Lo ngại doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh khó tiếp cận hỗ trợ theo Nghị quyết Quốc hội

Tại văn bản góp ý dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết số 198/2025/QH15, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng các quy định liên quan đến hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ và cá nhân kinh doanh trong quá trình chuyển đổi số, đào tạo quản trị cũng như nghiên cứu và ứng dụng khoa học – công nghệ chưa phù hợp, dẫn đến nhóm chủ thể này không được thụ hưởng chính sách.

Đối với chính sách hỗ trợ cung cấp miễn phí nền tảng số và phần mềm kế toán dùng chung, Điều 9 Dự thảo quy định Nhà nước sẽ cung cấp cho doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh nền tảng số tích hợp các giải pháp chuyển đổi số, bao gồm phần mềm kế toán có khả năng tích hợp với phần mềm hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và dịch vụ chữ ký số theo quy định tại khoản 3 Điều 12 Nghị quyết 198/2025/QH15.

Chính vì vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thoạn cần bổ sung hướng dẫn chi tiết về cách thức tiếp cận để đảm bảo tính minh bạch, thuận lợi và khả thi khi áp dụng.

Liên quan đến hỗ trợ miễn phí dịch vụ đào tạo về quản trị doanh nghiệp, kế toán, thuế, nhân sự cho các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ và cá nhân kinh doanh. Cụ thể, Điều 10 Dự thảo này quy định hỗ trợ dịch vụ đào tạo về quản trị doanh nghiệp, kế toán, thuế, nhân sự cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Trong đó, nguyên tắc, quy trình hỗ trợ thực hiện theo quy định tại Nghị định 80/2021/NĐ-CP.

Mặc dù vậy, VCCI đánh giá Nghị định 80/2021/NĐ-CP vốn chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, không bao gồm hộ gia đình và cá nhân kinh doanh. Do đó, nếu giữ nguyên cách dẫn chiếu thì khi triển khai thực hiện sẽ gặp khó, bởi lẽ các đối tượng áp dụng có thể sẽ hiểu khác nhau hoặc lúng túng không biết áp dụng như thế nào?

Để bảo đảm thuận lợi, VCCI kiến nghị sửa đổi Điều 32 của Nghị định 80/2021/NĐ-CP nhằm bổ sung thêm đối tượng là hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Cách khác, cơ quan soạn thảo có thể quy định trực tiếp tại Dự thảo nghị định mới này để phân định rõ ràng: hỗ trợ đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ áp dụng theo Nghị định 80/2021/NĐ-CP, còn hỗ trợ đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ tuân theo quy định riêng trong Nghị định hướng dẫn Nghị quyết 198/2025/QH15.

Ngoài ra, VCCI cũng phân tích nhiều điểm cần sửa đổi trong Điều 8 Dự thảo liên quan đến hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Cụ thể, tại Khoản 1, Điều 8 Dự thảo này quy định “lãi suất tính lãi đối với số thuế thu hồi tính trên phần quỹ sử dụng sai mục đích là mức tính tiền chậm nộp theo quy định của pháp luật về quản lý thuế và thời gian tính lãi là khoảng thời gian kể từ khi trích lập Quỹ đến khi thu hồi”.

Một điểm khác được VCCI đề cập tới là chi phí đào tạo và đào tạo lại nhân lực của doanh nghiệp lớn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi. Theo đó, tại Điểm a Khoản 2 Điều 8 Dự thảo quy định khoản chi phí đào tạo và đào tạo lại nhân lực của doanh nghiệp lớn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi “được xác định theo quy định của Bộ luật Lao động và văn bản hướng dẫn”.

Tuy nhiên, Bộ luật Lao động hiện hành chỉ đề cập đến chi phí đào tạo trong mối quan hệ giữa doanh nghiệp với chính người lao động của mình. Chính vì vậy, VCCI đánh giá việc áp dụng quy định này để điều chỉnh trường hợp doanh nghiệp lớn đào tạo cho doanh nghiệp nhỏ sẽ thiếu phù hợp về mặt pháp lý.

Để bảo đảm tính khả thi, VCCI kiến nghị sửa đổi quy định theo hướng xác định đây là khoản chi phí thực tế, có đầy đủ chứng từ và tài liệu chứng minh. Cách tiếp cận này vừa phù hợp với thực tiễn, vừa tạo hành lang pháp lý rõ ràng, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp lớn chủ động hỗ trợ, đào tạo nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong chuỗi cung ứng.