Số liệu mới đây nhất cho thấy, Hội An đã vượt qua Đà Nẵng, Nha Trang… để trở thành nơi đón khách quốc tế nhiều nhất cả nước, tuy nhiên thời gian lưu trú của du khách còn thấp. Đã có nhiều giải pháp để gia tăng tỷ lệ lưu trú Hội An trong đó phát triển văn hóa được coi là chiến lược then chốt.

KHÔNG CÒN LÀ MỘT “ĐÀ NẴNG +”

Trước đây, nhiều người còn coi Hội An như một điểm đến bên cạnh của Đà Nẵng. Du khách thường lựa chọn đến thăm Hội An trong một buổi hoặc một ngày rồi lại trở về Đà Nẵng để lưu trú, vui chơi giải trí. Vài năm trở lại đây, với sự gia tăng các loại hình lưu trú đa dạng như khách sạn, homestay, resort,… Hội An thu hút nhiều hơn du khách ở lại lưu trú qua đêm.

Theo số liệu thống kê của Tổng cục du lịch, tổng lượt khách tham quan lưu trú đến Hội An ước đạt 5,35 triệu lượt (số liệu năm 2019), trong đó khách quốc tế đạt 4 triệu lượt. Trong số đó chỉ có 1,97 triệu lượt khách lưu trú, bình quân ngày khách lưu trú ước đạt 2,07 ngày. Thêm vào đó, theo báo cáo của phòng Văn hóa - Thông tin, ước tính số liệu khách quốc tế và nội địa đến Hội An nhưng không mua vé tham quan, không lưu trú chiếm tỷ lệ lần lượt là 20,38% và 57,72%; so với tổng lượt khách đến thì tỷ lệ khách lưu trú tại Hội An chỉ đạt khoảng 35,66%.

Việc phát triển mạnh số lượng các cơ sở lưu trú thời gian vừa qua còn dẫn đến tình trạng cạnh tranh thiếu lành mạnh, chất lượng dịch vụ không đảm bảo. Ngoài ra, khu vực phố cổ nhỏ hẹp, thường xuyên trong tình trạng “quá tải” và luôn được kiểm soát, giám sát nghiêm ngặt, thời gian mở cửa chỉ đến 10h tối, việc thiếu các sản phẩm văn hóa - giải trí độc đáo, kinh tế đêm chưa được đầu tư phát triển, thiếu những cơ sở lưu trú đạt chuẩn, … những lý do trên đã khiến một bộ phận không nhỏ du khách chỉ xem đô thị cổ Hội An là điểm tham quan, mua sắm rồi nhanh chóng kết thúc chuyến đi.

ĐA DẠNG TRẢI NGHIỆM VĂN HÓA VÙNG DI SẢN

Di sản Hội An đã có nhiều chính sách để đa dạng hóa các sản phẩm, phát triển thêm nhiều dự án xung quanh “lõi” trung tâm phố cổ bán kính 1km. Bên cạnh các yếu tố như gia tăng chất lượng dịch vụ và số lượng các cơ sở lưu trú cao cấp, thì yếu tố văn hóa được coi là chiến lược cốt lõi vừa giúp nâng tầm trải nghiệm cho du khách vừa phát triển bền vững.

Mới đây, Kiến trúc sư (KTS) Hoàng ThúcHào - Ủy viên Hội Kiến trúc Xanh Việt Nam, đã giới thiệu công trình biểu tượng mới của mình sắp được ra mắt tại Hội An. Là một kiến trúc sư có “duyên” với Hội An khi trước đó Hoàng Thúc Hào đã giới thiệu và giành nhiều giải thưởng uy tín cho công trình Nhà Cộng đồng xã Cẩm Thanh - nơi tập huấn ứng phó biến đổi khí hậu và là không gian sinh hoạt văn hóa, thể thao.

Công trình thứ hai được vị kiến trúc sư giới thiệu là Không gian giao lưu văn hóa nằm trên đảo Cồn Bắp, cách phố cổ Hội An 800m. Công trình được xây dựng trên khuôn viên rộng tới 11.000m2, với các không gian đa dạng trải rộng trên ba tầng, nổi bật là không gian văn hóa Trịnh Công Sơn lần đầu tiên được đến với công chúng Việt Nam, nơi trưng bày nhật ký và hàng trăm các ghi chép của nhạc sỹ, bản thảo gốc các ca khúc, thư tín, phim tài liệu, gần 700 tấm phim gốc của nhiếp ảnh gia Dương Minh Long chụp cố nhạc sỹ trong suốt 15 năm.

Không gian trưng bày gốm Chu Đậu với hàng nghìn hiện vật gốm Chu Đậu nổi tiếng được khai thác từ biển Cửa Đại - chứng vật lịch sử cho thời kỳ giao thương phồn thịnh “trên bến dưới thuyền” của thương cảng Hội An từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 19.

Ngoài ra, còn có không gian nhạc cụ của 54 dân tộc Việt Nam, không gian trưng bày thuyền mành Bắc - Trung - Nam qua nhiều thế kỷ; nhà sách, café tranh ảnh lịch sử, sân khấu biểu diễn nghệ thuật và âm nhạc ngoài trời...

“Hội An vốn là di sản văn hóa Thế giới vì vậy các công trình văn hóa mới khi đưa đến với Hội An phải làm thế nào để vừa gìn giữ, tôn tạo, bồi đắp cho những giá trị cốt lõi, vừa thổi vào những ngôn ngữ mới, làm đa dạng cho văn hóa, kiến trúc Hội An. Đó là thách thức nhưng cũng là điều thú vị tuyệt vời nhất của không gian văn hóa đảo Cồn Bắp”, KTS Hoàng Thúc Hào chia sẻ.

Không chỉ độc đáo và giàu giá trị văn hóa lịch sử, không gian giao lưu văn hóa đảo Cồn Bắp còn mang đậm dấu ấn của vị kiến trúc sư tôn thờ triết lý “Kiến trúc Hạnh phúc” - Vì hạnh phúc của con người, tương lai, văn hóa. Công trình được kết hợp trong tổng thể của một Hội An xưa với rặng cau thẳng đứng, lũy tre, khai thác từ những nguyên vật liệu gần gũi với thiên nhiên như tre, nứa, gỗ, gần gũi và hài hòa với thiên nhiên.

“Kiến trúc hạnh phúc và người sử dụng hạnh phúc là khi những công trình tồn tại bền vững và tiếp biến văn hóa bản địa. Không gian văn hóa đảo Cồn Bắp là một công trình như vậy và khi đi vào hoạt động sẽ trở thành nơi giao thoa, làm phong phú đời sống văn hóa của di sản Hội An”, KTS Hoàng Thúc Hào chia sẻ thêm.

Trong thời gian tới, cùng với việc nâng cao chất lượng dịch vụ và các cơ sở lưu trú mới, thì các công trình văn hóa đặc sắc sẽ góp phần vào việc gia tăng tỷ lệ lưu trú tại Hội An, giúp du khách có thêm những trải nghiệm không thể nào quên.