GDP với 2.133 doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch. Đây là con số ấn tượng so với con số vỏn vẹn 2 mã chứng khoán đăng ký giao dịch những ngày đầu thị trường chứng khoán ra đời.

DẪN VỐN, TẠO BỆ PHÓNG CHO DOANH NGHIỆP

Theo số liệu Trung tâm Lưu ký Việt Nam (VSD), hệ thống nhà đầu tư phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng, từ 3.000 tài khoản năm 2000, đến cuối tháng 10/2021, trên thị trường chứng khoán Việt Nam có hơn 3,86 triệu tài khoản được mở, trong đó, gần 99% tài khoản do nhà đầu tư trong nước nắm giữ.

Lũy kế trong vòng 10 tháng đầu năm 2021, có gần 1,09 triệu tài khoản do nhà đầu tư cá nhân mở mới, tăng gấp gần 3 lần số tài khoản mở mới của cả năm trước, cao hơn tổng số tài khoản được mở trong cả 4 năm 2017 - 2020 cộng lại (1,03 triệu tài khoản).

Số lượng nhà đầu tư tham gia thị trường chứng khoán tăng đột biến trong thời gian đẩy thanh khoản thị trường lên hàng tỷ USD/phiên. Phiên giao dịch ngày 19/11 vừa qua, mức thanh khoản kỷ lục lên tới hơn 56.000 tỷ đồng, xấp xỉ 2,5 tỷ USD giao dịch trên ba sàn. Với đà hưng phấn của thị trường, chỉ số VN-Index chinh phục cột mốc lịch sử 1.500 điểm trong phiên giao dịch ngày 25/11.

Các chuyên gia, nhà quản lý đều đánh giá, thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng bùng nổ, xô đổ nhiều kỷ lục trước đó và đang khẳng định vai trò là kênh huy động vốn trung và dài hạn hiệu quả cho các doanh nghiệp. Từ đó, giảm áp lực cung ứng vốn cho hệ thống ngân hàng thương mại. Đáng chú ý, hoạt động đấu giá cổ phần và thoái vốn nhà nước giúp hình thành hệ thống các doanh nghiệp quy mô lớn hàng đầu Việt Nam.

Chia sẻ mới đây, ông Nguyễn Việt Thắng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Hoà Phát khẳng định thị trường chứng khoán Việt Nam đưa các doanh nghiệp Việt Nam lên tầm cao mới, trong đó, có Tập đoàn Hoà Phát.

Bên cạnh đó, hai năm qua khi nền kinh tế lao đao vì đại dịch, nhiều doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ muốn vay mới tại ngân hàng đều gặp khó, nhưng lại đấu giá IPO, phát hành tăng vốn thành công rực rỡ trên thị trường chứng khoán, tạo đà phát triển bền vững cho doanh nghiệp.

Chia sẻ tại tọa đàm trực tuyến “Thị trường chứng khoán: Khơi thông nguồn lực cho doanh nghiệp kênh đầu tư sinh lời và tích sản”, ông Vũ Đức Tiến, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán SHS đánh giá, dù nền kinh tế chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nhưng thị trường chứng khoán vẫn có những chỉ số lạc quan, thay da đổi thịt, là bản lề để chứng khoán tiếp tục đi lên bền vững.

Hiểu sự lớn mạnh của quy mô, tiềm năng của thị trường, SHS đồng hành và khơi thông nguồn vốn cho nhiều doanh nghiệp. 11 tháng năm 2021, SHS tư vấn thành công xấp xỉ 15.000 tỷ trái phiếu doanh nghiệp, phát hành cổ phiếu lên đến 17.000 tỷ đồng, phủ khắp các loại hình doanh nghiệp, từ định chế tài chính, doanh nghiệp sản xuất đến dịch vụ.

Ông Tiến cho rằng, thị trường chứng khoán Việt Nam đạt được những thành quả như hiện nay là do hội tụ nhiều yếu tố.

Thứ nhất, Chính phủ, Bộ Tài chính, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước không để thị trường phát triển nhanh, tăng nóng mà bỏ qua khâu quản lý, giám sát thị trường.

Thứ hai, thị trường chứng khoán Việt Nam đang vận động đúng quy luật và hưởng lợi từ quá trình tái cơ cấu nhiều năm qua, nâng cao chất lượng hàng hoá, giữ chân nhà đầu tư.

