Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong kỷ nguyên số

Tại hội nghị, bà Nguyễn Quỳnh Anh, Phó Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, nhấn mạnh: trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, cùng sự xuất hiện của nhiều mô hình kinh doanh mới, việc hiểu đúng và thực hiện đúng quy định pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là yêu cầu cấp thiết.

Đây không chỉ là cơ sở để bảo vệ người tiêu dùng mà còn là nền tảng giúp doanh nghiệp phát triển bền vững và cạnh tranh lành mạnh.

Theo bà Quỳnh Anh, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) được Quốc hội thông qua ngày 20/6/2023, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, là bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý. Luật mở rộng phạm vi điều chỉnh, bổ sung nhiều quy định mới phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế số và môi trường kinh doanh hiện đại, bắt kịp xu thế hội nhập quốc tế.

Nhiều điểm mới đáng chú ý của Luật được nêu tại hội nghị như: quy định cụ thể về giao dịch từ xa và hợp đồng điện tử; xác định rõ trách nhiệm của các nền tảng trung gian trong hoạt động thương mại điện tử; cơ chế xử lý vi phạm trong không gian trực tuyến; đảm bảo quyền tiếp cận thông tin, quyền lựa chọn, quyền khiếu nại và được bồi thường khi quyền lợi bị xâm phạm.

DOANH NGHIỆP CẦN CHỦ ĐỘNG VÀ MINH BẠCH TRONG MÔI TRƯỜNG SỐ

Phát biểu tại hội nghị, TS. Phan Thế Thắng, Phó Trưởng ban Bảo vệ Người tiêu dùng – Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, cho rằng Luật sửa đổi lần này không chỉ nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý mà còn thể hiện thông điệp rõ ràng: trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh là yếu tố then chốt trong bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Theo ông Thắng, trong môi trường số, doanh nghiệp cần chủ động cung cấp thông tin trung thực, rõ ràng về sản phẩm và dịch vụ; đảm bảo an toàn, chất lượng hàng hóa; thiết lập cơ chế tiếp nhận và xử lý khiếu nại minh bạch, dễ tiếp cận cho người tiêu dùng.

“Bảo vệ người tiêu dùng không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là trách nhiệm đạo đức, là nền tảng xây dựng niềm tin – yếu tố quyết định sự phát triển bền vững của doanh nghiệp,” ông Thắng nhấn mạnh.

Các đại biểu cũng cho rằng, người tiêu dùng ngày nay không chỉ giao dịch tại siêu thị, chợ truyền thống mà còn thực hiện mua bán trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử. Vì vậy, việc áp dụng các quy định mới sẽ giúp bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng trong mọi môi trường giao dịch – trực tiếp hay trực tuyến.

TĂNG CƯỜNG TUYÊN TRUYỀN, NÂNG CAO NHẬN THỨC Ở CƠ SỞ

Trong phần thảo luận, nhiều ý kiến nêu thực tế cho thấy việc tiếp nhận và xử lý khiếu nại của người tiêu dùng ở cơ sở vẫn gặp nhiều khó khăn. Nhiều người dân chưa hiểu rõ quyền lợi của mình, chưa biết phản ánh ở đâu và gặp ai...

Do đó, các cơ quan chức năng cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến Luật và những điểm mới một cách rộng rãi, thường xuyên, dễ hiểu, đặc biệt ở cấp phường, xã – nơi gần gũi với người dân nhất.

Đại diện Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng Việt Nam (Vicopro) cho rằng, khi quyền lợi người tiêu dùng được bảo đảm, doanh nghiệp không chỉ thể hiện nghĩa vụ pháp lý mà còn khẳng định uy tín thương hiệu và trách nhiệm xã hội. “Người tiêu dùng được tôn trọng thì doanh nghiệp mới có thể phát triển bền vững,” đại diện Vicopro khẳng định.

Theo các báo cáo viên của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, để công tác bảo vệ người tiêu dùng đạt hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức xã hội và cộng đồng doanh nghiệp.

Trong đó, cần xây dựng và củng cố mạng lưới hội bảo vệ người tiêu dùng cấp cơ sở, hỗ trợ kịp thời khi có tranh chấp phát sinh; đồng thời đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho cán bộ cơ sở để nâng cao khả năng giám sát và hướng dẫn người dân xử lý vi phạm.

Ông Phan Hùng Sơn, Phó Giám đốc Sở Công Thương thành phố Huế, cho biết thời gian qua, Sở đã phối hợp với các đơn vị liên quan tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn doanh nghiệp và người dân thực hiện tốt các quy định của Luật. Tuy nhiên, việc triển khai tại cơ sở vẫn gặp khó khăn, đặc biệt là về nguồn nhân lực và ứng dụng công nghệ thông tin.

“Chúng tôi mong muốn xây dựng một môi trường tiêu dùng an toàn, minh bạch, tôn trọng quyền lợi chính đáng của người dân, qua đó củng cố niềm tin xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương bền vững,” ông Sơn nhấn mạnh.