Khó khăn trong việc trả nợ trái phiếu và ngân hàng là tình trạng mà nhiều doanh nghiệp sản xuất đang gặp trong bối cảnh kinh doanh kém khởi sắc 6 tháng đầu năm 2023. Công ty Cp Đầu tư Xuất nhập khẩu Đông Dương (DDG) là một trường hợp điển hình cho thấy sau hai năm đẩy mạnh vay nợ, hiện tại bài toán lấy tiền đâu trả nợ ngân hàng và nhà đầu tư đang là dấu hỏi cấp bách đặt ra cho những người điều hành doanh nghiệp.

Các thông tin tài chính thể hiện qua từng năm của Xuất nhập khẩu Đông Dương cho thấy, chỉ trong vòng hai năm gần đây, doanh nghiệp này đã đẩy mạnh vay nợ. Nợ phải trả năm 2020 là 362 tỷ đồng tăng 856 tỷ đồng vào năm 2022 và con số này ở năm 2022 là 1.074 tỷ đồng. Trong đó, vay nợ tài chính là chủ yếu, năm 2020 vay nợ tài chính 326 tỷ đồng và tăng lên 901 tỷ đồng. Tương ứng chỉ trong vòng hai năm, Xuất nhập khẩu Đông Dương ghi nhận nợ tài chính phải trả tăng gấp ba lần.

Trong đó, Xuất nhập khẩu Đông Dương đang ghi nhận vay 3 triệu trái phiếu với trị giá 300 tỷ đồng. Trái phiếu này không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, tài sản đảm bảo là quyền sử dụng đất, hệ thống lò hơi và tài sản trên đất thuộc sở hữu công ty tại Khu công nghiệp Trà Nóc II và tài sản đảm bảo thuộc sở hữu của bên thứ ba. Mục đích phát hành để đầu tư vào Dự án đầu tư sản xuất hơi và sấy kèm ở nhà máy bia Heineken Việt Nam - Vũng Tàu giai đoạn 2, Dự án thu hồi sản xuất khí CO2 hóa lỏng từ lò hơi. 

Các khoản vay nợ của Xuất nhập khẩu Đông Dương chủ yếu nhằm bổ sung vốn sản xuất kinh doanh với mức lãi suất dao động 11-12%. Trong báo cáo tài chính, hầu hết các khoản vay này đều được thuyết mình có khả năng trả nợ. Tuy nhiên, tình hình ngược lại, cho thấy Xuất nhập khẩu Đông Dương đang gặp khó khăn trong việc thanh toán các khoản nợ.

Cụ thể, mới đây, Công ty DDG đã tổ chức hội nghị người sở hữu trái phiếu và lấy ý kiến người sở hữu trái phiếu DDGH2123001 về việc thông qua phương án trả lãi, gia hạn kỳ hạn trái phiếu, thanh toán gốc trái phiếu và bổ sung, rút tài sản đảm bảo.

Theo đó, lô trái phiếu trên gia hạn thêm 2 năm, ngày đáo hạn được gia hạn là 10/52025; lãi suất áp dụng nâng từ 11,5% lên 13,5%/năm; kỳ hạn trả lãi 6 tháng 1 lần.

Với các khoản vay nợ tài chính từ ngân hàng, tại đại hội cổ đông thường niên diễn ra cuối tháng 6 vừa qua, DDG đã trình phương án chào bán cổ phiếu riêng lẻ. Trong đó, lượng cổ phiếu dự kiến phát hành là 20 triệu cổ phiếu, giá phát hành 10.000 đồng, dự kiến thu về 200 tỷ đồng. Nếu phát hành thành công, vốn điều lệ của Doanh nghiệp sẽ tăng thêm 200 tỷ đồng, đạt 798.4 tỷ đồng. DDG cho biết, toàn bộ số tiền thu về sẽ được sử dụng để thanh toán tiền vay ngân hàng.

Tổng Giám đốc Trần Kim Sa chia sẻ, do tình hình kinh doanh giảm, các khoản nợ vay đến hạn cần có dòng vốn phù hợp nên mới trình phát hành thêm 200 tỷ để hoàn trả cho các khoản vay ngắn hạn tại Ngân hàng.

Trước đó, tại nghị quyết HĐQT số 298A/2022/DDG/NQ-HĐQT thông qua triển khai phương án phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động năm 2022 ngày 29/08/2022, Công ty dự kiến sử dụng số tiền thu 28 tỷ đồng được để trả các khoản nợ vay ngân hàng đến hạn theo các giấy nhận nợ. Tuy nhiên, sau đó công ty đã chuyển sang dùng mua đồ văn phòng cho công ty, sau đó lại chuyển sang mục đích khác là bổ sung vốn lưu động. Việc thay đổi mục đích liên tục cho thấy Xuất nhập khẩu đang bí bách với dòng tiền kinh doanh.

Thực tế cho thấy, dòng tiền kinh doanh của DDG tính đến cuối tháng 3/2023 đang âm 10,7 tỷ đồng. Nợ ngắn hạn 926 tỷ đồng vượt tài sản ngắn hạn 777 tỷ đồng. Trong cơ cấu tài sản ngắn hạn, tiền và các khoản tương đương tiền chỉ có gần 13 tỷ đồng, đầu tư tài chính ngắn hạn 55,6 tỷ đồng còn lại 640 tỷ đồng là các khoản phải thu mà phải thủ ngắn hạn của khách hàng chỉ 165 tỷ đồng, trả trước cho người bán ngắn hạn lên tới 412 tỷ đồng.

Báo cáo tài chính quý 1/2023 ghi nhận tình hình kinh doanh sa sút của doanh nghiệp này trong bối cảnh vay nợ khó trả. Theo đó, doanh thu giảm nhẹ 8% nhưng giá vốn hàng bán giữ nguyên khiến lợi nhuận gộp giảm mạnh hơn một nửa còn 11 tỷ đồng. Chi phí bán hàng tăng cao, trong khi khoản lỗ các mục khác cũng tăng dẫn đến lợi nhuận sau thuế còn vỏn vẹn 197,8 triệu đồng trong khi năm ngoái con số này là 13,7 tỷ đồng.

Năm 2023, DDG đặt mục tiêu doanh thu gần 1.100 tỷ đồng, tăng 10,8% so với thực hiện 2022. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế mục tiêu chỉ là 12 tỷ đồng, giảm hơn 72,9%. Doanh nghiệp không có kế hoạch chia cổ tức cho năm 2022 và 2023. Như vậy, Công ty mới thực hiện được 15% kế hoạch doanh thu, và 2% mục tiêu lợi nhuận sau thuế của cả năm.

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu DDG đã có gần 20 phiên nằm sàn liên tiếp trong tháng 5 vừa qua. Trong bối cảnh đó, hàng loạt cá nhân và lãnh đạo doanh nghiệp tháo chạy, bán ra cổ phiếu.

Cũng trong tháng 5, bốn lãnh đạo doanh nghiệp này gồm bà Trần Kim Sa, Thành viên HĐQT kiêm Tổng giám đốc; Yang Kiều an con ruột bà Kim Sa; Nguyễn Thanh Quang Chủ tịch HĐQT và Trần Kim Cương Thành viên HĐQT đã bị bán tổng số lượng 2,5 triệu cổ phiếu cầm cố.