Với 435/453 vị đại biểután thành, 9 vị không nhất trí và 9 người không biểu quyết, sáng 20/11, Quốc hội đã thông qua Bộ luật Lao động (sửa đổi).

Bằng quyết định này, Quốc hội đồng ý tăng tuổi nghỉ hưu, song không nhất trí nâng giờ làm thêm tối đa như đề xuất của Chính phủ.

Trước khi biểu quyết toàn bộ, Quốc hội đã thể hiện quan điểm với ba vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau, gồm quy định về làm thêm giờ, nghỉ lễ Tết, quyền thành lập, gia nhập và tham gia hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở với tỷ lệ tán thành rất cao. 

Gồm 17 chương, 220 điều Bộ luật Lao động (sửa đổi) sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2021.

Được nghỉ Quốc Khánh hai ngày

Sau rất nhiều đề xuất, tranh luận, Quốc hội đã thống nhất người lao động được nghỉ Quốc Khánh 2 ngày (hiện tại là 1 ngày) là ngày 2/9 và 1 ngày liền kề trước hoặc sau.

Về giờ làm thêm, lần sửa đổi này vẫn giữ quy định như Bộ luật Lao động hiện hành nhưng có nâng giới hạn làm thêm giờ tối đa trong tháng từ 30 giờ lên 40 giờ và bổ sung cụ thể các trường hợp được tổ chức làm thêm giờ từ trên 200 giờ đến 300 giờ trong một năm.

Với tuổi nghỉ hưu, vấn đề tranh luận cho đến phút chót, Quốc hội quyết định: Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.

Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam và 4 tháng đối với lao động nữ.

Lần sửa đổi này, về tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, dự thảo Bộ luật quy định mang tính nguyên tắc, còn những vấn đề cụ thể về quy trình, thủ tục, điều kiện giao Chính phủ quy định chi tiết.

Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ cần quan tâm, thận trọng và làm rõ các quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành về: nguyên tắc hoạt động; nguyên tắc quản lý tài chính; thu phí thành viên; xử lý các mối quan hệ về kinh phí công đoàn theo quy định của Luật Công đoàn; việc người lao động được quyền tham gia một hay nhiều tổ chức đại diện cho mình. Xác định phạm vi đại diện của tổ chức người lao động tại doanh nghiệp; việc giải quyết khiếu nại, tranh chấp giữa các tổ chức của người lao động liên quan đến quyền thương lượng tập thể; những cơ chế thực hiện các quy định về tham vấn, lấy ý kiến các tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở khi ban hành nội quy, định mức lao động, thang lương, bảng lương... nếu ở đó có từ hai tổ chức của người lao động trở lên.

Chính phủ chưa muốn giảm giờ làm

Báo cáo giải trình, tiếp thu dự án luật, Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thị Thuý Anh cho biết, về thời giờ làm việc bình thường, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị giảm từ 48 giờ/tuần xuống 44 giờ/tuần. Có ý kiến đại biểu đề nghị cần hết sức cân nhắc khi thay đổi quy định về thời giờ làm việc bình thường trong bối cảnh hiện nay do đây là vấn đề lớn, chưa có đánh giá tác động một cách đầy đủ.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội là rất xác đáng, việc tăng lương, giảm giờ làm, cải thiện và nâng cao điều kiện lao động đối với người lao động là xu hướng tiến bộ của thế giới.

Nhưng, ý kiến của Chính phủ, người sử dụng lao động, người lao động còn rất khác nhau, cần có thêm thời gian để đánh giá tác động đầy đủ, phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế, sức cạnh tranh của doanh nghiệp, để có sự điều chỉnh thời giờ làm việc bình thường cho phù hợp, hài hòa lợi ích giữa các bên, bảo đảm tăng trưởng của nền kinh tế nhưng phải bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.

Vì vậy, cơ quan chủ trì thẩm tra đã chủ động đề nghị Chính phủ phối hợp tiếp thu, giải trình ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, trong đó thể hiện quan điểm của Chính phủ về nội dung này. Và, Chính phủ đề nghị "trước mắt giữ nguyên thời giờ làm việc bình thường như quy định của Bộ luật hiện hành" và "có lộ trình điều chỉnh giảm giờ làm việc bình thường vào thời điểm thích hợp".

Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu theo hướng sẽ ghi vào nghị quyết của kỳ họp: giao Chính phủ căn cứ tình hình phát triển kinh tế - xã hội, đề xuất giảm giờ làm việc bình thường thấp hơn 48 giờ/tuần.

Đồng thời, giữ quy định "Nhà nước khuyến khích người sử dụng lao động thực hiện tuần làm việc 40 giờ đối với người lao động" tại điều 105 về thời giờ làm việc bình thường.

Trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ có các quy định triển khai cụ thể, đặc biệt, cần phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, tổ chức đại diện người sử dụng lao động hướng dẫn về cơ chế thương lượng tập thể hiệu quả để từng bước thực hiện cho được việc giảm giờ làm việc bình thường, bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên.