Doanh nghiệp tư nhân Tây Bắc: “Bao giờ hết cảnh làm thuê trên sân nhà?”

Phiên đối thoại do Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam tổ chức, với sự đăng cai của Hội Doanh nhân trẻ Phú Thọ, đã quy tụ hơn 200 đại biểu là doanh nhân từ các tỉnh Tây Bắc.

CẠNH TRANH KHÔNG CÂN SỨC VỚI DOANH NGHIỆP FDI

Một trong trong trăn trở nhận được sự chia sẻ của cộng đồng doanh nghiệp tại vòng đối thoại là phần chia sẻ của ông Trần Xuân Thọ, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần BT Đông Dương. Ông  nêu một câu hỏi lớn, phản ánh tâm tư của nhiều doanh nghiệp nội địa.

“Thực tế hiện nay, doanh nghiệp FDI được miễn giảm thuế, được cấp đất thuận lợi để xây nhà máy, được hưởng ưu đãi vốn vay, trong khi doanh nghiệp tư nhân Việt Nam phải tự xoay xở, tìm đất khó khăn, gánh thuế phí và lãi suất ngân hàng cao. Với cơ chế này, doanh nghiệp nội địa rất khó bứt phá, mãi ở thế yếu ngay trên sân nhà. Xin hỏi, bao giờ chúng ta mới có một cơ chế ưu đãi tương xứng cho doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, để họ thực sự trở thành trụ cột của nền kinh tế chứ không chỉ là “người làm thuê” trên chính thị trường của mình?”, ông Thọ đặt câu hỏi.

Không chỉ nêu vấn đề, ông Thọ cũng đưa ra một bản kiến nghị chi tiết, chỉ rõ sự khác biệt và đề xuất giải pháp cụ thể.

Cụ thể, về đất đai, doanh nghiệp tư nhân phải tự tìm và thương lượng mua/thuê đất với thủ tục phức tạp và chi phí cao. Trong khi đó, doanh nghiệp FDI được bố trí đất trong khu công nghiệp với giá ưu đãi, thủ tục nhanh. Vì vậy, ông kiến nghị xây dựng quỹ đất công nghiệp riêng cho doanh nghiệp tư nhân với giá thuê hợp lý, đồng thời rút ngắn thời gian cấp phép và miễn/giảm tiền thuê đất từ 3-5 năm đầu để doanh nghiệp ổn định sản xuất.

Về thuế, trong khi doanh nghiệp FDI thường được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 4 năm và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo thì doanh nghiệp tư nhân lại ít được hưởng ưu đãi này. Do vậy, đề xuất được ông đưa ra là áp dụng ưu đãi thuế tương tự FDI cho các doanh nghiệp tư nhân sản xuất trong lĩnh vực ưu tiên như công nghiệp hỗ trợ, chế biến chế tạo, công nghệ cao.

Về vốn, doanh nghiệp tư nhân đang phải vay thương mại với lãi suất 8–10%/năm trong khi doanh nghiệp FDI dễ tiếp cận vốn rẻ từ công ty mẹ hoặc ưu đãi lãi suất.

“Do vậy, thiết lập gói tín dụng ưu đãi lãi suất chỉ từ 3–5%/năm với thời hạn 5-7 năm, và thành lập Quỹ bảo lãnh tín dụng quy mô lớn để giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ vay vốn mà không cần thế chấp quá nhiều tài sản. Đồng thời, cho phép tiếp cận vốn từ các quỹ phát triển khoa học công nghệ và quỹ đầu tư công nghiệp”, ông Thọ kiến nghị.

GIẢI QUYẾT “ĐIỂM NGHẼN LỚN”

Đặc biệt, đối với những vấn đề liên quan tới đất đai, nhiều doanh nghiệp cho rằng đây chính là nút thắt nhức nhối trong hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp.

Ông Đỗ Ngọc Biên, Tổng Giám đốc Công ty Bất động sản Sao Vàng, Phú Thọ, cho biết hiện đang có sự chênh lệch giữa quy định và thực tiễn khi Luật Đất đai 2024 và Luật Giá 2023 đều yêu cầu giá đất phải sát giá thị trường, nhưng trên thực tế giá đất cụ thể do Nhà nước xác định vẫn còn cao hơn đáng kể so với giá giao dịch.

Vì vậy, doanh nghiệp đề nghị UBND tỉnh cho biết lộ trình và giải pháp cụ thể để điều chỉnh phương pháp xác định giá đất, đảm bảo phản ánh đúng giá trị thực, từ đó giảm chi phí đầu vào cho các dự án.

Ngoài ra, giải phóng mặt bằng tiếp tục là điểm nghẽn lớn trong việc triển khai các dự án. Nguyên nhân được chỉ ra gồm người dân chưa đồng thuận với phương án bồi thường, thiếu quỹ tái định cư, và sự phối hợp còn yếu giữa các cấp, ngành và nhà đầu tư.

Ngay cả với những mô hình kinh doanh sáng tạo, rào cản đất đai cũng hiện hữu. Bà Vũ Thị Lệ Thủy, người sáng lập 3T Farm, một mô hình nông nghiệp an toàn gắn với du lịch trải nghiệm, chia sẻ khó khăn khi nhiều hộ trồng cam không thể chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang dịch vụ nông nghiệp để làm du lịch, chế biến sâu, dù đây là hướng đi gia tăng giá trị và tạo sinh kế tại chỗ. Bà đề xuất cần có một hành lang pháp lý linh hoạt hơn cho mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch – dịch vụ.