Chuyện lạ trên thị trường ngoại tệ

Hai ngày nay, hầu hết các điểm thu đổi ngoại tệ trên thị trường tự do ở Hà Nội gần như ngừng giao dịch. Điều gì đang xảy ra?

Đã “phím” trước cho nhau?

Khác những ngày trước, “chợ Đô la” trên phố Hà Trung (Hà Nội) vốn tấp nập người mua kẻ bán, vậy mà nay, con phố dường như… thênh thang hơn, xe cộ đi lại cứ gọi là… thoải mái!

Một điều lạ, hầu như các cửa hàng vàng bạc kiêm thu đổi ngoại tệ ở đây đều có bảo vệ đứng phía ngoài. Mỗi khi có khách đến, họ nói luôn: “Mua bán vàng thì vào trong, còn trao đổi ngoại tệ thì cửa hàng ngừng giao dịch vì công an sắp truy quét”. Khách hàng rất ngạc nhiên nhưng đành hẫng hụt đi về.

Dạo một vòng qua những phố khác như Trần Nhân Tông (Hà Nội) tình trạng cũng tương tự. Bình thường, khách đến chợ này nườm nượp để trao đổi vàng và ngoại tệ nhưng đúng vào Ngày Quốc tế Phụ nữ (8/3), giao dịch rất ảm đạm. Mấy cô giao dịch viên ngày thường bộn bề với vàng, với đô thì bây giờ chỉ ngồi chuốt… móng tay, trông thật nhàn hạ.

Rời các “chợ đầu mối”, người viết có mặt tại Công ty TNHH Vàng bạc Xuân Xuân, số 71 Nguyễn Trãi, tình trạng cũng không hơn gì.  Một nữ giao dịch viên cười rất… ý nhị: “Cửa hàng em đang tạm nghỉ mấy hôm anh ạ!”. Ông Nguyễn Chí Thành, phụ trách kinh doanh công ty này cho biết: “Nghe đâu dạo này nhà nước cấm thu đổi ngoại tệ trên thị trường tự do nên cửa hàng phải nghỉ chưa biết đến bao giờ mới giao dịch trở lại. Cứ để số điện thoại đây, khi nào “nối lại”, tôi alô cho”.

Xuống đến Cầu Giấy (Hà Nội), gần như tất cả điểm thu đổi ngoại tệ trên đường Xuân Thủy đều vắng hiu, vắng hắt. Hỏi chủ một cửa hàng vì sao ngưng giao dịch, bà gắt: “Ai mà biết, đi hỏi ông Nhà nước ấy!”.

Mua bán ngoại tệ ở Hà Nội ảm đạm nhưng ở thành phố Vinh (Nghệ An) lại khác hẳn. Vào lúc 14h35 phút ngày 8/3, anh Nguyễn Văn Ngọc ở phường Cửa Nam (Vinh) vẫn mua USD bình thường ở cửa hàng Phú Nguyên Hải (gần bến xe Vinh), một trung tâm giao dịch vàng bạc ngoại tệ lớn nhất nhì thành phố này. Giá ở đây mua vào là 21.550 VND/USD và bán ra là 21.700 VND/USD.

Thêm một điều lạ lẫm nữa, tất cả các điểm giao dịch trên đều từ chối trả lời nguyên nhân vì sao lại ngừng giao dịch. Có vẻ như việc các điểm thu đổi nói trên (kể cả đại lý của các ngân hàng) ngừng giao dịch trong hai ngày qua là do họ đã biết trước thông tin này và đang dừng lại để “nghe ngóng” thêm.

Trong khi một số nơi khác lại lấp lửng: “Chưa có ai “sờ gáy”, nhưng dại gì đi mua bán ngoại tệ lúc này!”.

Ngưng được bao lâu?

“Hiện tại, nếu phát hiện mua bán ngoại tệ trái phép sẽ thu tất!”, một nguồn tin (xin giấu tên) từ Cục An Ninh tài chính tiền tệ khẳng định với người viết.

Còn theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu, thì ngay trong vài ngày tới, lực lượng liên ngành gồm nòng cốt là công an, quản lý thị trường và thanh tra ngân hàng nhà nước sẽ kiểm tra chặt chẽ, xử lý nghiêm túc vi phạm tại các điểm thu đổi ngoại tệ, đặc biệt là những “chợ Đô la” tự do vẫn tồn tại lâu nay tại địa bàn Hà Nội.

Trong đó, công an là lực lượng nòng cốt cùng một số ban ngành liên quan và chính quyền địa phương sẽ kiểm tra và xử lý vi phạm tại những điểm thu đổi ngoại tệ trái phép như trước đây đã từng làm nhưng quyết liệt hơn.

“Việc này chỉ riêng Ngân hàng Nhà nước sẽ không thể làm được mà phải cần đến lực lượng công an truy quét. Thực ra, các điểm thu đổi ngoại tệ trái phép ở địa phương nào thì chính quyền địa phương đó đều biết cả”, Thống đốc nói.

Theo ông, mới đây, Thủ tướng đã họp với các bộ ngành và chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Công an phải riết nóng thực hiện đúng quy định của pháp luật liên quan đến trao đổi, giao dịch ngoại tệ. Bởi lẽ, khi pháp luật mạnh tay đối với buôn bán Đô la “chợ đen” thì chắc chắn thị trường ngoại hối sẽ ổn định.

Cùng với chủ trương giảm tổng cầu, biện pháp này sẽ góp phần giảm nhập siêu và lúc đó, tỷ giá sẽ giảm mạnh và ổn định như mong muốn. Nhờ đó, sẽ tác động tích cực tới kiềm chế lạm phát và mong muốn kéo lãi suất xuống sẽ thành hiện thực.

Một vấn đề đáng lưu ý là trong khi thị trường USD tự do Hà Nội ngừng giao dịch thì một số địa phương khác, chẳng hạn Vinh (Nghệ An) hay Tp.HCM, giao dịch USD tự do vẫn bình thường, tính đến chiều 8/3.

Vì thế, theo một chuyên gia tài chính, đã xử lý mạnh với nạn USD “chợ đen” thì ở đâu cũng phải kiên quyết như nhau, tránh tình trạng “chỗ làm, chỗ không”.

Thứ hai, việc cấm hoàn toàn giao dịch USD trên thị trường tự do (không tính những đại lý được phép hoạt  động của các ngân hàng) cũng phải đi liền với việc tạo điều kiện cho người dân và tổ chức giao dịch với ngân hàng được đảm bảo lợi ích về giá cũng như số lượng.

Muốn làm được điều này thì phải xử lý triệt để yếu tố “hai giá” đang nhức nhối trong đời sống xã hội hiện nay. Không thể bán cho ngân hàng thì với giá niêm yết của Ngân hàng Nhà nước nhưng khi có nhu cầu mua chính đáng thì lại nói “không” và muốn “có” thì lại bị hạn chế số lượng và với mức giá cao hơn giá niêm yết.

Ngoài ra, các biện pháp phải đồng bộ và triệt để, tránh “đầu voi đuôi chuột”. Trên thực tế, năm 2009, lực lượng liên ngành đã truy quét thu đổi ngoại tệ trái phép nhưng cũng chỉ được một thời gian. Thậm chí, trong thời gian đó, giao dịch mua bán vẫn bình thường bằng cách liên lạc điện thoại và phục vụ… tại gia!