Đẩy nhanh tiến độ hình thành thị trường carbon trong nước, chú trọng yếu tố cung–cầu thực chất
Tùng Dương
09/09/2025, 19:12
Để thị trường carbon vận hành hiệu quả, cần có chính sách đồng bộ từ cấp hạn ngạch, giám sát triển khai, cũng như sử dụng các công cụ kinh tế như thuế để tạo cầu. Nhiều năm qua Việt Nam chuẩn bị kỹ thuật, pháp lý, nhưng khâu then chốt là phải có thị trường, có cung-cầu thực chất và doanh nghiệp nhận thấy được lợi ích từ việc đầu tư đổi mới công nghệ, quản trị để giảm phát thải...
Việc ban hành Nghị định sẽ tạo hành lang pháp lý cần thiết cho việc hình thành và vận hành thị trường carbon trong nước, đồng thời chuẩn bị cho Việt Nam tham gia sâu hơn vào cơ chế trao đổi tín chỉ carbon quốc tế thời gian tới.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh điều này tại cuộc họp
nghe báo cáo về Dự thảo Nghị định về sàn giao dịch carbon trong nước (Dự thảo
Nghị định) diễn ra chiều ngày 9/9/2025.
Trong bối cảnh thế giới đang thúc đẩy các cam kết cắt giảm
khí thải, tiến tới giảm phát thải ròng khí nhà kính bằng 0 (NetZero) vào năm
2050, nhiều quốc gia đã hình thành thị trường trao đổi tín chỉ carbon, cả bắt
buộc lẫn tự nguyện. Theo Phó Thủ tướng, "Quốc gia nào chuẩn bị tốt sẽ chủ
động nắm bắt và tính toán được lợi ích của mình. Ngược lại, nếu chậm chân thì sẽ
bị động, thậm chí bất lợi".
HÀNH LANG PHÁP LÝ CẦN THIẾT CHO HÌNH THÀNH VÀ VẬN HÀNH THỊ
TRƯỜNG CARBON TRONG NƯỚC
Báo cáo tại cuộc họp, Bộ Tài chính cho biết hàng hóa trên
sàn giao dịch carbon là hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon theo
quy định tại Nghị định số 119/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị
định số 06/2022/NĐ-CP quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng
ozon.
Chủ thể tham gia giao dịch gồm các cơ sở được phân bổ hạn ngạch,
các tổ chức có tín chỉ carbon trên lãnh thổ Việt Nam, cùng những tổ chức cung cấp
dịch vụ tài chính. Công ty chứng khoán được tham gia với vai trò trung gian khớp
lệnh, thanh toán, nhưng không trực tiếp giao dịch nhằm hạn chế đầu cơ.
Dự thảo cũng quy định rõ các hành vi không được phép như
thao túng giá, cấu kết, tung tin sai sự thật, lợi dụng lỗ hổng công nghệ để chiếm
đoạt hạn ngạch hoặc tín chỉ carbon.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo dự thảo Nghị định về sàn giao dịch carbon trong nước. (Ảnh: VGP).
Một điểm nhấn quan trọng là dự thảo xác định rõ quyền và
nghĩa vụ của Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam, Sở Giao dịch
Chứng khoán Việt Nam và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội trong việc tham gia vận
hành sàn giao dịch carbon. Việc tận dụng hạ tầng sẵn có của thị trường chứng
khoán sẽ tiết kiệm chi phí, đồng thời bảo đảm an toàn, hạn chế rủi ro trong
giao dịch. Trong giai đoạn đầu, công ty chứng khoán sẽ làm trung gian để kiểm
soát số dư, tránh tình trạng đặt lệnh không có tiền hoặc không có hàng.
Về thanh toán, dự thảo cho phép lựa chọn ngân hàng thương mại
đáp ứng điều kiện cần thiết để làm ngân hàng thanh toán. Trong thời gian thí điểm,
các đơn vị cung cấp dịch vụ không thu phí, và sẽ bắt đầu thu phí từ năm 2029.
Việc ban hành nghị định về sàn giao dịch carbon trong nước sẽ tạo bước thử nghiệm quan trọng để kiểm chứng mức độ sẵn sàng, phản ứng của doanh nghiệp Việt Nam trước các cơ chế quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính.
