Trong một căn phòng được bảo vệ an ninh cẩn mật tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida, các cố vấn an ninh cấp cao trình lên Tổng thống Mỹ Donald Trump ba lựa chọn để trừng phạt Tổng thống Syria Bashar al-Assad về vụ tấn công bằng vũ khí hóa học khiến hàng chục dân thường thiệt mạng.

Đó là buổi chiều ngày thứ Năm, chỉ vài giờ trước khi 59 quả tên lửa hành trình của Mỹ nã xối xả vào một căn cứ không quân của Syria để trả đũa cho vụ tấn công hóa học mà ông Trump gọi là “một sự sỉ nhục đối với nhân loại”.

Khi đó, Trump đang có mặt tại Mar-a-Lago để tham dự cuộc gặp thượng đỉnh với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Tuy nhiên, một nguồn tin thân cận tiết lộ với hãng tin Reuters rằng cuộc gặp với ông Tập đã bị xếp ưu tiên sau cuộc họp tuyệt mật giữa ông Trump với cố vấn an ninh quốc gia Mỹ H.R. McMaster và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Jim Mattis.

Ông McMaster và ông Mattis đã trình ông Trump ba lựa chọn, và hai lựa chọn cuối cùng được cân nhắc là không kích đồng loạt nhiều sân bay quân sự hoặc chỉ tấn công căn cứ không quân Shayrat gần thành phố Homs, nơi cất cánh của máy bay quân sự mang theo khí độc trong vụ tấn công hôm thứ Ba.

Ít nhất 70 người, trong đó có 20 trẻ em, đã thiệt mạng trong vụ tấn công bằng khí độc ở miền Bắc Syria. Nga nói rằng những người này thiệt mạng do rò rỉ khí từ kho chứa vũ khí hóa học của quân nổi dậy. Trong khi đó, phe nổi dậy và giới chức tình báo Mỹ nói đây là thông tin bịa đặt.

Theo nguồn tin, sau khi nghe hai cố vấn lập luận rằng cách tốt nhất là hạn chế tối đa thương vong đối với cả Nga và Syria, ông Trump chọn không kích căn cứ Shayrat. Nơi ở của các cố vấn Nga, phi công Syria và một số công nhân dân sự tại căn cứ này đều nằm cách xa sân bay, đồng nghĩa với việc căn cứ có thể bị phá hủy mà không khiến hàng trăm người thương vong, nhất là khi cuộc tấn công diễn ra ngoài giờ làm việc bình thường.

Một nguồn tin khác nói rằng chính quyền Trump có kế hoạch dự phòng cho các cuộc tấn công bổ sung vào đêm ngày thứ Sáu, tùy thuộc vào cách Assad phản ứng với cuộc tấn công đầu tiên. “Việc có tấn công thêm hay không tùy thuộc vào Tổng thống Assad. Chúng tôi có mọi lựa chọn sẵn sàng”, vị quan chức này cho hay.

Đứng trước cuộc khủng hoảng chính sách đối ngoại đầu tiên, Trump dựa nhiều vào các nhân vật quân sự giàu kinh nghiệm: ông Mattis, một tướng thủy quân lục chiến về hưu, và ông McMaster, một tướng lục quân, thay vì các chính trị gia từng ngự trị các quyết định chính sách của ông trong những tuần cầm quyền đầu tiên.

Sau khi hay tin về vụ tấn công bằng vũ khí hóa học hôm thứ Ba, Trump đã ngay lập tức yêu cầu một danh sách các lựa chọn nhằm trừng phạt Assad, nguồn tin là quan chức Chính phủ Mỹ nói. Nguồn tin cho hay các quan chức cấp cao đã có cuộc họp với Tổng thống vào tối ngày thứ Ba và đưa ra các lựa chọn bao gồm trừng phạt kinh tế, gia tăng sức ép ngoại giao, và tấn công quân sự.

Tất cả những lựa chọn này đều đã được vạch ra trước khi ông Trump nhậm chức. Trong đó, lựa chọn mạnh tay nhất là tấn công vào dinh Tổng thống của ông Assad ở trung tâm thủ đô Damascus.

Vào buổi sáng ngày thứ Tư, giới chức tình báo Mỹ và các cố vấn quân sự của Trump nói họ đã biết chắc về căn cứ không quân mà Syria dùng để mở cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học và đã lần ra dấu vết chiếc Sukhoi-22 thực hiện vụ tấn công. Và Trump yêu cầu các cố vấn tập trung vào kế hoạch tấn công quân sự Syria.

Buổi chiều ngày thứ Tư, Trump xuất hiện trong cuộc họp báo ở Vườn Hồng của Nhà Trắng và nói rằng cuộc tấn công “đáng ghê tởm” nhằm vào “những em bé xinh đẹp” đã khiến ông thay đổi quan điểm về Assad.

Khi được hỏi liệu ông có đang vạch ra một chính sách mới cho vấn đề Syria, Trump đáp: “Rồi các bạn sẽ thấy”.

Vào lúc khoảng 3h45 chiều ngày thứ Năm, tướng Joseph Dunford, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ triệu tập một cuộc gặp bất thường với các lãnh đạo các quân chủng tại Lầu Năm Góc để hoàn tất kế hoạch tấn công quân sự.

Sau 4h chiều, ông Trump đã ký quyết định không kích Syria, Nhà Trắng cho biết.

Hai chiến hạm Mỹ là USS Ross và USS Porter đã nã 59 tên lửa hành trình từ Địa Trung Hải vào căn cứ không quân mục tiêu. Tên lửa bắt đầu rơi xuống căn cứ này vào lúc 8h40 phút tối theo giờ Mỹ, tức khoảng 00h40 theo giờ GMT, khi ông Trump và ông Tập vừa dùng xong bữa tối ở Mar-a-Lago.