Ngày 17/11, Ngân hàng Nhà nước có văn bản trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội Nguyễn Thanh Hải (Hòa Bình) về vấn đề tái cơ cấu ngân hàng.

Cụ thể, đại biểu Hải đề nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết về khả năng cho phá sản một số tổ chức tín dụng yếu kém trong quá trình cơ cấu lại hệ thống.

Theo Ngân hàng Nhà nước, việc phá sản, giải thể các doanh nghiệp yếu kém nói chung và tổ chức tín dụng nói riêng là hiện tượng bình thường trong nền kinh tế thị trường và xảy ra phổ biến ở các nước phát triển trên thế giới.

Tại Việt Nam, khung pháp lý quy định phá sản đối với tổ chức tín dụng đã có ở Luật Phá sản năm 2014, Nghị định số 05/2010/NĐ-CP, Thông tư số 07/2013/TT-NHNN.

Theo đó, trong trường hợp tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt sau khi đã áp dụng mọi biện pháp mà không thể phục hồi hoạt động bình thường, Ngân hàng Nhà nước có thể xem xét, tiến hành thủ tục phá sản đối với tổ chức tín dụng đó theo quy định.

Tuy nhiên, căn cứ các quy định trên và xuất phát từ tình hình thực tế, trong thời gian qua, việc tái cơ cấu các tổ chức tín dụng Việt Nam được thực hiện theo các nguyên tắc và giải pháp nêu tại đề án “Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011-2015” đã được Bộ Chính trị, Chính phủ chấp thuận.

Một trong những nguyên tắc đó là chưa áp dụng giải pháp phá sản tổ chức tín dụng theo quy định của Luật Phá sản trong giai đoạn hiện nay, để bảo đảm giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.

Thay vào đó, Ngân hàng Nhà nước khuyến khích việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại các tổ chức tín dụng theo nguyên tắc tự nguyện, bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và các quyền, nghĩa vụ kinh tế của các bên có liên quan theo quy định của pháp luật.

Một nguyên tắc nữa khi tái cơ cấu là không để xảy ra đổ vỡ và mất an toàn hoạt động ngân hàng ngoài tầm kiểm soát của nhà nước. Quá trình chấn chỉnh, củng cố và cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng hạn chế tới mức thấp nhất tổn thất và chi phí của ngân sách nhà nước, đảm bảo giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.

“Với thực tế Việt Nam hiện nay, việc phá sản tổ chức tín dụng, đặc biệt là phá sản ngân hàng là vấn đề nhạy cảm, có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến nền kinh tế và hệ thống tài chính quốc gia, đặc biệt là người gửi tiền, dẫn đến nguy cơ rút tiền hàng loạt, gây đổ vỡ dây chuyền đối với hệ thống tổ chức tín dụng Việt Nam”, văn bản trả lời trên giải thích thêm.

Theo đó, thời gian qua, trong quá trình triển khai các biện pháp tái cơ cấu các tổ chức tín dụng yếu kém, Ngân hàng Nhà nước đã ưu tiên áp dụng các giải pháp tối thiểu hóa chi phí cho nhà nước và xã hội như các ngân hàng tự củng cố dưới hình thức kêu gọi các đối tác mới tham gia hoặc tìm kiếm đối tác để thỏa thuận tự nguyện sáp nhập, hợp nhất… Trường hợp không thực hiện được các giải pháp này, Ngân hàng Nhà nước mới can thiệp theo quy định của pháp luật.

Trên quan điểm đó, đến nay, Ngân hàng Nhà nước chưa phải áp dụng biện pháp phá sản đối với bất kỳ ngân hàng yếu kém nào.

Tuy nhiên, trong thời gian tới, để xử lý triệt để, loại bỏ các tổ chức tín dụng yếu kém ra khỏi hệ thống, trên cơ sở đánh giá tác động việc phá sản tổ chức tín dụng cũng như cân nhắc giữa các lợi ích (của nhà nước, tổ chức tín dụng, người gửi tiền, toàn xã hội), Ngân hàng Nhà nước cho biết sẽ nghiên cứu trình Chính phủ cho phép áp dụng phá sản đối với tổ chức tín dụng phi ngân hàng, trong trường hợp việc phá sản này không gây ảnh hưởng lớn đến an toàn, ổn định của hệ thống ngân hàng và nền kinh tế.