Liên quan đến cơ chế giám sát, Bộ Tài nguyên và Môi trường
là cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm toàn diện về hàng hóa đưa vào giao dịch,
phân bổ hạn ngạch và quản lý tín chỉ carbon.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có
trách nhiệm phối hợp kiểm tra. Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam giám sát Sở
Giao dịch Hà Nội. Sở Giao dịch Hà Nội giám sát các hoạt động giao dịch của
thành viên. Tổng Công ty Lưu ký giám sát thành viên lưu ký.
Các thành viên giao
dịch chịu trách nhiệm giám sát hoạt động của khách hàng mở tài khoản và tham gia
mua bán. Việc phân công trách nhiệm được thiết kế theo nguyên tắc "một việc
chỉ giao một cơ quan chủ trì", bảo đảm rõ ràng, minh bạch.
Hai vấn đề còn có ý kiến khác nhau: Trách nhiệm quản lý,
giám sát sàn giao dịch carbon và cơ chế lựa chọn ngân hàng thanh toán.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng nhấn mạnh, việc ban hành
nghị định sẽ tạo hành lang pháp lý cần thiết cho việc hình thành và vận hành thị
trường carbon trong nước, đồng thời chuẩn bị cho Việt Nam tham gia sâu hơn vào
cơ chế trao đổi tín chỉ carbon quốc tế trong thời gian tới.
ĐIỀU TIẾT CUNG–CẦU HỢP LÝ ĐỂ TẠO ĐỘNG LỰC CHO THỊ TRƯỜNG
CARBON VẬN HÀNH HIỆU QUẢ
Tại cuộc họp, các ý kiến thống nhất cho rằng cần phân định
rõ trách nhiệm quản lý giữa Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính.
Theo đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm đảm bảo
doanh nghiệp được cấp hạn ngạch, tín chỉ là hợp pháp, hàng hóa đủ điều kiện. Bộ
Tài chính đảm nhiệm quản lý vận hành, giám sát nghiệp vụ thị trường và xử lý vi
phạm.
Về phía Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Thứ trưởng Lê Công
Thành thông tin: Bộ đang xây dựng hệ thống đăng ký tín chỉ carbon, phối hợp chặt
chẽ với các chuyên gia chứng khoán để hai hệ thống này liên thông. Doanh nghiệp
có tín chỉ sẽ được ghi nhận trong hệ thống đăng ký và chuyển sang cơ quan lưu
ký. Chủ thể muốn giao dịch sẽ làm việc với bên lưu ký và sở giao dịch chứng
khoán. Ngược lại, thông tin từ giao dịch cũng được trả về hệ thống đăng ký để
phục vụ việc đo đếm, theo dõi sự tuân thủ và báo cáo quốc tế.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Việc sớm ban hành Nghị định về sàn giao dịch carbon trong nước là bước cần thiết nhằm đảm bảo tính khả thi, vận hành hiệu quả và đáp ứng yêu cầu minh bạch, đồng bộ trong quản lý thị trường tín chỉ carbon. (Ảnh: VGP/Minh Khôi).
Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà
nêu rõ yêu cầu 4 vấn đề mà Bộ Tài chính cần tiếp thu, hoàn thiện trong Dự thảo
Nghị định.
Thứ nhất, liên quan đến phân định trách nhiệm giữa Bộ Nông
nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Việt Nam, Phó Thủ tướng
đồng tình với đánh giá của Bộ Tư pháp và ý kiến phân tích của các bộ, ngành.
Theo đó, những vấn đề thuộc chức năng nghiệp vụ và tổ chức vận
hành sàn giao dịch thuộc trách nhiệm quản lý thống nhất, toàn diện của Bộ Tài
chính và Ủy ban Chứng khoán. Ngược lại, các quy định liên quan đến hàng hóa đưa
vào sàn, chất lượng hàng hóa và pháp lý liên quan là trách nhiệm của Bộ Nông
nghiệp và Môi trường.
Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải phối hợp kiểm
tra, giám sát cùng Bộ Tài chính để đảm bảo minh bạch, cân đối cung–cầu và hiệu
quả vận hành thị trường.
Thứ hai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải giám sát toàn diện
cơ chế, chính sách liên quan đến tín chỉ carbon, cả trong nước và quốc tế, bao
gồm điều tiết cung–cầu hợp lý để tạo động lực cho thị trường vận hành hiệu quả,
tránh tình trạng cung quá nhiều khiến giá thấp hoặc cầu lớn mà cung ít khiến
giá cao. Giai đoạn đầu cần tăng cầu để thị trường vận hành, có giao dịch thực tế.