MỌI THÀNH VIÊN THỊ TRƯỜNG PHẢI TRƯỞNG THÀNH

Cũng theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, thị trường chứng khoán ngày càng đóng góp vai trò quan trọng trong kênh dẫn vốn trung và dài hạn chủ yếu của nền kinh tế, hỗ trợ ngân hàng thương mại.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, bản thân nội tại thị trường chứng khoán còn ẩn chứa nhiều rủi ro. Trong giai đoạn hưng phấn của thị trường, cổ phiếu, trái phiếu riêng lẻ tăng trưởng mạnh mẽ nhưng cũng thấy rõ rủi ro. Hay sự tăng trưởng nhanh của hệ thống các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư cá nhân mới gia nhập cũng có rủi ro phát sinh.

Chia sẻ với báo chí gần đây, bà Phạm Minh Hương, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Chứng khoán VnDirect, cho rằng điều quan trọng nhất hiện nay là kiện toàn quản trị, chú trọng vấn đề kiểm soát, bảo vệ nhà đầu tư nhỏ lẻ, chứ không đơn thuần là vấn đề thanh khoản.

Theo phân tích của bà Hương, ngày xưa mọi người rất quan tâm đến thanh khoản khi thị trường không có thanh khoản. Thanh khoản là một hàn thử biểu cực kỳ quan trọng để đo lường sự trưởng thành của thị trường.

Thế nhưng khi thị trường có thanh khoản, Chủ tịch VnDirect cho rằng sẽ không nhìn vào thanh khoản nữa, mà chỉ cần nhìn các tiền đề tiếp theo, phải làm thế nào có hàng hóa đa dạng, chất lượng cho nhà đầu tư. Hay cách thức để doanh nghiệp dẫn được vốn trên thị trường chứng khoán, hoặc xu thế đầu tư.

Cùng quan điểm trên, ông Vũ Đức Tiến cho hay, nhà đầu tư tham gia thị trường trước đây èo uột chỉ đạt 1 triệu tài khoản, nay đạt 3,5 triệu tài khoản. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ, cá nhân có cảm giác “men say”, dễ dao động bởi các thông tin. “Đầu tư bắt buộc có kiến thức, điều cơ bản nhất phải hiểu nền tảng doanh nghiệp. Khi đã hiểu nền tảng doanh nghiệp mới có thể định giá cộng trừ bao nhiêu phần trăm, tùy mức độ quan tâm của thị trường”, Tổng Giám đốc SHS nhấn mạnh.

CÔNG NGHỆ TRỢ LỰC TRONG QUẢN LÝ, GIÁM SÁT

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, quan điểm của Bộ Tài chính là phát triển thị trường chứng khoán một cách đồng bộ, thống nhất trong tổng thể thị trường tài chính, gắn liền với đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế, đảm bảo liên kết thị trường tài chính với thị trường tiền tệ. Bên cạnh đó, chú trọng ứng dụng công nghệ, đặc biệt là cách mạng công nghệ thông tin, yêu cầu chuyển đổi số của nền kinh tế.

Đặc biệt là, “nâng cao năng lực quản lý giám sát, sử dụng công nghệ số trong giám sát thị trường, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư cũng như các chủ thể tham gia, minh bạch, an toàn, bền vững”, ông Chi nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết thêm Bộ Tài chính đang cùng các bộ, ngành, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng sớm thông qua chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, để có đường hướng phát triển những năm tiếp theo.

Về mục tiêu cụ thể, phấn đấu đưa thị trường cổ phiếu đạt 85% GDP đã điều chỉnh vào năm 2025 và đạt 110% GDP vào năm 2030. Đối với trái phiếu, hướng tới chiếm tỷ lệ 47% GDP vào năm 2025 và 58% GDP vào năm 2030. Tốc độ tăng trưởng chứng khoán phái sinh từ 20-30%/năm, số lượng nhà đầu tư đạt 5% dân số vào năm 2025 và 8% năm 2030, với cơ cấu nhà đầu tư tổ chức, chuyên nghiệp, cá nhân, trong và ngoài nước hợp lý.

Bên cạnh đó, thời gian tới, Ủy ban chứng khoán nhà nước sẽ sớm đưa Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam vào hoạt động, tổ chức lại Trung tâm Lưu ký chứng khoán thành Tổng công ty Lưu ký chứng khoán và thanh toán bù trừ, đồng bộ công nghệ giao dịch và thanh toán chứng khoán.