Hơn một thập kỷ kể từ khi Việt Nam và Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao là một khoảng thời gian không dài nhưng lại là một chặng đường đầy ý nghĩa trong trong mối bang giao giữa hai quốc gia vốn ở hai bên chiến tuyến.

Sau thời điểm thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 12/7/1995, cả Việt Nam và Mỹ đều rất nỗ lực phát triển và mở rộng hợp tác trong nhiều lĩnh vực.

Từ sự hợp tác ban đầu còn nhỏ lẻ, bó hẹp trong vấn đề nhân đạo, mối quan hệ đã mở rộng sang các lĩnh vực chính trị, kinh tế, giáo dục, y tế, khoa học-công nghệ, và cả những lĩnh vực chưa từng có trong lịch sử quan hệ hai nước như tiếp xúc quốc phòng, hợp tác chống khủng bố, ma túy, tội phạm xuyên quốc gia...

Trong quan hệ hai nước, hợp tác kinh tế, thương mại luôn là lĩnh vực trọng tâm và cũng là lĩnh vực đạt nhiều kết quả tích cực nhất. Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ được ký kết vào tháng 7/2000 và có hiệu lực vào tháng 12/2001 đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại và đầu tư.

Kim ngạch buôn bán hai chiều năm 2005 đạt 8,7 tỷ USD, tăng gấp 5 lần năm 2001 (1,5 tỷ USD) và chỉ 1 năm sau đó đã đạt 9,7 tỷ USD. Hiện Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Đầu tư của Hoa Kỳ vào Việt Nam đến tháng 4/2007 đạt hơn 2,3 tỷ USD, xếp thứ 8 trong số các quốc gia và vùng lãnh thổ nước ngoài đầu tư vào Việt Nam (nếu tính cả đầu tư qua nước thứ 3 đạt khoảng 4,3 tỷ USD). Hiện có hơn 1.000 doanh nghiệp Hoa Kỳ đang hoạt động tại Việt Nam.

Hai bên cũng từng bước thúc đẩy hợp tác về các vấn đề nhân đạo sau chiến tranh. Việt Nam đã và đang hợp tác chặt chẽ với Hoa Kỳ trong việc giải quyết vấn đề tìm kiếm người Mỹ mất tích trong chiến tranh. Đến nay, hai nước đã tiến hành 89 đợt tìm kiếm hỗn hợp và phía Việt Nam đã trao cho Mỹ hơn 850 bộ hài cốt.

Phía Hoa Kỳ cũng đang từng bước hợp tác với Việt Nam trong việc giải quyết các vấn đề hậu quả chiến tranh ở Việt Nam như cung cấp các thông tin liên quan tới việc tìm kiếm người Việt Nam bị mất tích trong chiến tranh, tổ chức hội nghị về nghiên cứu hậu quả chất độc da cam, thực hiện các chương trình rà phá bom mìn, trồng cây xanh, trợ giúp nạn nhân.

Việc giải quyết hậu quả chất độc da cam cũng đã có những tiến triển bước đầu. Ngày 25/5/2007, Quốc hội Hoa Kỳ đã thông qua khoản chi 3 triệu USD hỗ trợ bảo vệ môi trường và chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam.

Ngoài ra, hai bên cũng đang thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực giáo dục-đào tạo, y tế, và lao động.

Trong chuyến thăm Việt Nam gần đây của Tổng thống Mỹ George Bush vào tháng 11/2006, hai bên đã ra tuyên bố chung trong đó khẳng định quyết tâm bảo đảm cho quan hệ song phương ổn định, xây dựng, có nền tảng rộng lớn và được tiến hành trên cơ sở bình đẳng về chủ quyền và cùng có lợi.

Hoạt động thương mại hai chiều cũng như đầu tư của Mỹ vào Việt Nam được cho là sẽ còn tăng mạnh vì Tổng thống Mỹ George Bush đã ký ban hành đạo luật thiết lập Quy chế Quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) với Việt Nam hồi tháng 12 năm ngoái và sau đó Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

* Một số mốc quan trọng trong quan hệ Việt-Mỹ:

- Tháng 8/1995: Việt Nam và Mỹ khai trương đại sứ quán tại Washington D.C và Hà Nội.

- Ngày 14/7/2000: Tại Washington D.C, đại diện hai nước ký Hiệp định Thương mại song phương sau nhiều vòng đàm phán.

- Từ ngày 16 đến 19/11/2000, Tổng thống Mỹ Bill Clinton thăm chính thức Việt Nam.

- Từ 19 đến 22/6/2005, Thủ tướng Phan Văn Khải thăm Mỹ. Hai bên đã ra Tuyên bố chung khẳng định mong muốn xây dựng quan hệ hữu nghị, hợp tác nhiều mặt, ổn định, lâu dài.

- Từ 17 đến 20/11/2006: Tổng thống George W.Bush thăm chính thức Việt Nam nhân dịp tham dự Hội nghị APEC.