Đánh thức tiềm năng du lịch sinh thái bền vững giữa đại ngàn

Tỉnh Quảng Trị đang thông báo công khai Đề án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí Khu dự trữ thiên nhiên Động Châu – Khe Nước Trong, qua đó kêu gọi sự quan tâm của nhà đầu tư, chuyên gia và cộng đồng để chung tay khai thác tiềm năng thiên nhiên theo hướng bền vững.

VIÊN NGỌC XANH GIỮA ĐẠI NGÀN TRƯỜNG SƠN

Động Châu – Khe Nước Trong trải rộng hơn 22.000 ha, là một trong những khu vực giàu tài nguyên sinh học nhất của dãy Trường Sơn. Vùng đất này từng được ghi nhận như “mái nhà xanh” của Quảng Bình, và sau điều chỉnh địa giới hành chính, nay trở thành báu vật thiên nhiên của Quảng Trị.

Hệ sinh thái nơi đây vô cùng phong phú. Có tới 1.030 loài thực vật và 357 loài động vật có xương sống đã được ghi nhận, trong đó nhiều loài đặc hữu, quý hiếm của Việt Nam. Những cánh rừng thường xanh, rừng núi đá vôi, trảng cỏ và hệ thống khe suối đan xen đã tạo nên một không gian nguyên sơ hiếm có. Voọc Hà Tĩnh, Chà vá chân nâu, Gấu ngựa, Mang trường sơn… là những loài biểu trưng cho sự đa dạng của đại ngàn.

Cảnh quan cũng ấn tượng với những dòng thác và khe suối kỳ vĩ. Thác Dương Cầm ngân vang như khúc nhạc, thác Tóc Tiên mềm mại, thác Cổng Trời hùng vĩ, cùng các khe Bung, Vàng, Đan, Tiên… đã tạo thành chuỗi thắng cảnh sống động. Mùa mưa, dòng nước tung bọt trắng xóa, cuồn cuộn chảy; mùa khô, suối trong xanh, hiền hòa, phản chiếu bầu trời và màu lá. Không gian ấy hấp dẫn những ai muốn tìm đến thiên nhiên thuần khiết để nghỉ dưỡng hoặc trải nghiệm các hoạt động khám phá.

Ngoài giá trị tự nhiên, Động Châu – Khe Nước Trong còn gắn với lịch sử và văn hóa. Những dấu tích của đường Hồ Chí Minh nhánh Tây, làng Ho, Bãi Đạn, hệ thống giao liên gợi nhớ một thời chiến đấu oanh liệt. Cộng đồng Bru Vân Kiều ở vùng đệm vẫn lưu giữ nhiều phong tục, lễ hội, ẩm thực và nghệ thuật trình diễn dân gian, tạo nên chiều sâu văn hóa cho cảnh quan rừng núi.

ĐỀ ÁN PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI QUY MÔ 343 TỶ

Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị đã phê duyệt Đề án phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí tại Động Châu – Khe Nước Trong. Chủ đầu tư là Ban Quản lý Khu Dự trữ thiên nhiên Động Châu – Khe Nước Trong, trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị, đơn vị được giao nhiệm vụ vừa bảo vệ rừng vừa tổ chức triển khai các dự án du lịch.

Tổng mức đầu tư của đề án là 343,5 tỷ đồng, trong đó phần lớn được huy động từ nguồn vốn xã hội hóa. Khoản đầu tư này hướng đến xây dựng hạ tầng thân thiện với môi trường, phát triển sản phẩm du lịch đặc thù, quảng bá hình ảnh, đào tạo nhân lực và duy trì công tác bảo tồn.

Đề án xác định 11 dự án thành phần, nổi bật là 4 dự án ưu tiên: Trung tâm Giáo dục môi trường và Dịch vụ, Khu trải nghiệm sinh thái Khe Nước Trong, Khu sinh thái Cổng Trời – Suối Tiên và Điểm vui chơi giải trí sinh thái Rào Chân. Đây là các công trình hạt nhân, vừa thu hút du khách vừa giúp hình thành sản phẩm du lịch bền vững.

