Nghịch lý chi tiêu trong kỳ nghỉ “tuần lễ vàng” Trung Quốc

Tại Trung Quốc, Tết Trung thu là một dịp lễ quan trọng dành cho các buổi sum họp gia đình. Năm nay, lễ này trùng với kỳ nghỉ Quốc khánh, tạo nên một "tuần lễ vàng" kéo dài hơn bình thường, từ ngày 1 đến ngày 8/10.

2,433 tỷ lượt di chuyển, trong đó khoảng 336 triệu chuyến đi xuyên vùng, 23,3 triệu lượt đi tàu... chỉ trong ngày đầu tiên của kỳ nghỉ lễ (1/10). Từ cao tốc ken đặc xe, các nhà ga “không lối thoát” đến sân bay vận hành tối đa công suất, kỳ nghỉ năm nay đã tạo nên những khung cảnh “vỡ trận” tại nhiều điểm du lịch.

Tuy nhiên, các số liệu sơ bộ cho thấy nhu cầu tiêu dùng tại Trung Quốc tiếp tục hạ nhiệt trong "tuần lễ vàng" năm nay. Theo Bộ Thương mại Trung Quốc, doanh số tại các nhà bán lẻ và nhà hàng chủ chốt chỉ tăng 3,3% trong bốn ngày đầu kỳ nghỉ. Con số này gần bằng một nửa tốc độ tăng trưởng ghi nhận trong kỳ nghỉ Quốc tế Lao động hồi tháng Năm.

Mức chi tiêu trung bình của du khách Trung Quốc trong kỳ nghỉ năm nay đã dập tắt hy vọng rằng đà phục hồi của thị trường chứng khoán trong nước có thể khuyến khích người tiêu dùng chi tiêu mạnh tay hơn.

Mức tiêu dùng yếu đã trở thành gánh nặng cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong năm nay. Các nhà hoạch định chính sách phải đối mặt với áp lực từ nhiều phía — từ chính sách áp thuế thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump, thời tiết cực đoan, cạnh tranh quá mức trên thị trường nội địa, cho đến tình trạng suy yếu kéo dài của lĩnh vực bất động sản.

Theo tính toán của Reuters dựa trên số liệu do chính phủ Trung Quốc công bố hôm thứ Năm tuần trước, mức chi tiêu trung bình cho mỗi chuyến đi trong kỳ nghỉ "tuần lễ vàng" năm nay đạt 911,04 Nhân dân tệ (tương đương 113,52 USD). Con số này giảm 0,55% so với cùng kỳ năm ngoái.

Đây là mức thấp nhất kể từ năm 2022, khi chi tiêu giảm xuống còn 680,6 nhân dân tệ trong thời kỳ phong tỏa do đại dịch.

Theo tổng hợp dữ liệu từ Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc của Bloomberg, lưu lượng hành khách trung bình trong 7 ngày đầu của kỳ nghỉ đã tăng gần 7% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, vẫn thấp hơn mức tăng 8% ghi nhận trong kỳ nghỉ Quốc tế Lao động kéo dài năm ngày.

Theo Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc, tổng cộng đã có 888 triệu chuyến đi được thực hiện trong kỳ nghỉ này, so với 765 triệu chuyến đi trong kỳ nghỉ kéo dài bảy ngày của năm ngoái. Doanh thu du lịch nội địa trong kỳ nghỉ đạt tổng cộng 809 tỷ Nhân dân tệ, tăng khoảng 15% so với cùng kỳ năm trước.

Phòng vé rạp chiếu phim Trung Quốc, vốn thường thắng lớn trong các kỳ nghỉ lễ, cũng chứng kiến mức sụt giảm mạnh do thiếu vắng các bộ phim bom tấn ra rạp.

Tổng doanh thu phòng vé toàn quốc đạt 1,835 tỷ Nhân dân tệ, giảm 12,8% so với mức 2,105 tỷ Nhân dân tệ ghi nhận trong kỳ nghỉ kéo dài bảy ngày của năm ngoái. Theo dữ liệu từ nền tảng bán vé trực tuyến Maoyan, con số này cũng thấp hơn gần một phần ba so với 2,735 tỷ Nhân dân tệ thu được trong kỳ nghỉ Quốc khánh kéo dài tám ngày vào năm 2023.

Tương tự, xu hướng nổi bật của mùa du lịch năm nay là ăn uống bình dân. Theo các hiệp hội ẩm thực, đa số du khách tìm đến cha chaan teng (quán trà - cơm bình dân) hoặc chuỗi thức ăn nhanh do giá dễ tiếp cận và vị trí thuận tiện trong lịch trình tham quan. Nhiều công ty lữ hành trong nước cũng chủ động dẫn khách vào các điểm ăn nhanh để tối ưu chi phí trong các gói tour.

Thậm chí, giới trẻ Trung Quốc cũng chuyển sang thuê thiết bị để quay/chụp lại hành trình của mình. Các đơn đặt hàng máy ảnh và drone tăng vọt hơn 600% trong dịp lễ. Dịch vụ cho thuê còn mở rộng sang đồ cắm trại, xe đạp thể thao, thiết bị bảo hộ...

Các nhà kinh tế của Citigroup, bao gồm Yu Xiangrong, nhận định trong một báo cáo hôm thứ Ba vừa rồi rằng các hoạt động nghỉ lễ đã “trở lại trạng thái bình thường nhưng nhìn chung vẫn khá trầm lắng”. Họ cho biết thêm: “Động lực tăng trưởng mới vẫn ở mức yếu, và chúng tôi thấy rất ít bằng chứng về ‘hiệu ứng giàu có’ từ đợt tăng giá cổ phiếu vừa qua”.

Giới chức Trung Quốc đã coi việc thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng là một trong những ưu tiên chính sách hàng đầu trong năm nay, đồng thời tìm cách phát triển thị trường chứng khoán trở thành nguồn lợi nhuận ổn định cho các hộ gia đình.

Việc nhấn mạnh vai trò của tiêu dùng được dự đoán sẽ trở thành điểm nhấn trong Kế hoạch 5 năm tiếp theo của Trung Quốc, dự kiến sẽ được xem xét tại Hội nghị toàn thể Đảng vào cuối tháng 10. Đợt tăng mạnh gần đây của thị trường chứng khoán Trung Quốc lên mức cao nhất trong vòng một thập kỷ đã làm dấy lên hy vọng về việc chi tiêu tiêu dùng sẽ gia tăng.

Tuy nhiên, các nhà phân tích của Nomura nhận định tác động của đợt tăng giá này đối với tiêu dùng có khả năng sẽ vẫn hạn chế trong phần còn lại của năm. Nhu cầu yếu tiếp tục kéo dài khi các nhà hoạch định chính sách phải đối mặt với nhiều sức ép — từ sự suy thoái của lĩnh vực bất động sản cho đến lo ngại về an ninh việc làm.