Lạm phát ở Mỹ lập đỉnh mới của 40 năm vì giá xăng dầu leo thang

Báo cáo từ Bộ Lao động Mỹ ngày 12/4 cho thấy trong tháng trước, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của nước này tăng 8,5% so với cùng kỳ năm ngoái, mức tăng mạnh nhất kể từ tháng 12/1981 – thời điểm CPI của Mỹ tăng 8,9%.

Mức tăng này cao hơn so với đỉnh cũ là mức tăng 7,9% thiết lập vào tháng 2, đồng thời cao hơn mức dự báo tăng 8,4% mà giới chuyên gia kinh tế đưa ra trước đó.

Theo trang CNN Business, phần lớn lạm phát tháng 3 của Mỹ đến từ giá xăng dầu và thực phẩm. Những nhóm mặt hàng này tăng giá mạnh khi chiến tranh Nga-Ukraine đẩy giá hàng hoá cơ bản toàn cầu tăng vọt. Ngoài ra, giá nhà tăng cũng là một nguyên nhân khiến lạm phát lên cao.

Trong tháng trước, giá xăng ở Mỹ tăng hơn 18% so với tháng 2. Nếu so với cùng kỳ năm ngoái, giá xăng ở nước này đã tăng 48%.

Không tính giá năng lượng và thực phẩm - hai nhóm mặt hàng biến động mạnh - lạm phát lõi tháng 3 ở Mỹ so với cùng kỳ năm ngoái là 6,5%, cao nhất kể từ tháng 8/1982. Tuy nhiên, so với tháng 2, CPI lõi tăng 0,3%, thấp hơn mức tăng 0,5% mà giới phân tích đưa ra trước đó.

Giá năng lượng ở Mỹ đã tăng 32% trong 1 năm qua, trong khi giá thực phẩm tăng 8,8%. Đây là mức tăng giá thực phẩm mạnh nhất ở nước này kể từ tháng 5/1981.

Những mặt hàng có mức độ biến động lớn về giá cả là nguyên nhân chính khiến lạm phát tháng 3 ở Mỹ cao đến vậy, nhưng dữ liệu này cũng cho thấy áp lực tăng giá đã lan rộng khắp nền kinh tế - theo nhận định của chuyên gia kinh tế trưởng Joe Brusuelas thuộc RSM US.

“Lạm phát có thể sớm đạt đỉnh. Tuy nhiên, sẽ khó có chuyện lạm phát giảm nhanh trong ngắn hạn”, ông Brusuelas nói.

Các nhà hoạch định chính sách ở Washington DC đang lo ngại về ảnh hưởng của lạm phát đối với các hộ gia đình Mỹ. Trong một cuộc khảo sát người tiêu dùng do chi nhánh New York của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Ved) thực hiện, kỳ vọng của người dân Mỹ về lạm phát trong 1 năm tới đã tăng lên mức cao nhất kể từ khi cuộc khảo sát này ra đời.

“Cú sốc giá cả đang tiếp tục ăn sâu vào nền kinh tế Mỹ. Có nguy cơ xảy ra thêm cú sốc giá năng lượng do chiến tranh Nga-Ukraine và do khả năng Liên minh châu Âu (EU) có thể cấm vận dấu thô và khí đốt Nga. Một động thái như vậy của EU sẽ gây ra biến động lớn về giá dầu toàn cầu”, ông Brusuelas viết trong một báo cáo.

Fed đã bắt đầu nâng lãi suất vào tháng 3, đã kết thúc chương trình mua tài sản triển khai trong đại dịch 19. Fed dự kiến có thêm 5-6 lần nâng lãi suất trong năm nay, trong đó có thể có những lần tăng lãi suất với bước nhảy 0,5 điểm phần trăm, và sẽ sớm cắt giảm quy mô của bảng cân đối kế toán.

Tất cả những dự định thắt chặt quyết liệt này đều nhằm đưa lạm phát về tầm kiểm soát. Tuy nhiên, công cụ chính sách tiền tệ luôn cần có thời gian để phát huy tác dụng, đồng nghĩa với việc người tiêu dùng Mỹ còn phải chịu áp lực giá cả thêm một thời gian nữa trước khi được giải toả khỏi sức ép này.

Không chỉ giá xăng dầu và thực phẩm, giá nhiều nhóm sản phẩm-dịch vụ khác như vé máy bay, đồ nội thất, y tế và bảo hiểm xe cộ ở Mỹ cũng tăng giá trong tháng 3 vừa qua.

“Có một tin tốt là lạm phát lõi đã giảm tốc so với tháng trước”, chuyên gia kinh tế trưởng Brian Coulton của Fitch Ratings nhận định, nhấn mạnh rằng sự giảm tốc này chủ yếu do giá ô tô “hạ nhiệt”.