Theo quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1454/QĐ-TTg ngày 1-9-2021, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long được quy hoạch 6 tuyến cao tốc với tổng chiều dài khoảng 1.166 km.

Đến nay, mới chỉ có khoảng 164 km đường cao tốc đã đưa vào sử dụng là 3 tuyến TP.HCM - Trung Lương, Trung Lương - Mỹ Thuận và Lộ Tẻ - Rạch Sỏi. Tuy nhiên, dự án đầu tư giai đoạn 1 hiện không còn phù hợp với sự gia tăng của phương tiện do được tính toán dựa trên lượng xe cách đây hơn 10 năm, cần được đầu tư mở rộng.

QUÁ TẢI TUYẾN TRUNG LƯƠNG - MỸ THUẬN GIAI ĐOẠN 1

Tuyến cao tốc TP HCM - Trung Lương dài khoảng 40 km, được đầu tư giai đoạn 1 với quy mô 4 làn xe, 2 làn dừng khẩn cấp và tổng mức đầu tư 9.844 tỷ đồng được thực hiện bằng vốn ngân sách Nhà nước.

Sau hơn 12 năm khai thác, hiện tuyến cao tốc này đã quá tải với lưu lượng xe tăng mạnh (hơn 50.000 lượt xe/ngày đêm), thường xuyên xảy ra ùn tắc, tai nạn, năng lực thông hành không còn bảo đảm do nhu cầu vận tải lớn, tốc độ lưu thông hạn chế chỉ khoảng 60-70 km/h (so với thiết kế là 100-120 km/h), không bảo đảm việc kết nối đồng bộ với hệ thống cao tốc trong khu vực. Đặc biệt, do tuyến cao tốc này chỉ mới đầu tư 4 làn xe cao tốc, không có 2 làn dừng khẩn cấp, tạo "nút thắt cổ chai" trong kết nối từ TP.HCM đến Thành phố Cần Thơ.

Trong khi đó tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận có chiều dài 51 km. Do quy mô đầu tư giai đoạn 1 được tính toán dựa trên lượng xe cách đây hơn 10 năm, đến nay không còn phù hợp với sự gia tăng của phương tiện. Từ khi chính thức đưa vào khai thác (ngày 30/4/2022), một số vấn đề cấp bách đã xuất hiện do với 4 làn xe, làn dừng xe khẩn cấp ngắt quãng, khi xe gặp sự cố va chạm giao thông, phương tiện hư hỏng… không thể tự chạy tới điểm dừng, gây ùn tắc kéo dài.

Theo số liệu từ đơn vị quản lý vận hành, trung bình mỗi ngày tuyến đường phục vụ hơn 23.000 lượt xe, chạm mốc mãn tải. Đặc biệt, vào các dịp lễ, Tết, lưu lượng xe trên tuyến tăng cao đột biến, ngày cao điểm nhất dịp Tết Nguyên đán 2023 ghi nhận 39.000 lượt xe qua tuyến.

Căn cứ cơ sở phân tích trên, Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang đã báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy xin chủ trương báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho đầu tư giai đoạn 2 dự án đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận.

CẤP THIẾT ĐẦU TƯ MỞ RỘNG 

Việc nghiên cứu, đầu tư mở rộng đồng bộ 2 tuyến cao tốc TP.HCM - Trung Lương, Trung Lương - Mỹ Thuận là rất cần thiết, nhằm đáp ứng nhu cầu lưu thông, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội không chỉ riêng tỉnh mà còn của cả khu vực Đồng bằng sông Cửu Long cũng như cả nước.

Quy mô tuyến cao tốc TP.HCM - Trung Lương đầu tư, mở rộng giai đoạn 2 với mặt đường 8 làn xe và 2 làn dừng khẩn cấp, tốc độ thiết kế 120 km/h, với tổng mức đầu tư khoảng hơn 9.700 tỷ đồng. Tuyến cao tốc này dự kiến khởi công vào năm 2025 và hoàn thành sau 2 năm.

Còn tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận đầu tư, mở rộng giai đoạn 2 với mặt đường 6 làn xe và 2 làn dừng xe khẩn cấp, tốc độ thiết kế 100 km/h, tổng mức đầu tư khoảng 11.800 tỷ đồng. Thời gian thực hiện hoàn thành trong khoảng 3 năm, tính từ ngày khởi công dự án.

Mới đây, Bộ Giao thông - Vận tải đã có đề xuất phương án nâng cấp tuyến cao tốc TP.HCM – Trung Lương – Mỹ Thuận và sẽ trình Chính phủ ngay trong tháng 6/2023.

Theo Bộ Giao thông - Vận tải, ở 2 đoạn tuyến này, các địa phương là TP.HCM, Long An, Tiền Giang đã thực hiện giải phóng đủ 100% mặt bằng cho giai đoạn 2. Đây là điều rất thuận lợi để sớm tiến hành đầu tư nâng cấp, hoàn thiện tuyến cao tốc TP.HCM - Trung Lương - Mỹ Thuận.

Có thể thấy, tuyến cao tốc TP.HCM - Trung Lương, Trung Lương - Mỹ Thuận nếu được đầu tư hoàn chỉnh toàn tuyến sẽ giúp giảm áp lực cho tuyến Quốc lộ 1A, rút ngắn thời gian di chuyển từ các tỉnh miền Tây đi TP.HCM và ngược lại, có ý nghĩa rất lớn đối với việc đẩy mạnh kết nối liên vùng, góp phần tạo động lực, không gian để phát triển kinh tế - xã hội cho 21 triệu người dân Đồng bằng sông Cửu Long.

Qua đó, tạo dư địa, động lực phát triển không gian vùng với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, kết nối các trung tâm kinh tế, cửa khẩu quốc tế và cảng biển; nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo động lực liên kết, thúc đẩy hợp tác và phát triển vùng.