Bên cạnh đó còn có Công viên sinh thái rừng Khe Đan, Điểm trải nghiệm dược liệu Khe Cau cùng nhiều tuyến du lịch chuyên đề được thiết kế theo đặc trưng cảnh quan.

Hệ thống tour và tuyến đã được nghiên cứu, trong đó tuyến Khe Nước Trong – thác Tóc Tiên – thác Cổng Trời phù hợp cho hoạt động trekking và tắm suối, tuyến Khe Nước Trong – Khe Bung – Khe Đan dành cho trải nghiệm mạo hiểm; tuyến thác Dương Cầm – suối Tiên thích hợp cho nghỉ dưỡng và tận hưởng không gian yên bình. Các tuyến này kết nối chặt chẽ, tạo hành trình khám phá liền mạch giữa rừng xanh.

Theo tính toán, mỗi năm khi các dự án đi vào hoạt động ổn định, Động Châu – Khe Nước Trong có thể mang về tối thiểu 10 tỷ đồng doanh thu từ du lịch sinh thái, dịch vụ lưu trú và trải nghiệm. Ngoài ra, nguồn thu từ thuế cho thuê môi trường rừng dự kiến đạt khoảng 200 triệu đồng/năm. Đây là nguồn lực quan trọng để vừa duy trì công tác bảo tồn vừa tái đầu tư cho hạ tầng và cộng đồng.

Đề án dự kiến khi đi vào hoạt động sẽ tạo ra nguồn doanh thu ổn định từ du lịch sinh thái, bao gồm vé tham quan, dịch vụ lưu trú, trải nghiệm và đặc biệt là nguồn thu từ dịch vụ môi trường rừng.

DU LỊCH CỘNG ĐỒNG GẮN VỚI SINH KẾ CHO ĐỒNG BÀO BRU VÂN KIỀU

Điểm nhấn lớn trong định hướng phát triển Động Châu – Khe Nước Trong là sự tham gia của cộng đồng. Người Bru Vân Kiều ở vùng đệm không chỉ sinh sống lâu đời mà còn trở thành nhân tố trung tâm của chuỗi giá trị du lịch. Họ sẽ cung cấp dịch vụ homestay, chế biến ẩm thực, làm hướng dẫn viên, biểu diễn văn hóa, trực tiếp hưởng lợi từ nguồn thu du lịch và “tiền rừng”.

Khi cộng đồng được đặt vào vị trí chủ thể, du lịch vừa mang lại thu nhập vừa góp phần nâng cao ý thức bảo vệ rừng. Những ngôi nhà sàn truyền thống trở thành nơi lưu trú độc đáo, các món ăn bản địa thành trải nghiệm ẩm thực cuốn hút, còn những câu chuyện dân gian thành chất liệu hấp dẫn để du khách hiểu thêm về đời sống bản địa.

Phát triển du lịch gắn liền với sinh kế giúp cộng đồng Bru Vân Kiều hưởng lợi trực tiếp, giảm áp lực khai thác tài nguyên rừng, đồng thời nuôi dưỡng tình yêu và trách nhiệm với môi trường sống. Mỗi mái nhà sàn trở thành điểm dừng chân độc đáo, mỗi món ăn bản địa trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, và mỗi câu chuyện dân gian trở thành chất liệu gợi mở cho hành trình khám phá.

Đề án cũng chú trọng ứng dụng công nghệ, phát triển mô hình du lịch thông minh. Du khách có thể tìm hiểu, đặt dịch vụ và kết nối trải nghiệm dễ dàng qua các nền tảng số. Cơ sở hạ tầng hướng tới thân thiện môi trường, hài hòa với cảnh quan và giảm thiểu tác động đến hệ sinh thái.

Với nguồn vốn đầu tư lớn, kế hoạch bài bản và sự chung tay của cộng đồng, Động Châu – Khe Nước Trong có thể trở thành điểm đến sinh thái tiêu biểu của miền Trung. Đây là nơi thiên nhiên được gìn giữ, cộng đồng được hưởng lợi và du khách được đắm mình trong sự nguyên sơ trọn vẹn của đại ngàn Trường Sơn.