Thứ ba, về ngân hàng tham gia cung cấp dịch vụ thanh toán, Phó
Thủ tướng cho rằng cần quy định ít nhất một ngân hàng được lựa chọn bởi Ủy ban
Chứng khoán Việt Nam, đảm bảo đáp ứng điều kiện kỹ thuật, pháp lý và có khách
hàng tham gia giao dịch. Các ngân hàng khác có thể tham gia sau khi đáp ứng đầy
đủ điều kiện.
Thứ tư, về quy định giải quyết tranh chấp, khiếu nại, bồi
thường và các hành vi bị cấm, Nghị định chỉ cần nêu nguyên tắc, làm cơ sở tham
chiếu cho các quy định trong pháp luật liên quan như chứng khoán, dân sự,
thương mại…
Phó Thủ tướng nhấn mạnh việc sớm ban hành Nghị định về sàn
giao dịch carbon trong nước là bước cần thiết nhằm đảm bảo tính khả thi, vận
hành hiệu quả và đáp ứng yêu cầu minh bạch, đồng bộ trong quản lý thị trường
tín chỉ carbon.
Phó Thủ tướng cũng lưu ý, cơ quan quản lý vận hành thị trường
phải có năng lực đủ tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo các bước đo đếm, thống kê và
xác nhận tín chỉ chính xác, nhằm xây dựng cơ chế vận hành minh bạch, đáng tin cậy
ngay từ đầu.
Thúc đẩy doanh nghiệp tham gia thị trường carbon
15:48, 19/08/2025
Rà soát, sớm ban hành quy định pháp luật về thị trường carbon
09:10, 19/08/2025
Chuẩn bị điều kiện cho vận hành, phát triển thị trường carbon
Chín nhóm giải pháp lớn phát triển đô thị thông minh Hà Nội
Hà Nội sẽ phát triển các ứng dụng, dịch vụ hạ tầng kỹ thuật đô thị thông minh: giao thông thông minh, năng lượng thông minh, chiếu sáng công cộng thông minh, cấp, thoát nước thông minh, quản lý chất thải rắn thông minh...
Thêm nhiều cộng đồng dân cư Nghệ An được hưởng lợi qua giảm phát thải khí nhà kính từ rừng
19 cộng đồng cư dân ở Nghệ An được hưởng lợi từ nguồn thu Thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung bộ (ERPA). Đây là một trong những bước triển khai cụ thể nhằm bảo đảm lợi ích cho người dân tham gia bảo vệ rừng, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng bền vững tài nguyên rừng trên địa bàn...
Tập đoàn doanh thu 200 tỷ USD tìm hiểu cơ hội, mong muốn đầu tư vào năng lượng xanh tại Bắc Ninh
Tập đoàn Sumec có doanh thu 200 tỷ USD và một số doanh nghiệp Trung Quốc mong muốn tìm hiểu cơ hội đầu tư, đưa các ngành nghề sản xuất, đặc biệt là lĩnh vực phát điện với năng lượng mới, vật liệu mới, đảm bảo năng lượng xanh, hướng tới mục tiêu Net Zero tại Bắc Ninh...
Hà Nội đề xuất gần 1.400 vị trí lắp đặt trạm sạc xe điện cho phương tiện vận tải công cộng và cá nhân
Các xã, phường, đơn vị, doanh nghiệp tại Thành phố Hà Nội đã đề xuất gần 1.400 vị trí lắp đặp trạm sạc dành cho xe điện phục vụ cả phương tiện vận tải công cộng lẫn xe cá nhân. Trong đó các phường khu vực bên trong Vành đai 1 đề xuất 115 vị trí lắp đặt trạm sạc; ngoài Vành đai 1 có 386 vị trí có thể lắp đặt trạm sạc...
Việt Nam có thêm 3 Công viên Di sản và 2 thành phố vì môi trường ASEAN
Vườn quốc gia Pù Mát, Khu bảo tồn Văn hóa và Thiên nhiên Đồng Nai và Vườn quốc gia Xuân Thủy được công nhận là 3 Công viên Di sản ASEAN mới của Việt Nam. Đến nay, Việt Nam là một trong những quốc gia có số lượng Vườn di sản ASEAN nhiều nhất Đông Nam Á...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: